4. Sut mae polisi cynllunio ar gyfer tai newydd yn ystyried darpariaethau Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015? OAQ54488

Mae'r polisi cynllunio cenedlaethol ar gyfer tai newydd wedi'i ddiwygio'n llwyr i adlewyrchu Deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol. Mae 'Polisi Cynllunio Cymru' yn rhoi lle canolog i greu lleoedd yn y system gynllunio ac yn hytrach nag adeiladu ystadau tai ynysig, mae'n canolbwyntio ar greu mannau cynaliadwy sy'n cyfrannu'n gadarnhaol at lesiant.

Tua diwedd 2016, gwnaeth Mark Lang Barc Lansbury yn destun astudiaeth ddofn i geisio deall achosion gwaelodol amddifadedd cymharol yr ardal. Ac er nad oes atebion hawdd, arweiniodd at benderfyniad gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili i fabwysiadu cynllun dwfn i fynd i'r afael â'r problemau amlochrog hyn. Yng nghynhadledd flynyddol fwyaf diweddar bwrdd gwasanaethau cyhoeddus Caerffili, a gynhaliwyd ar 5 Gorffennaf, canmolodd Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol Cymru y gwaith sydd wedi bod yn mynd rhagddo ym Mharc Lansbury a phwysleisiodd bwysigrwydd cynnal mynediad i fannau gwyrdd naturiol ar gyfer trigolion yr ystâd. Crybwyllwyd hyn yn benodol yn y gynhadledd honno. Dylai pobl heblaw'r cymunedau mwy cefnog gael mwynhau mannau gwyrdd. A yw'r Gweinidog yn cytuno bod codi tai drud newydd ar fannau gwyrdd ger cymunedau—fel Parc Lansbury er enghraifft—yn peryglu hyn ac yn nodwedd o ddatblygu anghynaliadwy, yn groes i Ddeddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol?

Ie. Wel, fel y gŵyr Hefin David, ni allaf roi sylwadau ar fanylion unrhyw gais cynllunio penodol, ond yn gyffredinol, rwy'n hapus iawn i ddweud fy mod yn cytuno â chomisiynydd cenedlaethau'r dyfodol am bwysigrwydd mynediad i fannau gwyrdd i bob un o'n cymunedau, yn enwedig y rhai sydd â llai o fynediad, mewn gwirionedd. Ac mae hynny'n gwella iechyd a lles yn fawr, yn enwedig mewn ardaloedd difreintiedig, ac adlewyrchir hynny ar hyn o bryd yn y polisi cynllunio, ac mae angen ei adlewyrchu ym mhenderfyniadau pwyllgorau cynllunio ac ym mhenderfyniadau'r arolygiaeth.

Weinidog, yr wythnos diwethaf, cafodd cais cynllunio ar gyfer 111 o dai newydd yn fy etholaeth, a gymeradwywyd yn flaenorol gan yr awdurdod lleol cyn cael ei alw i mewn gan Lywodraeth Cymru, ei wrthod wedyn gan yr arolygiaeth ar y sail ei fod yn groes i ddeddfwriaeth llesiant cenedlaethau'r dyfodol y soniodd Hefin David amdani yn awr. Fe'i gwrthodwyd ar y sail y byddai'r datblygiad yn dibynnu gormod ar geir, yn unol â'r ddeddfwriaeth.

