6. Pa drafodaethau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cael gyda busnesau Cymru ynghylch cysylltiadau masnach y DU yn y dyfodol? OQ55381

Wel, rwy'n ymwybodol iawn o'r sefyllfa hynod heriol y mae llawer o fusnesau yng Nghymru yn ei hwynebu, yn enwedig o ganlyniad i COVID a Brexit, felly rwyf wedi ffurfio grŵp cynghori ar bolisi masnach i'm helpu i ddarganfod yr heriau masnach allweddol sy'n wynebu Cymru. Mae hyn yn cynnwys gweithio gyda nifer o gyrff cynrychiadol a chynnal cyfarfodydd sector gyda busnesau.

Diolch yn fawr, Gweinidog. Gyda'r ansicrwydd ynghylch masnach y DU, mae'n hanfodol bod gan fusnesau yng Nghymru leisiau cryf yn eu hyrwyddo. Mae cwmnïau fel bragdy Tiny Rebel, yn fy etholaeth i, wedi gwneud gwaith gwych yn ehangu brand Cymru yn fyd-eang, ac mae cwrw fel Cwtch a Clwb Tropica yn cael eu gwerthu ledled y byd. Gyda'r ansicrwydd economaidd ychwanegol oherwydd COVID-19, ni allwn ni fforddio i fusnesau Cymru wynebu pwysau ychwanegol tariffau uwch. Drwy gydol y cyfnod hwn, mae busnesau'n addasu i amgylchiadau. Pa gefnogaeth all Llywodraeth Cymru ei rhoi i'r busnesau hynny yr oedd ganddynt rwydweithiau masnach gyda gwledydd eraill? A sut y gallwch chi gefnogi ac annog busnesau sy'n gobeithio allforio cynnyrch am y tro cyntaf, i sicrhau bod cwmnïau o Gymru yn parhau i ffynnu yn y cyfnod hynod o anodd hwn?

Diolch yn fawr iawn. Ac rydych chi'n llygad eich lle: mae Tiny Rebel wedi bod yn enghraifft wych o gwmni yng Nghymru sydd wedi ymestyn dramor ac sydd wir yn chwifio'r faner dros ein gwlad ni dramor. Wrth gwrs, effeithiwyd yn aruthrol ar lawer o'r allforion masnach gan y coronafeirws. Un o'r pethau yr ydym ni'n ei wneud nawr i fynd i'r afael â'r mater hwn yw adnewyddu ein strategaeth allforio yn llwyr. Felly, gobeithio y caiff honno ei chyhoeddi ddechrau mis Medi. Rydym yn ymgynghori â sectorau busnes ar hyn o bryd er mwyn gwneud yn siŵr ein bod yn profi ein syniadau yn y maes hwnnw. Yn sicr, mae gennym ni dîm o gynghorwyr masnach yn Llywodraeth Cymru sydd yno i roi help llaw i bobl sydd eisoes yn allforio neu'r rheini a hoffai allforio. Ac, wrth gwrs, rydym ni'n ceisio gweithio hefyd gyda Llywodraeth y DU i ddefnyddio'r rhwydweithiau sydd ganddyn nhw ar waith hefyd. Felly, rydym yn ffyddiog ein bod yn dechrau rhoi'r pethau cywir ar waith ar gyfer yr adeg pryd y byddwn mewn sefyllfa fwy sefydlog, ond yn amlwg mae hwn yn gyfnod anodd iawn i allforwyr.

Roeddwn yn falch iawn o glywed eich ymateb o ran y ffordd y mae Llywodraeth Cymru yn gweithio'n gadarnhaol ac yn adeiladol gyda Llywodraeth y DU er mwyn sicrhau'r manteision y gall cytundebau masnach eu rhoi i economi Cymru. Yn amlwg, mae gwaith yn mynd ymlaen yn gyflym gyda'r UE, yr Unol Daleithiau, y Japaneaid a llawer o Lywodraethau eraill ledled y byd, a tybed i ba raddau y mae gan Lywodraeth Cymru y gallu i gyfrannu at yr holl drafodaethau hynny ar hyn o bryd. Rwy'n sylweddoli ein bod mewn amgylchiadau anarferol a bod yn rhaid i bobl flaenoriaethu cyllidebau, ond rwy'n awyddus i sicrhau bod gan Gymru'r llais cryfaf posib yn y trafodaethau hynny. Felly, a allwch chi ddweud wrthym ni, o ran capasiti eich adran, ydych chi'n ffyddiog bod hynny'n ddigon i allu cyfrannu'n ystyrlon at y trafodaethau ehangach hynny?

