1. Cwestiynau i Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth – Senedd Cymru ar 20 Mawrth 2019.
2. A wnaiff y Gweinidog amlinellu sut y cafodd ystyriaethau amgylcheddol eu hystyried wrth ddatblygu cynllun gweithredu economaidd Llywodraeth Cymru? OAQ53615
Wrth gwrs. Mae'r amgylchedd wedi bod yn ystyriaeth allweddol wrth ddatblygu cynllun gweithredu economaidd. Mae amcanion allweddol y cynllun yn cynnwys yr ymgyrch tuag at dwf cynaliadwy, yr angen i wrthsefyll newid hinsawdd a hyrwyddo newid i economi carbon isel, glanach. Bydd cyflawni hyn yn hanfodol er mwyn cyflawni ein rhwymedigaethau o dan Ddeddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016.
Ychydig dros bythefnos yn ôl, cefais fy ngwahodd i siarad yn nigwyddiad Extinction Rebellion Caerdydd y tu allan i lyfrgell Caerdydd. Maent hwy, yn ogystal â'r streicwyr ysgol, yn ymgyrchu dros ddatgan ei bod hi'n argyfwng ar yr hinsawdd, ymhlith pethau eraill, i sicrhau bod yr holl bolisïau cyfredol ac yn y dyfodol yn gyson ag atal newid hinsawdd a dirywiad ecolegol. Rwy'n cefnogi amcanion yr ymgyrch—newid hinsawdd yw'r argyfwng mwyaf difrifol sy'n ein hwynebu yn y byd heddiw.
Weinidog, mae gan bolisi economaidd ran fawr i'w chwarae yn sicrhau bod yr amgylchedd yn cael ei ddiogelu, ac mae eich ochr eich hun wedi dweud bod methiant y Llywodraeth hon i gyflawni targedau allyriadau yn siomedig. Mae ynni'n rhan hanfodol o'n heconomi ac mae datgarboneiddio cyflym yn hanfodol. Nawr, cafwyd cynigion amrywiol ledled y byd ar gyfer bargeinion newydd gwyrdd. A ydych yn derbyn y dylai eich cynlluniau economaidd fod wedi bod yn fargen newydd werdd?
Wel, rwy'n credu bod y fargen newydd werdd fel teitl prosiect wedi ennyn diddordeb nid yn unig yn y DU, ond ledled y byd. Ond yma yng Nghymru, rydym eisoes yn cyflawni yn erbyn cynlluniau uchelgeisiol ar gyfer twf cynaliadwy, ac mae'r cynllun gweithredu economaidd yn bendant yn fargen newydd werdd. Rydym yn cyflawni, a chredaf ei bod yn werth i'r Aelod gydnabod rhywfaint o'r manylion a geir yn y cynllun gweithredu economaidd, gan gynnwys ein hymrwymiad i fysiau allyriadau sero. Mae hynny'n dangos sut rydym yn cyflawni, gan gynnwys ein hymrwymiad i ynni adnewyddadwy 100 y cant ar gyfer y gwasanaeth metro—gan ddangos ein hymrwymiad unwaith eto.
Credaf hefyd ei bod yn bwysig cydnabod sut y mae ein buddsoddiadau mewn busnesau ledled Cymru yn cyfrannu at ddatgarboneiddio, gan gynnwys galwadau newydd i weithredu o fewn y cynllun gweithredu economaidd, ac mae un o ddim ond pump ohonynt yn ymwneud â datgarboneiddio. Nawr, buaswn yn gobeithio bod yr Aelod wedi mynegi ei safbwyntiau a'i syniadau ynglŷn â sut yr awn i'r afael â newid hinsawdd, gan fanteisio ar yr ymgynghoriad ar y cynllun drafft addasu i newid hinsawdd, a gyhoeddwyd ar gyfer ymgynghori ym mis Rhagfyr. Os nad yw'r Aelod eisoes wedi mynegi ei barn ar hynny, rwy'n siŵr fod yna gyfle o hyd i wneud hynny, er bod y dyddiad cau wedi mynd heibio. Ond rwyf hefyd yn falch iawn o ddweud, Lywydd, y bydd y Prif Weinidog yn lansio 'Cymru Carbon Isel' yfory, sef ein cynllun datgarboneiddio statudol cyntaf.
Yn fy rhanbarth i, Ysgrifennydd y Cabinet—neu Weinidog fel y'ch gelwir yn awr—mae Llywodraeth Cymru'n cefnogi'r cynlluniau datblygu ar gyfer ffordd newydd o gyffordd 34 i Sycamore Cross ym Mro Morgannwg. Mae llawer o drigolion yn yr ardal honno'n cefnogi gwelliannau ffyrdd yn y seilwaith presennol, ond ni allant ddeall o gwbl pam eich bod yn argymell adeiladu traphontydd a ffyrdd newydd ar draws rhai o'r ardaloedd mwyaf sensitif i fyd natur ym Mro Morgannwg. A allwch egluro wrthyf fel y gallaf fynd yn ôl at fy etholwyr a deall, pan fyddwch yn ystyried yr amgylchedd, sut y mae Llywodraeth Cymru yn rhoi adnoddau tuag at brosiect a fyddai'n cael effaith ddinistriol ar y manteision amgylcheddol yn yr ardal benodol honno?
Wel, a gaf fi sicrhau'r Aelod sydd hefyd yn cefnogi ffordd liniaru'r M4, un rhaglen hanfodol y mae'r Llywodraeth yn ei hystyried ar hyn o bryd—y mae'r Prif Weinidog yn ei hystyried ar hyn o bryd—? A dylwn ddweud bod yn rhaid asesu pob ffordd. Rhaid i bob ffordd a adeiladir, Lywydd, gael ei hasesu yn erbyn proses ddiweddaraf yr arweiniad ar arfarnu trafnidiaeth Cymru, proses a gefnogir gan y comisiynydd llesiant cenedlaethau'r dyfodol, ac wrth gwrs, mae rhaglenni fel yr un a nodwyd gan yr Aelod yn agored i ymgynghoriad â'r cyhoedd ac rwy'n mawr obeithio y bydd aelodau o'r cyhoedd yn ardal fy nghyd-Aelod yn cyflwyno'u safbwyntiau pan fydd yr ymgynghoriad yn digwydd.