Nawr, nid wyf yn gofyn i chi wneud sylwadau mewn unrhyw ffordd ar yr achos hwn, oherwydd rwy'n gwybod y byddwch yn dweud na allwch, ac rwy'n gwybod sut y mae'r pethau hyn yn gweithio. Ond rwy'n mynd i ofyn cwestiwn mwy cyffredinol am y ddeddfwriaeth hon a sut y mae'n rhyngweithio â chynllunio lleol. O gofio bod deddfwriaeth llesiant cenedlaethau'r dyfodol yn cael effaith gynyddol ar gynllunio yn arbennig, a wnewch chi ystyried rhoi gwell arweiniad i awdurdodau cynllunio lleol, a hyfforddiant efallai i gynghorwyr a swyddogion sy'n ymwneud â'r broses gynllunio, fel eu bod yn gwbl gyfarwydd â'u rhwymedigaethau o dan y ddeddfwriaeth yn gynnar yn y broses ac fel y gellid osgoi'r holl gymhlethdodau a'r costau cysylltiedig a welwn yn nes ymlaen gyda galw i mewn ac atgyfeiriadau—llawer o hynny—gan y byddai awdurdodau cynllunio'n gwybod yn iawn beth oedd eu rhwymedigaethau o dan ddeddfwriaeth cenedlaethau'r dyfodol ar y cychwyn cyntaf?

Ie, rwy'n hapus i gytuno â hynny. Mewn gwirionedd, mynychodd fy nghyd-Aelod, Ken Skates, a minnau gyfarfod o'r ffederasiwn adeiladu tai—ni allaf gofio'r union deitl; i ddrysu Gweinidogion, druain, mae gan bob un ohonynt enwau sydd bron yn union yr un fath—ond y ffederasiwn adeiladu tai, y bore yma, lle y rhoddwyd ymrwymiad gennym i gydweithio gyda'r arweinyddion cynllunio a phriffyrdd yn CLlLC i wneud yn union fel y mae Nick Ramsay newydd ei awgrymu.

Felly, mae hwn yn bolisi cynllunio cymharol newydd a gyflwynwyd gan fy nghyd-Aelod, Lesley Griffiths, wrth iddi adael y portffolio yr oeddwn yn hapus iawn i'w etifeddu, ac mae'n newid sylweddol yn y ffordd yr edrychwn ar gynllunio. Rwy'n falch iawn o glywed ei fod yn cael effaith ar lawr gwlad, ond rydych yn llygad eich lle fod angen i ni sicrhau bod calonnau a meddyliau pawb sy'n gweithredu'r broses, gan gynnwys ein hadeiladwyr a'n datblygwyr, gyda ni. A dyna oedd diben y cyfarfod a fynychwyd gennym y bore yma—gwneud yn siŵr fod pawb yn deall ein cyfeiriad polisi'n glir fel y gallant fod yn fwy effeithiol ac effeithlon wrth ei weithredu.

Roeddwn am sôn am rywbeth y gofynnodd Leanne Wood i chi yn gynharach, rhywbeth na wnaethoch ymateb iddo'n uniongyrchol, felly roeddwn am roi cynnig arall arni a gofyn am 'ie' neu 'na' syml, os oes modd. Roeddwn yn meddwl tybed a allech gadarnhau y dylid defnyddio Deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol fel ystyriaeth berthnasol gan bwyllgorau cynllunio wrth wneud penderfyniadau ar geisiadau cynllunio, ac na ddylid rhoi mwy o bwysau i gynlluniau datblygu lleol a gynhyrchwyd cyn y Ddeddf hon na'r hyn sy'n ofynnol yn y Ddeddf mewn penderfyniadau a wneir gan bwyllgorau heddiw. 'Dylid' neu 'na ddylid'?

Mae 'Polisi Cynllunio Cymru' yn nodi hynny. 'Polisi Cynllunio Cymru' yw'r polisi cynllunio sydd mewn grym ar gyfer Cymru, sef yr hyn y dylid ei ystyried pan fydd pwyllgorau cynllunio yn gwneud eu penderfyniadau. Mae'n eithaf syml.

'Dylid' neu 'na ddylid'?

Dylid.

Diolch. Dyna'r cyfan rwyf ei eisiau.

Roeddwn i'n meddwl fy mod wedi dweud 'dylid' ar y dechrau. Y polisi diweddaraf yw'r un y dylid ei ystyried.

O'r gorau, diolch.

Mae'n ddrwg gennyf, Ddirprwy Lywydd.

Iawn. Cwestiwn 5, David Melding.