Wel, oherwydd bod hwn yn faes hollol newydd—nid dim ond i Lywodraeth Cymru wrth gwrs, ond i Lywodraeth y DU hefyd—rydym ni wedi cynyddu'n aruthrol, fel y mae Llywodraeth y DU wedi gwneud, nifer y bobl sy'n ymwneud â'r maes hwn o ran masnach, er mwyn sicrhau, fel yr awgrymwch chi, fod ein llais yn cael ei glywed yn glir iawn. Nid yn gymaint o ran trafodaethau'r UE, lle mae'r dull o weithredu a'r trafodaethau wedi bod yn eithaf mympwyol o ran sut yr ydym yn gallu cyfrannu, ond mae'n rhaid i mi ddweud, pan fyddwn yn sôn am weddill y byd, bod y trafodaethau hynny a'r trafodaethau hynny gyda Llywodraeth y DU a'n cyfle i gyfrannu at y trafodaethau wedi bod yn berthynas adeiladol iawn. Nid yn unig yr ydym ni wedi cyfrannu, ond rydym ni wedi gweld canlyniadau'r ffaith ein bod ni'n cyfrannu, felly rwy'n credu bod yn rhaid i ni dalu teyrnged i Lywodraeth y DU yn y maes hwn, ac rwy'n falch iawn o weld bod hynny'n digwydd. Gobeithiwn, wrth gwrs, barhau yn yr ysbryd hwnnw. Rydym yn aros o hyd, wrth gwrs, i'r concordat gael ei lofnodi er mwyn i ni gael hynny'n ffurfiol, ond er mwyn bod yn deg â Llywodraeth y DU, maen nhw'n gweithredu ar hyn o bryd fel petai'r concordat ar waith. Mae hwnnw'n strwythur ffurfiol ar gyfer negodi. Ac maen nhw hefyd yn adnewyddu eu strategaeth allforio, felly rydym yn cadw llygad ar hynny i sicrhau bod beth bynnag a wnawn yn cydweddu â'r hyn y maen nhw'n ei wneud hefyd.

Gweinidog, rwy'n gwerthfawrogi'r sylwadau yr ydych yn eu gwneud ynglŷn â bod y concordat mewn grym i bob pwrpas oherwydd sefyllfaoedd unigolion, ond onid yw hi'n bwysig inni fod y concordat hwnnw'n cael ei lofnodi.

Mae gennyf bryderon mawr ynghylch rhai o'r cytundebau hyn. Er enghraifft, yn y trafodaethau rhwng Japan a'r DU, mae'r Japaneaid eisoes wedi dweud eu bod eisiau dyddiad cwblhau o chwe wythnos. Mae hynny'n rhoi llawer o bwysau ar y broses, a sut allwn ni fod yn sicr bod llais Cymru a buddiannau dinasyddion Cymru, mewn cyn lleied o amser, yn cael eu cyflawni? Ac a ydych chi, felly, yn yr ystafell yn ystod trafodaethau? A ydynt yn adrodd yn ôl i chi? Sut allwn ni gael y sicrwydd hwnnw, a sut allwn ni graffu ar y cytundeb hwnnw?

Wel, i fod yn glir, nid dim ond dechrau'r trafodaethau yma yr ydym ni. Rydym ni wedi bod yn trafod gyda Llywodraeth y DU ers mis Chwefror a mis Mawrth, gan gyfrannu at yr hyn y credwn y dylai ffurf y mandadau negodi hynny fod, ac rwy'n falch o ddweud ein bod ni wedi cael dylanwad yn hynny o beth mewn gwirionedd. Felly, mae'r testun wedi cael ei ddiwygio, er enghraifft, mewn cysylltiad â'r testun Japaneaidd, i sicrhau bod yna gadarnhad o'r ymrwymiadau hynny i gonfensiwn fframwaith y Cenhedloedd Unedig ar newid yn yr hinsawdd a chytundeb Paris. Nid oedd hynny yno o'r blaen; mae yno nawr oherwydd inni wthio hynny. Felly, rydym ni eisoes wedi cael effaith, rwy'n credu, o ran y mandad negodi.

Rydym yn hynod ymwybodol o'r amserlen fer iawn yr ydym yn gweithio iddi. Mae ar Senedd Japan—y Diet Cenedlaethol—angen i hwnnw fod yn ei le erbyn diwedd mis Medi. Felly, maen nhw wedi ei gwneud hi'n glir eu bod eisiau cytundeb, mewn gwirionedd, erbyn diwedd mis Gorffennaf. Felly, mae'r trafodaethau hynny'n digwydd yn gyflym. Rydym ni'n cael sesiwn friffio cyn i'r trafodaethau ddechrau, ac mewn gwirionedd rydym ni'n cael sesiwn friffio gyda Greg Hands, y Gweinidog, yfory, ac rydym ni'n cael diweddariad ar ôl i'r trafodaethau ddigwydd. Felly, mae hynny'n drefniant yr ydym yn gyfforddus iawn ag ef.

Yn olaf, cwestiwn 7, Siân Gwenllian.