Yr eitem nesaf yw eitem 14, a'r rheini yw Rheoliadau Gofynion y Cwricwlwm (Diwygio paragraff 7(6) o Atodlen 17 i Ddeddf y Coronafeirws 2020) (Cymru) 2020, a dwi'n galw ar y Gweinidog Addysg i wneud y cynnig hynny—Kirsty Williams.

Cynnig NDM7394 Rebecca Evans

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 27.5:

1. Yn cymeradwyo Rheoliadau Gofynion y Cwricwlwm (Diwygio paragraff 7(6) o Atodlen 17 i Ddeddf y Coronafeirws 2020) (Cymru) 2020 a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 25 Awst 2020.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch yn fawr, Llywydd. Rwy'n croesawu'r cyfle hwn i drafod yr ymateb deddfwriaethol yr ydym wedi'i wneud i'r pandemig COVID-19, gan ddefnyddio pwerau a roddwyd i ni gan Ddeddf Coronafeirws 2020. Drwy gydol y cyfnod eithriadol hwn, rydym wedi gweithio'n galed i roi i ysgolion ac awdurdodau lleol yr amser a'r cyfle angenrheidiol i fwrw ymlaen â'r gwaith pwysig o gefnogi anghenion pob dysgwr, ymhob rhan o Gymru wrth ymateb i'r sefyllfa heriol yr ydym ni ynddi. Rwyf yn parhau i fod yn llawn edmygedd a pharch o weld ymateb ein hymarferwyr, arweinwyr a staff cymorth ymroddedig ar draws ein holl ysgolion a'n lleoliadau. Fodd bynnag, rwyf yn cydnabod y pwysau sylweddol y mae ein hysgolion a'n lleoliadau o dan, ac yn parhau i fod o dan, yn ystod y cyfnod hwn. Ym mis Mehefin, gwnes i Reoliadau Gofynion y Cwricwlwm (Diwygio paragraff 7(5) o Atodlen 17 i Ddeddf y Coronafeirws 2020) (Cymru) 2020, a oedd yn diwygio y rhestrau o ddeddfiadau y gall Gweinidogion Cymru eu datgymhwyso am gyfnod penodedig drwy hysbysiad. Yna, cytunais i gyhoeddi hysbysiad, i ddatgymhwyso'r cwricwlwm sylfaenol a'r trefniadau asesu cysylltiedig, cyn i ysgolion a lleoliadau ailagor i fwy o ddysgwyr yn ystod tymor yr haf. Roedd yr hysbysiad hwn yn gymwys o 24 Mehefin tan 23 Gorffennaf.

Er mwyn parhau i gynorthwyo ysgolion pan wnaethon nhw ddychwelyd ym mis Medi, penderfynais wneud Rheoliadau Gofynion y Cwricwlwm (Diwygio paragraff 7(6) o Atodlen 17 i Ddeddf y Coronafeirws 2020) (Cymru) 2020. Ychwanegodd y rheoliadau hyn adran 43 o Ddeddf Addysg 1997, adran 69 o Ddeddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998 ac adrannau 101, 109 a 110 a 116A i 116K o Ddeddf Addysg 2002 i'r tabl deddfiadau ym mharagraff 7(6) y gellir eu haddasu mewn ffordd benodol gan Weinidogion Cymru am gyfnod penodedig drwy hysbysiad. Roedd hyn yn caniatáu i ni gyhoeddi hysbysiad a oedd yn addasu gofynion y cwricwlwm ar gyfer Cymru dros dro ac, gan ddefnyddio'r pwerau presennol yn Neddf Coronafeirws 2020, trefniadau asesu cysylltiedig ar gyfer ysgolion a lleoliadau meithrin nas cynhelir a ariannwyd ar sail 'ymdrechion rhesymol'. Mae'r addasiad dros dro hwn yn galluogi ysgolion i gael rhywfaint o hyblygrwydd o ran sut y maen nhw'n cydymffurfio â'u dyletswyddau, pan fo angen yr hyblygrwydd hwnnw. Nid yw'n dileu'r gofyniad i ysgolion geisio cyflawni eu cwricwlwm a'u dyletswyddau asesu. Yn hytrach, mae'n ei gwneud yn ofynnol iddyn nhw wneud ymdrechion rhesymol i gyflawni'r dyletswyddau hynny. Mae hyn yn golygu, os yw ysgol wedi cymryd pob cam rhesymol i gyflawni dyletswydd statudol, ond nad yw'n gallu gwneud hynny o hyd, yna caiff y ddyletswydd honno ei thrin fel pe byddai wedi'i bodloni.

