7. Pa drafodaethau y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'u cael gyda'i swyddog cyfatebol yn Iwerddon ynghylch effaith unrhyw setliad Brexit ar fasnach gyda Chymru yn y dyfodol? OAQ53619

Rwyf wedi trafod pwysigrwydd cynnal masnach ddilyffethair rhwng Cymru ac Iwerddon gyda Gweinidogion o Weriniaeth Iwerddon, gan gynnwys yn y cyfarfod diwethaf o'r Cyngor Prydeinig-Gwyddelig, a gobeithiaf yn fawr iawn y caf gyfarfod â fy swyddog cyfatebol yn Llywodraeth Iwerddon i adeiladu ar y berthynas agos sy'n bodoli'n barod rhwng Cymru ac Iwerddon.

Darllenais fod yna besimistiaeth enfawr ar y ddwy ochr i ffin Iwerddon, ac rwy'n bryderus ynglŷn ag edrych gyda chi beth allai'r effaith bosibl fod ar ein masnach ag Iwerddon oherwydd gwyddom ein bod yn allforio gwerth dros £1 biliwn o nwyddau i Iwerddon, a daw'r rhan fwyaf o allforion Iwerddon drwy Abergwaun, Penfro a Chaergybi i rannau eraill o Ewrop. Felly, mae honno'n un agwedd enfawr ar y sefyllfa, ei bod yn anodd iawn deall sut y bydd y cyfan yn gweithio, o gofio bod 'dim bargen' yn bosibilrwydd, neu gytundeb ateb cyflym, cytundeb swyddi a'r economi, neu os yw'r cyhoedd yn penderfynu peidio â gadael yr Undeb Ewropeaidd. Mae'n ymddangos i mi ei bod yn hynod bwysig ein bod yn parhau i gynnal perthynas fasnach dda a chysylltiadau eraill da gyda'n cymydog agosaf. Roeddwn yn meddwl tybed pa mor anodd yw hynny, o gofio ei bod yn ymddangos nad oes gan Lundain fawr o syniad lle mae Cymru nac Iwerddon.

Wel, mae'r cwestiwn yn ymwneud ag ansicrwydd mewn perthynas â'r hyn a fydd yn digwydd nesaf, a dyna, yn amlwg,yw'r cyd-destun cyffredinol ar gyfer yr holl drafodaethau a'r holl fyfyrio. Roeddwn yng Nghaergybi ychydig wythnosau yn ôl, yn siarad â'r awdurdodau porthladd yno. Yn amlwg, un o'r newidynnau mwyaf yn yr hyn a fydd yn digwydd iddynt ar ôl i ni adael yr Undeb Ewropeaidd yw'r ymateb yn Nulyn, yn y porthladd yno, o ran seilwaith ac archwiliadau'r ffin ac ati. Mae hwnnw'n fater o bwys, fel y mae'r cwestiwn yn amlwg yn ei gydnabod.

Wrth gwrs, mae yna ddimensiynau eraill i hyn. Fel y soniais yn fy ymateb i gwestiwn cynharach, gwelsom gyhoeddi cynigion Llywodraeth y DU ar gyfer tariffau pe baem yn cael Brexit 'dim bargen' ac mae iddynt ddimensiwn sy'n effeithio ar fasnach ag Iwerddon, yn benodol mewn perthynas â mewnforion cig eidion, ac mae'r polisi hwnnw, wrth gwrs, hefyd yn cynnwys ymrwymiad i sicrhau na fydd unrhyw archwiliadau tollau ar y ffin â'r Weriniaeth, sy'n awgrymu i mi nad yw'n drefniant hirdymor cynaliadwy mewn cyd-destun lle nad oes perthynas dollau ehangach fel arall, ac wrth gwrs, gall fod yn her bosibl i ni yma yng Nghymru. Os yw'n haws cludo nwyddau o'r Weriniaeth i Ogledd Iwerddon heb dariffau ac oddi yno i Brydain, gall hynny fod yn her i'r llwybr masnach uniongyrchol o Iwerddon i Gymru. Felly, credaf fod angen i'r dimensiynau hyn fod—. Ceir llawer o ganlyniadau anfwriadol i rai o'r penderfyniadau polisi hyn, felly rydym yn effro iawn i rai o'r heriau posibl a allai ein hwynebu yn y cyd-destun hwnnw.

O ystyried adroddiadau bod Grŵp Protest a Gweithredu Uniongyrchol Brexit, a arweinir gan ffigurau a gymerodd ran ym mhrotestiadau tanwydd 2000, yn bygwth amharu ar fasnach Iwerddon drwy yrru'n araf ar yr A55 ddydd Gwener a gwarchae yng Nghaergybi a Doc Penfro ddydd Sadwrn, beth fydd Llywodraeth Cymru yn ei wneud i sicrhau cyn lleied o aflonyddu â phosibl?

Gwn fod y Gweinidog yr Economi a Thrafnidiaeth yn ymwneud â'r mater hwn eisoes mewn perthynas â'r pryderon a godwyd gan yr Aelod.