4. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am reolau lobïo Llywodraeth Cymru? OAQ54503

Llywydd, mae'r rheolau o ran lobïo wedi eu nodi yn nghod y gweinidogion.

Prif Weinidog, fe'ch etholwyd i arwain eich plaid yn honni eich bod yn sosialydd ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain, ond y gwir plaen amdani yw nad oes unrhyw reolau ar lobïo corfforaethol yng Nghymru, sy'n gwneud ein Senedd yr un sydd wedi ei diogelu leiaf yn y DU ac yn Ewrop, a dweud y gwir. Llafur yw'r blaid sy'n gwrthwynebu'r rheolau hyn. Yn yr Unol Daleithiau, mae'r sosialydd democrataidd Alexandria Ocasio-Cortez yn gweithio gyda Ted Cruz o bawb i daro bargen ar wahardd deddfwyr rhag lobïo. Mae ymgeisydd arlywyddol yr Unol Daleithiau Bernie Sanders wedi lansio cynllun i ffrwyno lobïo corfforaethol, gan gynnwys sicrhau nad yw cyn-aelodau'r Gyngres nac uwch staffwyr yn gallu lobïo. Ond nid oes rheolau o'r fath yma yng Nghymru, nac, yn wir, cynlluniau. Mae'r cwmnïau lobïo yn llawn o gyn-Aelodau Cynulliad a chynghorwyr arbennig, sy'n sicr o arwain at lygredd. Mae eich Llywodraeth wedi gwrthwynebu cyflwyno cofrestr statudol o lobïwyr hyd yn oed, heb sôn am rywbeth cryfach. A ydych chi'n cydnabod yr angen am reolau lobïo cryfach? Ac a wnewch chi, fel sosialydd hunan-ddisgrifiedig, ymuno â'r hyn sy'n digwydd yn yr Unol Daleithiau trwy gyflwyno rheolau llym ar lobïo corfforaethol?

Llywydd, mae'r materion hyn wedi eu trafod a'u hystyried yn y pwyllgor safonau, pwyllgor yr wyf i'n credu y mae'r Aelod yn gyfarwydd ag ef, ac rwyf i'n fodlon glynu wrth y cyngor y mae'r pwyllgor safonau yn ei roi.

Fel y mae Neil McEvoy wedi dweud, neu ei awgrymu, rwy'n credu os oes un peth yn eglur am lobïo yng Nghymru ar hyn o bryd y peth hwnnw yw bod diffyg eglurder amlwg, sydd wedi achosi rhai o'r problemau dros, wel, yr ychydig fisoedd a blynyddoedd diwethaf. Felly, mae'n eglur, fel y soniasoch, bod adroddiad y pwyllgor safonau—credaf fod fy nghyd-Aelod Paul Davies ar y pwyllgor ar yr adeg yr ymchwiliwyd i hynny—wedi cyflwyno cynigion amrywiol ynghylch sut i egluro materion yng Nghymru. Rwy'n credu bod y syniad o gofrestr lobïwyr wedi ei grybwyll, boed hwnnw'n wirfoddol ai peidio. A allwch chi ddweud wrthyf i, ers cyhoeddi'r adroddiad hwnnw—do, mae hynny wedi ei drafod gan y pwyllgor safonau, ond, yn amlwg, bydd angen i Lywodraeth Cymru ddarparu ffordd ymlaen drwy hyn—a ydych chi wedi dod i unrhyw gasgliadau o ran pa un a fyddai cofrestr yn un ffordd dda o weithredu yn y dyfodol, ac a ddylai hynny fod yn wirfoddol neu'n orfodol, a sut y byddai'n cael ei reoleiddio, mewn gwirionedd?

Wel, Llywydd, fel y dywedais, rwy'n credu bod y rhain yn faterion i'r pwyllgor safonau gynghori arnynt, ac yn ôl yr hyn a ddeallaf, pan ystyriodd y pwyllgor safonau y mater o gofrestr, penderfynodd wneud ymholiadau pellach a rhoi ystyriaeth bellach i'r mater hwnnw. Edrychaf ymlaen at gael unrhyw gyngor y mae'r pwyllgor safonau yn ei ddarparu, gan nad yw'r pethau hyn yn faterion i'r Llywodraeth, maen nhw'n faterion i safonau ymddygiad pob Aelod Cynulliad, a dyna pam mae gennym ni bwyllgor safonau i'n cynghori ni ar y ffordd orau o ddatrys y materion hyn.