– Senedd Cymru am 5:31 pm ar 19 Mawrth 2019.
Grŵp 7, felly, yw taliadau diffygdalu. Dyma'r grŵp nesaf o welliannau. Y prif welliant yn y grŵp hwn yw gwelliant 32 a galwaf ar y Gweinidog i gynnig a siarad am y prif welliannau a gwelliannau eraill yn y grŵp hwn. Gweinidog.
Diolch ichi, Dirprwy Lywydd. Rwyf wedi gwrando ar bryderon a godwyd gan Aelodau a rhanddeiliaid ynghylch yr angen i wneud darpariaeth i atal codi taliadau gormodol neu afresymol ar adeg diffygdaliad. Yn benodol, rwy'n ymwybodol o dystiolaeth a roddwyd o arferion amheus o ran ffioedd dyddiol am daliadau rhent hwyr, gan arwain at ddyledion sylweddol yn cael eu hysgwyddo gan denantiaid. Mae gwelliannau 27, 32, 33 a 34 yn ceisio mynd i'r afael â'r mater hwn drwy ei gwneud hi'n drosedd i asiant neu landlord godi swm sy'n fwy na'r terfyn penodedig a nodir mewn rheoliadau y darperir ar eu cyfer drwy welliant 35. Rwy'n gwerthfawrogi bod Leanne Wood yn ceisio mynd i'r afael â'r un pryderon hefyd ond ni allaf gefnogi ei gwelliannau gan nad ydyn nhw yn fy marn i yn cyflawni'r un amcan polisi.
Mae pŵer gwneud rheoliadau i bennu terfyn penodedig a nodi disgrifiadau o daliadau diffygdaliad o dan welliant 34 yn rhoi hyblygrwydd i ymateb i newidiadau yn y sector rhentu preifat. Nid yw'n ymddangos bod ffioedd diffygdaliad afresymol yn eang ond y maen nhw'n amrywio'n dibynnu ar yr eiddo ac amgylchiadau'r landlord a'r tenant. Bydd Aelodau'n pryderu a hynny'n deg, ynghylch ffioedd taliadau rhent hwyr a dyna y byddwn yn canolbwyntio arnynt wrth bennu terfyn sy'n rhwystro ecsbloetio deiliaid contract. Felly, mae dull o weithredu hyblyg, gan ddefnyddio is-ddeddfwriaeth, yn fwy priodol na cheisio pennu un ateb sy'n addas i bawb ar wyneb y Bil. Mae hyn yn arbennig o wir gan efallai y byddwn ni eisiau diwygio'r terfyn penodedig ar ryw adeg yn y dyfodol, yn arbennig wrth i'r sector addasu i'r diwygiadau ehangach a ddaw yn sgil y Bil.
Wrth fwrw ymlaen â'r rheoliadau o dan welliant 34, byddwn yn sicrhau ein bod yn gwybod yr holl ffeithiau cyn rhagnodi pa daliadau, os o gwbl, a fyddai'n rhesymol o ganlyniad i weithred tenant. Bydd hefyd yn sicrhau bod yr holl dystiolaeth yn cael ei chyflwyno i Aelodau cyn y gallan nhw ystyried pa un a chytuno i'r rheoliadau y byddaf i neu unrhyw Weinidog arall yn eu cyflwyno yn y dyfodol. Byddwn yn ymgynghori ar y polisi i roi prawf ar y cynigion gyda rhanddeiliaid a bwriadwn wneud hynny cyn gynted â phosibl ar ôl i'r Bil gwblhau ei daith drwy'r Cynulliad. Mae gwelliant Leanne Wood yn rhy gul a byddai'n ein rhwystro rhag sefydlu'r hyn fyddai'n ffi briodol i landlord ei chodi pan fo tenant yn torri contract. Drwy gyfyngu'n ormodol yn y ffordd hon, gallai landlordiaid diegwyddor chwilio am ddulliau cyfrwys o adennill arian sy'n deillio o ddiffygdaliad canfyddedig, fel taliadau am rent hwyr. Gallai hyn danseilio enw da ehangach y sector rhentu preifat yn gyffredinol.