Mae'n bwysig cofio bod y gwelliannau hyn wedi'u gwneud yng nghyd-destun canllawiau dysgu Llywodraeth Cymru, sy'n nodi'r blaenoriaethau dysgu sy'n parhau i fod yn allweddol ym mhob sefyllfa ac ar bob cam o'r pandemig. Mae'r holl gamau hyn wedi'u cwblhau gyda chymorth a chydweithrediad ein rhanddeiliaid ac fe'u cymeradwyaf i'r Senedd.

Cadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad, Mick Antoniw.

Diolch, Llywydd. Ystyriwyd y rheoliadau hyn gennym yn ein cyfarfod ar 14 Medi. Roedd ein hadroddiad dilynol, a osodwyd ar yr un diwrnod, wedi codi pwyntiau rhinwedd a thechnegol ac roedd yn ymgorffori ymateb Llywodraeth Cymru. 

Cododd ein dau bwynt adrodd technegol bryderon ynghylch eglurder y ddeddfwriaeth i'r rhai a fyddai'n ei defnyddio. Nododd ein pwynt cyntaf fod rheoliad 2 yn ychwanegu darpariaethau deddfiadau penodol at y rhestr o ddeddfiadau ym mharagraff 7(6) o Atodlen 17 i Ddeddf Coronafeirws 2020. Mae'r rhestr honno'n rhedeg mewn trefn gronolegol. Fodd bynnag, mae rheoliad 2 yn ychwanegu adran 43 o Ddeddf Addysg 1997 at y rhestr ar ôl Deddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998. Nododd ein hadroddiad fod gan hyn y potensial i achosi dryswch i unrhyw un sy'n chwilio am gyfeiriad statudol penodol ym mharagraff 7(6). Mae ymateb Llywodraeth Cymru yn cydnabod yr anghysondeb ond mae'n nodi bod y cofnod yn parhau i fod yn effeithiol. Er nad ydym yn cwestiynu effeithiolrwydd y rheoliadau, rydym yn dal i dynnu sylw at bwysigrwydd gwneud deddfwriaeth sy'n glir ac y gall y rhai y mae'n effeithio arnynt gael gafael arni a'i deall yn hawdd.

Yn ail, fe wnaethom ni nodi troednodyn anghywir a oedd yn cyfeirio at fersiwn Gymraeg y rheoliadau. Eglurodd ymateb Llywodraeth Cymru bod hyn oherwydd camgymeriad fformatio, sydd ers hynny wedi'i gywiro gan Argraffydd y Frenhines yn ystod y broses gyhoeddi. 

Roedd ein pwynt olaf ynglŷn â'r rheoliadau yn bwynt rhinweddau a nododd nad oedd ymgynghoriad ffurfiol wedi'i gynnal. Fe wnaethom gydnabod y rhesymau a roddwyd dros hyn yn y memorandwm esboniadol, yn bennaf bod hyn yng ngoleuni'r sefyllfa ddigynsail a grëwyd gan y pandemig coronafeirws a'r amserlenni heriol ar gyfer gwneud y rheoliadau. Diolch, Llywydd.

Diolch, Gweinidog, am eich sylwadau agoriadol, a diolch i Mick Antoniw hefyd—rwy'n credu bod y pwyntiau hynny wedi'u gwneud yn dda.

Unwaith eto, rwy'n tybio, Gweinidog, eich bod yn cyflwyno'r rheoliadau hyn i sicrhau nad yw staff mewn ysgolion yn torri'r gyfraith, ac, o gofio eich bod eisoes wedi dweud nad yw hyn yn negyddu'r angen i staff ysgol wneud eu gorau glas er mwyn cyflwyno'r cwricwlwm, mae'n debyg mai fy nghwestiwn hanfodol yw: pam ydych chi'n meddwl y bydden nhw yn methu â gwneud hynny?

