9. Sut y bydd barn y gymuned Gwrdaidd sy'n byw yng Nghymru yn llywio'r gwaith o ddatblygu strategaeth cysylltiadau rhyngwladol Llywodraeth Cymru? OAQ54528

Mae'r strategaeth ryngwladol ddrafft yn destun ymgynghori â'r cyhoedd ar hyn o bryd. Buaswn yn annog pawb sydd â diddordeb i ymateb a buaswn yn fwy na pharod i dderbyn adborth gan yr holl gymunedau a gynrychiolir yng Nghymru. Bydd yr holl ymatebion yn cael eu hystyried a'u gwerthuso fel rhan o'r broses ymgynghori honno.

Mae gan y Llywodraeth hon ddyletswydd i gynrychioli pawb sy'n byw yn y wlad hon, beth bynnag fo'u cefndir. Mae gennym gymuned Gwrdaidd sylweddol a dylanwadol yn byw yng Nghymru, sydd, yn naturiol, yn poeni am luoedd Twrcaidd yng ngogledd Syria wedi i'r Unol Daleithiau dynnu eu milwyr oddi yno. Mae perygl y bydd gweithredoedd Twrci yn rhoi cyfle i ISIS ar y dde eithafol. Mae carcharorion ISIS eisoes wedi dianc o ganlyniad i weithgarwch milwrol Twrci.

Bydd mwy o erchyllterau'n cael eu cyflawni yng ngogledd Syria yn erbyn y Cwrdiaid oni bai fod y gymuned ryngwladol yn gwneud rhywbeth, nid yn unig o ran condemnio gweithredoedd Twrci ond o ran eu hymwneud â chwmnïau sy'n gwerthu arfau i'r wlad honno. Yng Nghymru, mae gennym o leiaf dri chwmni sy'n darparu cyfarpar milwrol i Dwrci. Bydd rhai ohonynt wedi cael arian cyhoeddus, sy'n golygu bod ein trethdalwyr wedi buddsoddi mewn cwmnïau sy'n ymdrin â gwladwriaeth awdurdodaidd sydd â gwaed ar ei dwylo.

Clywais eich ateb i'm cyd-Aelod, Delyth Jewell, yn gynharach ac ni wnaethoch ateb ei chwestiwn. Felly, er mwyn heddwch, er mwyn y Cwrdiaid a phawb arall sy'n eu cefnogi, a wnewch chi ateb y cwestiwn hwn yn awr, os gwelwch yn dda? A wnewch chi sicrhau bod holl wariant Llywodraeth Cymru, yn enwedig buddsoddiadau mewn cwmnïau a allai fod yn ymwneud ag arfau i Dwrci, yn cael ei adolygu a'i atal fel mater o frys?

Diolch. I'w gwneud yn glir, rwyf wedi ysgrifennu at Dominic Raab eisoes i nodi ein bod yn poeni ynglŷn â'r pryderon a fynegwyd gan rai o'r cymunedau Cwrdaidd yng Nghymru am y sefyllfa yn yr ardaloedd hynny. Er ein bod yn cydnabod mai'r DU sy'n arwain ar faterion tramor, rydym yn cynnal adolygiad o'n strategaeth allforio yn ei chyfanrwydd ar hyn o bryd ac wrth gwrs, bydd yna faterion y bydd angen inni edrych arnynt mewn perthynas â hynny. Ond rwy'n credu bod y cyhoeddiad a wnaed gan yr Ysgrifennydd Gwladol heddiw wedi ei gwneud yn glir na fydd unrhyw gyhoeddiadau pellach yn cael eu gwneud yn y dyfodol ynghylch gwerthu arfau i'r ardaloedd hynny lle yr ymosodir ar Syria.

Nid y gymuned Gwrdaidd yn unig, wrth gwrs, sy'n byw yma yng Nghymru; mae gennym gymuned Bwylaidd sylweddol hefyd. Cyfarfûm â llysgennad Gwlad Pwyl yn Llundain yr wythnos diwethaf, a gwn fod nifer y Pwyliaid yma yng Nghymru'n sylweddol. Yn wir, o'r 3 miliwn o ddinasyddion yr UE—

Mae hyn yn ymwneud â'r gymuned Gwrdaidd.

Mae'n ymwneud â'r Cwrdiaid.

Gyda phob parch, mae'r cwestiwn yn ymwneud â'r strategaeth cysylltiadau rhyngwladol.

Mae'n ymwneud â'r gymuned Gwrdaidd, ac rwy'n fodlon gwrando os gallwch wneud y cysylltiad hwnnw'n fras, ond—. Y cwestiwn yw—[Torri ar draws.] Mae'r cwestiwn yn ymwneud â'r gymuned Gwrdaidd sy'n byw yng Nghymru a'r strategaeth datblygu rhyngwladol.