Credaf hefyd ei bod yn rhesymol i ddisgwyl i denantiaid sy'n hwyr yn talu rhent ac efallai sy'n gwneud hynny'n gyson dalu am hynny. Bydd fy ngwelliant yn rhoi'r mesurau diogelu angenrheidiol yn y maes hwn ar waith drwy reoliadau. Rydym yn gwybod bod rhai landlordiaid yn denantiaid eu hunain hefyd neu fod ganddyn nhw forgeisi i'w talu. Os na thelir rhent iddyn nhw ar amser, mae'n bosibl na allan nhw dalu eu rhent neu eu morgais eu hunain, a'u gadael nhw hefyd yn agored i ffioedd diffygdaliad posibl neu hyd yn oed rhoi eu cartref mewn perygl hefyd.
Mae gwelliant 59 Leanne yn adlewyrchu fy ngwelliant 27. Diben y ddau yw sicrhau y bydd unrhyw reoliadau a gyflwynir i osod terfyn ar daliadau diffygdaliad yn destun y weithdrefn gadarnhaol. Rwy'n sicr na fydd ots gan Leanne petawn i'n gofyn i Aelodau bleidleisio dros fy ngwelliant i yn hytrach na dros ei un hi gan eu bod yn cyflawni’r un nod. Byddwn i hefyd yn gofyn i Aelodau beidio â phleidleisio dros welliant 63 Leanne gan fy mod wedi cyflawni ein nod cyffredin drwy fy ngwelliant 34. Mae'r gwelliant yn sicrhau y caiff Gweinidogion Cymru ragnodi, drwy reoliadau, derfyn ar daliadau sy'n ofynnol pe byddai diffygdaliad yn digwydd. Mae'r Rheoliadau yn dilyn y weithdrefn gadarnhaol. Felly mae'n ei gwneud hi'n bosibl i Weinidogion Cymru ragnodi terfyn ar daliadau diffygdaliad, gan sicrhau bod unrhyw swm dros ben yn daliad gwaharddedig.
Mae gwelliannau 32 a 33 yn rhoi gwelliant 34 mewn grym. Maen nhw'n sicrhau bod cyfyngiadau a nodir yn y rheoliadau ar driniaeth taliad sy'n diffygdaliad yn gyson â'r is-adran hon o'r Bil.
A gaf i gofnodi eto pam na fyddwn ni'n cefnogi gwelliant 62 Plaid Cymru yn y grŵp hwn? Unwaith eto, nid wyf yn meddwl ei fod yn cynnwys y cydbwysedd iawn rhwng tenantiaid a landlordiaid, ac fel y dywedais eisoes, dylai ceisio datblygu marchnad dai sy'n deg i bawb fod yn ganolog i'r hyn yr ydym ni'n ei wneud. Drwy ddiffinio ffioedd diffygdaliad yn benodol fel y gwnaiff y gwelliant hwn a drwy ddileu toriad yn nhelerau'r contract a oedd yn ddiffygdaliad cymwys, rwy'n credu y byddai hyn yn gadael landlordiaid yn agored i gamau gweithredu a allai fod yn fai clir a bwriadol ar ran y tenant gan adael y landlordiaid heb unrhyw ffordd effeithiol o ymateb.
Fel y dywedodd y Llywodraeth yng Nghyfnod 2, efallai bod yna sefyllfaoedd dilys eraill lle mae deiliad y contract ar fai a phryd y caiff landlord geisio ad-daliad oddi wrth ddeiliad y contract dros gyfnod y contract, a gallai'r rhain amrywio o gontract i gontract. Byddai cyfyngiad rhwystrol ar gontract o'r fath a awgrymir yng ngwelliant Plaid Cymru yn niweidiol i'r berthynas rhwng deiliaid contract a landlordiaid. Ac efallai y byddai landlordiaid yn amharod iawn i osod eu heiddo yn y modd hwn gyda chyfyngiad o'r fath.
Fodd bynnag, os gaf i siarad am y gwelliannau eraill yn y grŵp hwn, mae Plaid Cymru a'r Llywodraeth wedi cyflwyno gwelliannau tebyg o ran y terfynau rhagnodedig ar ffioedd diffygdaliad. Yn hyn o beth, byddaf yn cefnogi fersiwn Plaid Cymru, sef gwelliant 63 a'i welliant 59 canlyniadaol, gan fy mod yn credu y dylai unrhyw derfyn rhagnodedig a bennir mewn rheoliadau fod yn destun craffu manwl iawn.