Rydym ni wedi cytuno o'r blaen, onid ydym ni, yn ôl-weithredol, ar ddatgymhwyso'r cwricwlwm am gyfnod penodol, oherwydd y diffyg gallu i'w gyflwyno ar fyr rybudd, gydag ysgolion yn cau'n llwyr, ar wahân i'r canolfannau, a'r amlygiad sydyn iawn hwnnw i ddysgu cyfunol, nad oedd wedi'i ddatblygu'n ddigonol mewn llawer o achosion ac a arweiniodd yn anochel at brofiad anghyson i ddisgyblion. Y tro hwn, serch hynny, gofynnir i ni am gyfnod o amser, ac rwy'n gobeithio y byddwch yn egluro hynny, i ganiatáu i staff wneud eu gorau glas i gyflwyno'r cwricwlwm sylfaenol a'r cwricwlwm cenedlaethol yn arbennig yn hytrach na pharhau o dan ddyletswydd i'w ddarparu. Mae hynny'n swnio i mi—. Rydych chi newydd ddweud wrthym ni, rwy'n credu, fod y ddyletswydd yn dal i fodoli; efallai y gallwch chi egluro hynny.

Yn amlwg, rydym ni i gyd yn deall pa mor anodd y mae'r chwe mis diwethaf wedi bod, ac rwy'n cytuno'n llwyr â'ch sylwadau agoriadol wrth ddiolch i staff a theuluoedd disgyblion, ond rydym ni wedi cael sicrwydd dro ar ôl tro gennych fod y cynnig ar-lein, Hwb yn bennaf, yn gynnig o ansawdd; eich bod chi ac ysgolion a cholegau ac awdurdodau lleol i gyd wedi cael miloedd o ddarnau o offer TG, yn ogystal â thrwyddedau, allan i'n pobl ifanc sydd eu hangen; a bod ysgolion bellach mewn gwell sefyllfa i ddarparu dysgu cyfunol nag yr oedden nhw chwe mis yn ôl. Felly, wrth gwrs, bydd ysgolion yn gwneud eu gorau glas i gyflawni'r dyletswyddau hynny, sydd ganddyn nhw bob amser, felly beth yn union a welwch sy'n eu hatal rhag cyflawni'r dyletswyddau hynny yn awr? Rwy'n derbyn nad yw'n hawdd; rwy'n credu fy mod wedi dweud hynny. Rwy'n credu mai fy mhryder mwyaf yw hyn: oes, mae gennym ysgolion sy'n mynd i wynebu llawer o gyfyngiadau am hyd at bythefnos, ond beth sy'n atal ysgolion rhag cyflwyno'r cwricwlwm hwnnw drwy ddysgu cyfunol dros gyfnod mor fyr, neu ddal i fyny pan fydd disgyblion yn ôl? 

A wnewch chi ddweud wrthyf, Gweinidog, a fyddwch chi'n gofyn i'r Prif Weinidog adrodd am yr angen am y rheoliadau hyn bob tair wythnos a rhannu'r dystiolaeth y ddefnyddir i wneud yr asesiad hwnnw? Oherwydd mae cynifer o'n penderfyniadau COVID eraill fel Llywodraeth Cymru yn seiliedig ar gadw ein hysgolion ar agor ac, os ydyn nhw ar agor, dylen nhw fod yn cyflwyno'r cwricwlwm, hyd yn oed i'r dosbarthiadau hynny y caiff eu hanfon gartref. Felly, os wnewch chi egluro rhai o'r atebion hynny i mi, byddwn i'n ddiolchgar iawn.

Y Gweindog Addysg, Kirsty Williams, i ymateb i'r ddadl. Kirsty Williams. 

Diolch, Llywydd. I ddechrau, a gaf i ddiolch i Mick Antoniw a'i bwyllgor am eu hadborth? Mae hygyrchedd deddfwriaeth yn rhan bwysig o reolaeth y gyfraith, a byddwn ni'n ceisio sicrhau, wrth gyflwyno unrhyw ddeddfwriaeth addysg, y caiff yr egwyddor honno ei chynnal. Ond rwy'n falch bod y Cadeirydd yn cydnabod bod y gyfraith yn dal yn gywir, ond mae'n amlwg y byddwn ni'n gwneud ein gorau i sicrhau bod ei sylwadau'n cael eu hadlewyrchu mewn deddfwriaeth a fydd yn dod ger ei fron yn y dyfodol. 

