4. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i sicrhau bod ansawdd aer yn Islwyn yn parhau i wella? OAQ54191

Diolchaf i'r Aelod am hynna. Mae gwella ansawdd aer i gynorthwyo gwelliannau iechyd, bioamrywiaeth ac amgylcheddol yn Islwyn a ledled Cymru yn flaenoriaeth i Lywodraeth Cymru. Yn ystod hydref eleni, byddwn yn ymgynghori ar gynllun aer glân drafft i Gymru, a bydd y cynllun hwnnw'n nodi'r camau y mae angen eu cymryd ar draws y Llywodraeth a'r sectorau i leihau llygredd aer.

Diolch. Fel yr Aelod Cynulliad dros Islwyn, a gaf i groesawu'r gwaith caled a phenderfynol gan Lywodraeth Lafur Cymru a'r fwrdeistref sirol a arweinir gan Lafur Cymru wrth gydweithio i fynd i'r afael ag effeithiau negyddol llygredd nitrogen deuocsid ar y A472 yn Hafodyrynys? Yn ddiweddar iawn, ymwelodd Mr Martin Brown, sy'n byw ar y stryd dan sylw, ag un o'm cymorthfeydd gyda'r cynghorydd Llafur lleol dros Grymlyn, Carl Thomas, i glywed y newyddion diweddaraf. Felly, Prif Weinidog, a allwch chi amlinellu i bobl Islwyn ymhellach sut y mae cyllideb aer glân Llywodraeth Lafur Cymru a'i hymrwymiad cryf i sicrhau bod trigolion Islwyn yn mwynhau lefelau iach o ansawdd aer wedi galluogi'r Llywodraeth i weithio gyda'r cyngor lleol a, thrwy wneud hynny, sicrhau y caiff trigolion sy'n byw yn y tai yr effeithiwyd arnynt waethaf ar Woodside Terrace eu digolledu'n briodol am eu heiddo i sicrhau na fyddan nhw'n dioddef unrhyw galedi ariannol o ganlyniad i'r camau y mae angen eu cymryd? Ac, yn olaf, Prif Weinidog, beth mae'r camau hyn yn ei ddweud am y modd y gall gwaith partneriaeth agos rhwng Llywodraeth Cymru a llywodraeth leol weddnewid bywydau pobl wrth i ni barhau'r frwydr yn erbyn effeithiau negyddol parhaus llygredd?

Llywydd, hoffwn i ddiolch i Rhianon Passmore. Mae hi, wrth gwrs, yn siarad ar ran ei thrigolion yn Hafodyrynys ac yn Woodside Terrace. Mae hon yn adnabyddus fel ardal lle mae angen gwella ansawdd yr aer ar frys. Gwn y bydd yr Aelod yn falch o glywed bod Cyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili wedi cyflwyno, yn unol â'r amserlen a bennwyd gan fy nghyd-Weinidog Lesley Griffiths, eu cynllun ar gyfer ymdrin ag effeithiau negyddol llygredd nitrogen deuocsid yn y lleoliad hwnnw. Mae cynllun y cyngor bwrdeistref sirol gyda Llywodraeth Cymru erbyn hyn. Byddwn yn dilyn y llwybr yr ydym ni wedi ei bennu gyda'r cyngor sir; sy'n golygu y bydd eu cynllun yn cael ei gyflwyno i banel craffu annibynnol. Bydd y panel hwnnw yn adrodd i'r Gweinidog cyn diwedd y mis hwn ac, yn unol â'r llythyr a anfonodd y Gweinidog at Gyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili ar 9 Ebrill, rydym yn ailadrodd ein hymrwymiad, sef os bydd y mesurau a gynigir gan y cyngor sir yn gwrthsefyll y gwaith craffu hwnnw, yna byddwn yn sicrhau bod cyllid digonol ar gael i'r cyngor bwrdeistref sirol i'w galluogi i weithredu eu cynllun. A bydd y cyllid hwnnw yn dod o'r gronfa aer glân o £20 miliwn y mae'r Llywodraeth hon wedi ei sefydlu.

Prif Weinidog, i ymhelaethu ar gwestiwn Rhianon Passmore, byddwn yn llwyr gefnogi'r penderfyniad gan gyngor Caerffili i brynu 23 o'r cartrefi yr effeithiwyd arnynt waethaf gan y llygredd aer yn Hafodyrynys. Fodd bynnag, dim ond ychydig wythnosau yn ôl, gwrthododd y cyngor gynlluniau i ddymchwel y tai ac, yn hytrach, hoelio eu gobeithion ar gyfer mynd i'r afael â llygredd aer ar geir yn troi'n lanach ac yn wyrddach yn y blynyddoedd i ddod. A yw'r Prif Weinidog yn rhannu fy mhryder ynghylch yr oedi o ran gwneud penderfyniad i ddymchwel y tai hyn a achoswyd gan gyngor Caerffili yn osgoi ei gyfrifoldebau i bobl sy'n byw yn y gymuned hon? Diolch.

Llywydd, nid wyf i wedi gweld manylion cynigion y cyngor sir, ond ni fu unrhyw oedi yn yr ystyr eu bod nhw wedi cael eu cyflwyno yn unol â'r amserlen yr oedd y Gweinidog wedi ei phennu, ac rydym ni wedi symud ar unwaith i wneud y cynlluniau hynny yn destun craffu annibynnol. Felly, byddwn yn aros i weld beth mae'r cynlluniau'n ei ddweud. Byddwn yn aros i weld beth fydd gan y trefniadau craffu i'n cynghori ni ar ansawdd y cynlluniau hynny, ond roeddwn i eisiau rhoi sicrwydd i'r Aelod lleol—a rhoddaf yr un sicrwydd i Mohammad Asghar—nad y cyllid fydd y rhwystr i weithredu'r cynlluniau hynny cyn belled â'u bod yn gwrthsefyll y gwaith craffu.