4. A wnaiff y Dirprwy Weinidog ddatganiad am wasanaethau cynghori yng Nghaerdydd? OAQ54846

Mae gan Lywodraeth Cymru ymrwymiad hirsefydlog i gefnogi'r ddarpariaeth o wasanaethau cynghori. Mae ein cyllid grant yn sicrhau bod rhai o'r bobl fwyaf agored i niwed yng Nghaerdydd, a ledled Cymru, yn cael y cyngor a'r cymorth sydd eu hangen arnyn nhw i ddatrys problemau gyda'u tai, eu dyledion neu eu budd-daliadau lles.

Mae dyled yn amlwg yn bryder cynyddol yn y sefyllfa bresennol. Gwyddom o'r adroddiad 'Cymru yn y coch': a oedd yn asesu effaith dyledion problemus yng Nghymru yn gynharach eleni mai Caerdydd, ein dinas fwyaf, sydd hefyd â'r dwysedd uchaf o ddyled. Mae bron i 200,000 o bobl ledled Cymru yn ymgodymu â dyledion difrifol ac mae 200,000 arall eisoes yn dangos arwyddion o drallod ariannol. Ac yn anffodus, dyma'r adeg o'r flwyddyn pan fydd pobl yn cael eu hannog i wario arian nad yw ganddyn nhw.

Ond, er hynny, y prif resymau y mae pobl yn mynd i ddyled ddifrifol yw incwm sy'n gostwng o ganlyniad i'r economi gìg y mae'n rhaid i ni fynd i'r afael â hi erbyn hyn, yn ogystal â salwch neu anaf a diweithdra, sy'n anodd iawn eu lliniaru, gan nad oes gan bobl syniad bod hynny ar ddod, fel arfer. Yn frawychus, rwy'n darllen bod hyn yn golygu bod llawer yn defnyddio cardiau credyd i lenwi bylchau yn eu costau byw bob dydd, ac rydym ni hefyd yn gwybod bod toriadau i fudd-daliadau mewn gwaith ac allan o waith yn ystod y naw mlynedd diwethaf o dan gamau cyni y Llywodraeth Dorïaidd hon yn ffactor pwysig.

Mae pobl sydd mewn dyled ddifrifol yn fy etholaeth i yn aml yn cael eu llorio gan y broblem i'r fath raddau fel eu bod nhw'n araf i ddod i gael cyngor. Sut y mae Llywodraeth Cymru yn sicrhau y gall pobl gael gafael ar wasanaethau cyngor ar ddyledion yn rhwydd pan eu bod nhw'n mynd i'r fath drafferthion?

Diolch i Jenny Rathbone am y cwestiwn pwysig yna. Mae'n fater yr wyf i wedi bod yn ei godi'n lleol yng Nghaerdydd a'r Fro o ran swyddogaeth yr undebau credyd yn ogystal â gwasanaethau cynghori wrth ddarparu benthyciadau fforddiadwy yn y cyfnod cyn y Nadolig, ac yn wir gall hynny osgoi ac atal y cynnydd mewn dyledion ar yr adeg arbennig hon o'r flwyddyn.

Ond rwy'n credu bod gwasanaethau cynghori yn hollbwysig o ran darparu nid yn unig mynediad o ran y swyddfeydd sydd ar gael gan Cyngor ar Bopeth Caerdydd a'r Fro, ond hefyd eu bod wedi eu lleoli yng nghanol cymunedau pan fydd pobl yn ei chael hi'n anodd cael gafael ar gyngor yn enwedig ynghylch gwasanaethau dyledion. Mae'n rhaid iddyn nhw gael eu darparu yng nghanol eu cymunedau i gyrraedd y bobl sydd eu hangen. Ond byddwn i'n dweud bod y gwasanaeth yng Nghaerdydd a'r Fro, yn ystod y llynedd yn unig, wedi helpu dros 3,500 o bobl i ddatrys problemau yn ymwneud yn benodol â materion lles cymdeithasol. A'r hyn sy'n hollbwysig o ran atal dyled, mewn gwirionedd, yw bod hynny wedi cynnwys cynhyrchu enillion incwm o fwy na £4.5 miliwn.

Gweinidog, rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn ein bod ni'n gwerthfawrogi swyddogaeth y sector gwirfoddol yn enwedig wrth roi cyngor, oherwydd, fel y gwnaethoch chi ei ddweud, maen nhw yng nghanol eu cymunedau, mae pobl yn fwy parod i'w defnyddio yn aml iawn, ac mae'n bwysig iawn, rwy'n credu, ein bod ni'n parhau i gefnogi sefydliadau sydd â'r swyddogaeth hon a bod y ddinas hefyd yn sylweddoli pa mor bwysig yw rhoi cymorth i fudiadau gwirfoddol, drwy elfen o gyllid craidd neu drwy eu hariannu ar gyfer gwasanaethau cynghori, a bod gwerth mewn gwario arian yn y modd hwnnw.

Diolch i David Melding am y cwestiwn hwnnw. Yr hyn sy'n bwysig o ran trefniadau'r gronfa cyngor sengl, yr arian grant cyngor sengl yr wyf wedi'i ddyfarnu i ddarparwyr yw, er bod darparwyr arweiniol—yn yr achos hwn, Cyngor ar Bopeth Caerdydd a'r Fro, mewn ymateb i'r cwestiwn hwn—mae ganddyn nhw hefyd bartneriaid cynghori a phartneriaid mynediad, yn ogystal â phartneriaid eraill yn y sector gwirfoddol.

Diolch i'r Dirprwy Weinidog.