O ran y pwyntiau a wnaethpwyd gan Suzy Davies, a oedd yn niferus, yn sicr fe wnaf esbonio mai'r disgwyl yw, lle bynnag y bo modd, y dylai ysgolion gyflwyno'r cwricwlwm cenedlaethol i Gymru, ond rydym wedi symud i ymdrechion gorau oherwydd rydym yn cydnabod y pwysau sylweddol sydd ar ein hymarferwyr ar hyn o bryd. Treuliais fy mhrynhawn yn siarad ag amrywiaeth o benaethiaid sy'n gwneud gwaith aruthrol i gadw eu hysgolion ar agor; ymateb i anghenion eu dysgwyr; ymateb i anghenion rhieni, eu cymunedau; ond gwneud hynny, yn aml, wrth ymdrin â COVID yn eu hysgol eu hunain, gan ymgysylltu â thimau profi, olrhain a diogelu. Maen nhw'n parhau i fod o dan lawer iawn o straen, yn rheoli absenoldeb staff, boed hynny'n gysylltiedig â COVID neu ddim, a dod o hyd i staff cyflenwi ar gyfer yr aelodau staff hynny, pan fydd weithiau'n anodd recriwtio a recriwtio'r athrawon cyflenwi i ysgolion, hyd yn oed dros dro. Er bod ysgolion yn parhau i fod o dan y pwysau hwn, credaf ei bod yn briodol rhoi lle iddynt hwy ac awdurdodau lleol fel y gallant ganolbwyntio ar gyflwyno'r canllawiau, fel y nodir yn ein dogfennau dysgu. 

Nawr, mae Suzy Davies yn codi pwynt dilys iawn am allu ysgolion i newid yn ddi-dor mewn ffordd nad oedd llawer yn gallu ei wneud ar anterth y pandemig, rhwng darpariaeth yn yr ystafell ddosbarth a chyflwyno gwersi o bell. A chredaf ein bod yn wir yn gweld newid sylweddol enfawr yng ngallu ysgolion i wneud yr union beth hwnnw, boed hynny'n athrawon yn cyflwyno gwersi o bell o'u cartrefi eu hunain, oherwydd eu bod nhw eu hunain yn hunan-ynysu, neu'n gallu darparu gwersi cydamserol ac anghydamserol i fyfyrwyr nad ydyn nhw yn yr ysgol.

Yn ystod mis Medi, eisoes, rydym wedi gweld dros 25,000 o ystafelloedd dosbarth Google yn cael eu sefydlu. Mae hynny'n fwy o ystafelloedd dosbarth Google yn cael eu sefydlu yn ystod y mis diwethaf na dros yr ychydig flynyddoedd academaidd diwethaf. Mae'n dangos parodrwydd ein hysgolion i symud i'r ddarpariaeth honno os oes angen. Ond, hyd yn oed yn y ddarpariaeth honno, Suzy, rwy'n siŵr y byddech chi'n  cytuno â mi, ei bod yn amhosibl cael mynediad i labordy; mae'n amhosibl darparu addysg gorfforol yn hawdd yn y mathau hynny o leoliadau. Felly, mae angen i ni allu rhoi'r hyder i ysgolion nad ydyn nhw'n poeni am dorri cyfraith o bosibl ac, fel y dywedais, rhoi'r cyfle iddyn nhw fynd i'r afael ag anghenion iechyd a lles eu cymuned, anghenion iechyd a lles eu staff eu hunain, dylwn ddweud, sy'n gweithio dan bwysau aruthrol, yn ogystal â chael, fel y dywedais, yr awgrym y dylen nhw ddefnyddio eu holl ymdrechion gorau i gyflwyno cwricwlwm llawn.

Rwy'n fodlon bod angen y rheoliadau hyn a bod yr hysbysiadau statudol cysylltiedig yn bodloni'r prawf gofynnol o fod yn briodol ac yn gymesur, ac rwy'n credu eu bod hefyd yn cynnig llawer o sicrwydd ynghylch y cwricwlwm a threfniadau asesu y disgwylir i'r ysgolion eu cyflwyno wrth, fel y dywedais, ddarparu'r hyblygrwydd hollbwysig hwnnw i ymateb i ystyriaethau ychwanegol. Mae'n golygu y bydd angen i ysgolion wneud popeth o fewn eu gallu i gyflawni eu dyletswyddau'n rhesymol, ond mae'n caniatáu'r hyblygrwydd hwnnw, sydd, yn fy nhyb i, yn y cam hwn o'r pandemig, yn parhau i fod yn allweddol. Diolch.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Felly, mae'r bleidlais ar y cynnnig yn cael ei gohiriro tan y cyfnod pleidleisio. 

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.