Mae'n parhau i fod yn bryder i ni nad yw ffioedd diffygdaliad wedi'u diffinio gan Lywodraeth Cymru. Fel y gwyddoch chi, gofynnodd y Pwyllgor yn ei adroddiad Cyfnod 1 i'r Llywodraeth gyflwyno gwelliannau yng Nghyfnod 2 i roi ar wyneb y Bil y dylai holl ffioedd diffygdaliad fod yn deg ac yn rhesymol. Mae ein gwelliannau'n ceisio cyfyngu ffioedd diffygdaliad i gynnwys dim ond talu rhent yn hwyr a cholli allweddi a rhoi terfyn uchaf ar y swm sy'n daladwy.
Yng Nghyfnod 2, dywedodd y Gweinidog blaenorol y gallai'r gwelliannau hyn fod yn annheg i landlordiaid ond y byddai'n ymgysylltu â Shelter Cymru ar y mater. Felly, mae gennyf ddiddordeb clywed a yw'r Gweinidog newydd wedi ymgysylltu â Shelter Cymru ar y cwestiwn hwn a chlywed beth oedd y canlyniad. Rydym ni'n parhau i fod yn bryderus y bydd landlordiaid ac asiantau yn defnyddio ffioedd diffygdaliad i gynhyrchu refeniw gan na chânt godi ffioedd bellach. Mae'n ddihangfa bosibl.
Y Gweinidog i ymateb.
Cytunaf â'r pryder y mae Leanne Wood yn ei fynegi—cytunaf â hynny, ond rydym ni'n credu bod ein gwelliannau ni yn rhoi trefn well ar waith, yn amodol ar weithdrefn gadarnhaol y Cynulliad, i sicrhau bod gennym restr gyflawn o ffioedd diffygdaliad a waherddir, y gellir eu diweddaru wrth i amser fynd heibio ac sy'n gallu ystyried materion eraill sy'n codi. Felly, er enghraifft, nid yw Deddf Ffioedd Tenantiaid 2019 yn Lloegr yn caniatáu ffioedd diffygdaliad dim ond mewn achos o rent hwyr neu golli allweddi, mae hynny'n wir, ond hefyd, pan fo'r cytundeb tenantiaeth yn cynnwys unrhyw ddarpariaeth sydd wedi ei dorri, mae'n caniatáu adennill taliad. Felly hoffem atal unrhyw awgrym y gellid addasu'r contractau eu hunain er mwyn celu taliadau diffygdaliad o'r fath, ac rydym yn credu bod ein gwelliannau ni yn cyflawni hynny mewn modd mwy boddhaol.
Diolch. Y cwestiwn yw bod gwelliant 32 yn cael ei dderbyn. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Derbyniwyd gwelliant 32.
Gweinidog, gwelliant 33.
Yn ffurfiol.
Y cwestiwn yw bod gwelliant 33 yn cael ei dderbyn. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Felly, derbyniwyd gwelliant 33.
Leanne Wood, gwelliant 62.
Cynigiaf.
Cynnig. Y cwestiwn yw bod gwelliant 62 yn cael ei dderbyn. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Felly, fe awn ymlaen i bleidlais electronig. Agorwch y bleidlais. Caewch y bleidlais. O blaid y gwelliant naw, tri yn ymatal, 36 yn erbyn. Felly, gwrthodwyd y gwelliant.
Gweinidog, gwelliant 34.
Yn ffurfiol.
Gwrthwynebu.
Mae'n ddrwg gennyf, ai gwrthwynebiad oedd hwnna?
Ynghylch 34, rydym yn gwrthwynebu.
Gwrthwynebu. Iawn, diolch. Felly, fe awn ymlaen i bleidlais electronig. Agorwch y bleidlais. Caewch y bleidlais. O blaid y cynnig 38, un yn ymatal, naw yn erbyn. Felly, derbynnir y gwelliant.
Leanne Wood, gwelliant 63.
Cynigiaf.
Cynnig. Y cwestiwn yw bod gwelliant 63 yn cael ei dderbyn. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Felly, awn ymlaen i bleidlais electronig. Agorwch y bleidlais. Caewch y bleidlais. O blaid y cynnig 18, dau yn ymatal, 28 yn erbyn. Felly, gwrthodwyd gwelliant 63.
Leanne Wood, gwelliant 64.
Cynigiaf.
Y cwestiwn yw bod gwelliant 64 yn cael ei dderbyn. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Gwrthwynebiad. Felly, awn ymlaen i bleidlais electronig. Agorwch y bleidlais. Caewch y bleidlais. O blaid y gwelliant 45, un yn ymatal, dau yn erbyn. Felly, derbynnir y gwelliant.