3. Pa gysylltiad y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud â gwledydd y tu allan i'r UE yn y cyfnod cyn ymadael â'r UE? OAQ53525

Wel, ers datganoli, rydym wedi gweithio'n galed i ddatblygu cysylltiadau â gwledydd ledled y byd. Y llynedd, fel rhan o'r gwaith parodrwydd ar gyfer Brexit, agorwyd dwy swyddfa newydd gennym—un yn Qatar ac un arall yng Nghanada. Fe wnaethom gwblhau 10 o deithiau masnach i wledydd nad ydynt yn yr UE, ac wrth gwrs, rydym yn cynnal cysylltiadau diplomyddol cryf â chonswliaid a llysgenadaethau y tu allan i'r UE.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Dengys adroddiad diweddar yn y cyfryngau fod cyllid cyhoeddus yn gwella, gyda gwarged iach ym mis Ionawr ar dderbyniadau trethi sylweddol. Mae cyflogaeth—[Torri ar draws.] Darllenwch y papurau. Mae cyflogaeth ar ei lefelau uchaf erioed gyda thwf cyflog go iawn ar ei lefel uchaf ers dwy flynedd. Er gwaethaf arafu byd-eang, cynyddodd Prydain 1.4 y cant y llynedd, gyda diweithdra ar 4 y cant yn unig. Serch hynny, mae'r Almaen a Ffrainc ar drothwy dirwasgiad, mae economi'r Eidal yn crebachu ac mae diweithdra yn ardal yr ewro ddwywaith mor uchel. Mae'n amlwg bod dymuniad y Blaid Lafur i aros yn yr UE yn groes i ddymuniadau mwyafrif pleidleiswyr Cymru yn ddiffygiol yn economaidd. Er na allwn ymrwymo i gytundebau masnach ar wahân i weddill y DU, gallwn ffurfio cysylltiadau parhaol a chynhyrchiol sy'n arwain at fewnfuddsoddiad gan wledydd sy'n gwella, gan gynnwys y rheini yn y Gymanwlad. Felly, beth yw eich asesiad o'r posibilrwydd o fasnachu a buddsoddi rhwng Cymru ac economïau allweddol yn y Gymanwlad?

Wel, credaf fod hon yn un o'r hen straeon diflas y mae aelodau o UKIP a phobl Brexit eraill wedi eu gwthio dros y blynyddoedd. Maent am ddychwelyd at y ddelfryd o adeg pan oedd Prydain yn fawr ac roeddem yn rheoli'r byd ac roedd gennym ymerodraethau, ac mewn gwirionedd, mae'r byd wedi newid ers hynny. Yr hyn sydd gennym bellach yw byd cwbl ryng-gysylltiedig lle rydym yn gwbl ddibynnol ar ein gilydd. A gallwch weld mai'r hyn sydd wedi digwydd dros yr wythnosau diwethaf yw bod cwmnïau fel Honda wedi cydnabod, oherwydd y cysylltiadau a'r gadwyn gyflenwi na ellir ei thorri, y bydd cydgysylltedd a'r ffaith na fydd gennym gydgysylltedd os ydym yn gadael yr Undeb Ewropeaidd yn achosi problemau ac yn achosi diweithdra. Ac rydych yn llygad eich lle: credaf y dylem fod yn falch o'r lefelau uchaf erioed o gyflogaeth sydd gennym yng Nghymru ar hyn o bryd, ond mae gennym broblemau o hyd mewn perthynas â chyflogau isel, a dyna pam mai'r hyn rydym yn ei wneud yn awr yw ceisio canolbwyntio ar geisio creu swyddi newydd sy'n swyddi medrus ar gyflogau uchel, ac rwy'n credu bod yn rhaid i mi ddweud wrthych, wrth geisio siarad yn ddiweddar â mewnfuddsoddwyr, mai'r broblem go iawn yw sut i gadw pobl sydd wedi buddsoddi yma eisoes a hwythau'n gwybod, mewn gwirionedd, y gallai fod rhwystrau i fasnach yn y dyfodol. Mae'n neges anodd dros ben inni ei gwerthu ar hyn o bryd. Rwy'n hyderus, mewn gwirionedd, fod gennym y sgiliau, y gallu a'r doniau yng Nghymru i sicrhau y bydd pobl yn parhau i fuddsoddi yn ein gwlad, ond mae'n rhaid imi ddweud wrthych na fydd Brexit yn gwneud hynny'n haws.

Weinidog, yn y strategaeth ryngwladol rydych yn ei datblygu, gwn y byddwch yn rhoi sylw i 'Gwerthu Cymru i'r Byd', adroddiad Pwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau, a chredaf ei bod yn hynod bwysig, wrth ddatblygu'r strategaethau allforio hyn, ein bod yn sylweddoli, yn ogystal â'r cwmnïau mawr—maent yn bwysig iawn—fod BBaChau ym maes gweithgynhyrchu uwch gwerth uchel a'r diwydiannau digidol yn allweddol, mewn gwirionedd, i'n twf yn y dyfodol. A gobeithiaf, pan fyddwch yn dewis teithiau masnach, y byddwch yn rhoi cydnabyddiaeth lawn i anghenion a dyheadau ac argymhellion BBaChau mewn perthynas â marchnadoedd a allai fod yn fwy agored i fasnachu â Chymru.