Yn union, a dyna pam rwy'n cyfeirio at gymunedau eraill sydd hefyd yn byw yng Nghymru ac sydd eisiau cyfrannu at y strategaeth cysylltiadau rhyngwladol. Felly, o'r— [Torri ar draws.] O'r 3 miliwn—[Torri ar draws.] O'r 3 miliwn o ddinasyddion yr UE sy'n byw yn y Deyrnas Unedig, mae miliwn o'r rheini'n Bwyliaid, ac mae degau o filoedd ohonynt yma yng Nghymru ac yn awyddus i helpu i lunio'r strategaeth cysylltiadau rhyngwladol sydd gennych. Pa ymgysylltiad a fu gyda'r gymuned Bwylaidd a Phwyliaid alltud yma yng Nghymru i lywio eich strategaeth cysylltiadau rhyngwladol?

Diolch. Ymgynghorwyd â'r cwnsleriaid anrhydeddus, gan gynnwys y bobl sy'n cynrychioli Gwlad Pwyl, felly maent i gyd wedi cael copi o'r strategaeth. Rydym wedi ei hanfon at lysgenadaethau ledled y Deyrnas Unedig hefyd, ond rwy'n credu mai'r peth allweddol i ni ei danlinellu—a'r hyn sy'n cael ei danlinellu'n glir iawn yn y strategaeth—yw ein bod eisiau dathlu'r cymunedau alltud o wledydd tramor sydd wedi gwneud Cymru yn gartref iddynt. Un o'r pethau rydym yn eu hawgrymu yw y byddwn bob blwyddyn yn sefydlu ac yn dathlu cymuned benodol sydd wedi gwneud cyfraniad mawr i fywyd Cymru. Felly, gobeithio, ar ryw adeg, y bydd y gymuned Bwylaidd, sef un o'r rhai mwyaf yng Nghymru, yn un o'r cymunedau a fydd yn cael eu dathlu.

Ac yn olaf ar y cwestiwn hwn, Mick Antoniw.

Rwy'n croesawu'r sylwadau a wnaed mewn perthynas â'r gymuned Gwrdaidd, a'r hyn y gall Llywodraeth Cymru ei wneud i gynrychioli eu buddiannau. Rydym wedi cael tipyn o broblem yn y gorffennol lle'r ydym wedi clywed dadlau yn y Siambr hon—'Wel, am nad yw materion tramor wedi'u datganoli, ac ati—'—ynglŷn ag a allwn drafod y materion hyn ai peidio. Y gwir amdani yw ei bod bron yn amhosibl inni fel Senedd gynrychioli'n briodol safbwynt y gwahanol leiafrifoedd sy'n byw yng Nghymru, a'r goblygiadau rhyngwladol a'r cysylltiadau â hwy. Felly, yn gyntaf, rwy'n croesawu'r ffaith ein bod yn amlwg yn cael mwy o ddadleuon ar y materion hyn bellach, oherwydd maent yn bwysig i'r cymunedau rydym yn eu cynrychioli, ac maent hefyd wedi'u hintegreiddio gyda materion rhyngwladol ehangach. Felly, mae mater y Cwrdiaid yn sicr yn gysylltiedig â'r cysylltiadau ag America ar hyn o bryd. Ceir holl sefyllfa'r dwyrain canol hefyd; cawsom ymweliad y llysgennad Palesteinaidd heddiw, ac ati. Felly, a gaf fi ddweud fy mod yn croesawu hynny, ond a allech chi gadarnhau eich bod yn cefnogi'r farn y dylem allu cynrychioli'r lleiafrifoedd sy'n bodoli yng Nghymru yn nhermau'r materion rhyngwladol sy'n effeithio ar y cymunedau hynny a'u buddiannau?

Rwy'n credu bod hynny'n hollol gywir. Credaf fod yr agenda gyfan yn newid yma. Rwy'n credu bod cydnabyddiaeth mai'r Swyddfa Dramor a Chymanwlad sy'n arwain yn y maes, ond fe fyddwch wedi clywed y Prif Weinidog yn siarad ddoe am y setliad cyfansoddiadol newydd rydym yn ei geisio mewn perthynas â'r Deyrnas Unedig, ac mae'n amlwg y byddwn angen mwy o lais a mwy o fewnbwn, yn enwedig mewn perthynas â thrafodaethau masnach a meysydd lle mae gennym gyfrifoldeb datganoledig. Ac wrth gwrs, lle mae gennym gynrychiolaeth sylweddol o gymunedau eraill o amgylch y byd yn byw yma yng Nghymru, mae'n hollol iawn y dylent gael eu clywed yn y Siambr hon hefyd os yn bosibl.

Diolch yn fawr iawn.