Credaf eich bod yn llygad eich lle, ac os ydym am greu argraff yn fyd-eang yn awr, credaf y bydd angen inni ddysgu arbenigo go iawn. Dyna sut y gallwn greu argraff wirioneddol fyd-eang, a chredaf fod eich pwyslais ar y maes digidol yn hollbwysig. Rwy'n credu bod angen inni fynd hyd yn oed yn fanylach mae'n debyg—. Hoffwn yn bendant ein gweld yn arbenigo ym maes seiberddiogelwch, er enghraifft—a bwrw iddi go iawn mewn maes o'r fath, gan sicrhau bod y sgiliau ar gael gennym mewn colegau a phrifysgolion yma fel y gallwn fynd ati o ddifrif i ddenu cwmnïau. Mae a wnelo hyn â mwy na denu cwmnïau yma sy'n gwmnïau uwch-dechnoleg medrus iawn a all fod yn hyblyg ac yn gyflym—y BBaChau hynny—ond mewn gwirionedd, rydym yn awyddus i'n BBaChau werthu eu sgiliau ledled y byd. A chredaf eich bod yn llygad eich lle: credaf mai'r hyn y bydd angen inni ei wneud yn y dyfodol efallai fydd canolbwyntio, nid ar deithio o amgylch y byd ar hap ar deithiau masnach, ond canolbwyntio go iawn ar y meysydd rydym yn awyddus i wneud argraff ynddynt, mynd i ffeiriau masnach lle gallwch gyfarfod â llu o gwmnïau gwahanol ar yr un pryd, ond mynd ar drywydd y cwmnïau arbenigol wedyn yn y meysydd hynny. Felly, yn sicr, mae hynny'n rhywbeth rwy'n ei archwilio yng nghyd-destun y strategaeth ryngwladol newydd.

Weinidog, credaf ei bod yn bwysig inni edrych y tu hwnt i'r UE o ran lle fydd ein marchnadoedd nesaf, a gobeithio y bydd eich strategaeth yn blaenoriaethu'r gwledydd hynny'n bendant iawn. Neithiwr, yng nghyfarfod y grŵp trawsbleidiol ar STEM, daeth Newport Wafer i siarad â ni am eu harbenigedd, eu sgiliau a faint o wledydd tramor a staff oedd yn awyddus i weithio gyda hwy yma yn y DU ac yng Nghymru. Nawr, dyna'r math o ymagwedd y dylem ei mabwysiadu. A fyddwch chi felly yn cyfarfod â'n busnesau yma yng Nghymru i weld y gwledydd y maent yn siarad â hwy, y gwledydd y maent yn gweithio â hwy, fel y gallwn sicrhau ein bod yn targedu'r meysydd cywir ar gyfer cyflogaeth a swyddi medrus iawn yma yng Nghymru?

Mewn perthynas a'r Gymanwlad, cawsom gyfarfod â llysgennad Seland Newydd pan oeddem ym Mrwsel ychydig wythnosau yn ôl, ac roedd yn eithaf amlwg bod ganddynt agendâu gwahanol hefyd, gan eu bod yn cydnabod y pellter rhyngom a Seland Newydd, ac mae ganddynt agenda sy'n canolbwyntio i raddau mwy ar wledydd y Môr Tawel. Felly, mae'n amlwg bod angen inni ganolbwyntio ar y busnesau sydd am ddod yma, y busnesau sy'n gweithio gyda busnesau Cymru, ond hefyd, ar farchnadoedd sydd wrth law er mwyn sicrhau, pan fyddwn eisiau gwerthu nwyddau, yn enwedig nwyddau amaethyddol, fod gennym fusnesau i'w gwerthu iddynt.

Credaf fod y marchnadoedd hyn ychydig yn wahanol. Mewn rhai meysydd, mae'n amlwg mai'r hyn sydd angen inni ei wneud yw peidio â cholli'r gyfran sydd gennym o farchnad Ewrop ar hyn o bryd. Mae 60 y cant o'n masnach â'r Undeb Ewropeaidd, ac nid ydym am golli hynny. Felly, rhan o'r hyn sydd angen inni ei wneud dros yr ychydig wythnosau a misoedd nesaf yw sicrhau'r berthynas honno, ni waeth beth fydd yn digwydd mewn perthynas â Brexit. Mae'n rhaid i hynny fod yn un o'r blaenoriaethau. Ond dychwelaf at hyn: beth yw'r cwmnïau lle mae gennym arbenigedd gwirioneddol, arbenigaeth wirioneddol—fel y dywedoch, y gweithgarwch lled-ddargludyddion sydd gennym yma—sydd ar y blaen yn fyd-eang? Nid yw'n ymwneud o reidrwydd â mynd i wlad benodol. Mae'n ymwneud, efallai, â chysylltu â chwmnïau perthnasol, prifysgolion, ymchwilwyr yn y meysydd hynny. A chredaf fod yn rhaid inni newid ein ffordd o feddwl i raddau mae'n debyg, gan nad wyf yn siŵr a yw'n mynd i ymwneud bob amser â dewis gwlad y credwn y bydd yn tyfu yn y dyfodol o bosibl. Credaf fod yn rhaid inni ddeall bod y byd yn dod yn llawer mwy arbenigol, ac os ydym am greu argraff, mae angen i ninnau arbenigo hefyd. Mae lled-ddargludyddion, ar wahân i seiberddiogelwch—dyna ddwy o'r prif flaenoriaethau pendant y mae angen inni ganolbwyntio arnynt yn fy marn i.

Mae cwestiwn 4 [OAQ53512] wedi’i dynnu'n ôl. Cwestiwn 5, Rhianon Passmore.