Eitem 10 yw Rheoliadau Mangreoedd a Cherbydau Di-fwg (Cymru) 2020. Galwaf ar y Gweinidog Iechyd Meddwl, Llesiant a'r Gymraeg i gynnig y cynnig—Eluned Morgan.

Cynnig NDM7437 Rebecca Evans

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 27.5:

1. Yn cymeradwyo bod y fersiwn ddrafft o Reoliadau Mangreoedd a Cherbydau Di-fwg (Cymru) 2020 yn cael ei llunio yn unol â’r fersiwn ddrafft a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 29 Medi 2020.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch, Llywydd. Dwi'n cynnig yn ffurfiol y rheoliadau sydd ger ein bron ni heddiw. Dwi'n argymell bod y Senedd yn cefnogi Rheoliadau Mangreoedd a Cherbydau Di-fwg (Cymru) 2020, ac rwy'n gofyn yn ffurfiol i Aelodau gefnogi'r rheoliadau ger eu bron.

Mae Deddf Iechyd y Cyhoedd (Cymru) 2017 yn gosod cyfyngiadau ar ysmygu ar dir ysgolion, ar dir ysbytai, mewn meysydd chwarae cyhoeddus, ac mewn lleoliadau gofal awyr agored i blant. Bydd y rheoliadau hyn yn ategu'r darpariaethau hynny fel y'i nodir ym Mhennod 1 o Ran 3 y Ddeddf, ac hefyd yn disodli Rheoliadau Mangreoedd etc. Di-fwg (Cymru) 2007. Gyda'i gilydd, bydd darpariaethau Deddf 2017 a rheoliadau 2020 yn cyflwyno trefn ddi-fwg newydd yng Nghymru gyda'r nod o ddiogelu iechyd y cyhoedd rhag mwg ail-law, a fydd, gobeithio, yn helpu i ddadnormaleiddio ysmygu ymhellach. Fel Llywodraeth, rŷn ni wedi ymrwymo i gymryd camau yn erbyn ysmygu a gwneud newidiadau parhaol a chadarnhaol gyda'r nod o wella iechyd pobl Cymru. Mae rheoliadau 2017 wedi dangos effeithiolrwydd polisïau di-fwg wrth ddadnormaleiddio ysmygu.

Nod y ddeddfwriaeth yma yw adeiladu ar ein mesurau rheoli tybaco presennol, gan wneud rhagor o fannau cyhoeddus yn rhai di-fwg, a lleihau cyffredinrwydd ysmygu yng Nghymru ymhellach. Diben y gofyniad o dan y rheoliadau hyn am dir ysbyty di-fwg yw hybu newid mewn ymddygiad, a helpu ysmygwyr sy'n defnyddio ein gwasanaethau ysbyty i roi'r gorau iddi. Mae cyfyngu ar ysmygu yn yr ardaloedd hyn a lleihau ysmygu yn cael eu gweld yn gosod esiampl bositif, ac mae'n hanfodol er mwyn atal mwy o bobl rhag dechrau ysmygu. Felly, mae'r rheoliadau hyn yn cynorthwyo gyda'n huchelgais i gyflawni Cymru ddi-fwg.

Ers gosod y rheoliadau, rŷn ni wedi cael gwybod am ddau gywiriad bychan, anweithredol sydd angen eu gwneud i'r rheoliadau drafft. Gan dybio bod y rheoliadau'n cael eu pasio, gwneir y mân newidiadau hyn cyn gwneud y rheoliadau. Diolch, Llywydd.

Galwaf ar Gadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad, Mick Antoniw.

Diolch, Llywydd dros dro. Ystyriwyd y rheoliadau hyn gennym yn ein cyfarfod yr wythnos diwethaf, ac ystyriwyd ymateb Llywodraeth Cymru i'n pwyntiau adrodd yn ystod ein cyfarfod fore ddoe. Mae ein hadroddiad yn cynnwys tri phwynt adrodd ar ragoriaeth.

Mae'r pwynt rhagoriaeth cyntaf yn nodi pryder nad yw Llywodraeth Cymru wedi nodi ei chyfiawnhad dros ymyrryd ag erthygl 8 o'r confensiwn Ewropeaidd ar hawliau dynol. Credwn fod y rheoliadau'n cynnwys erthygl 8 o'r confensiwn, sef yr hawl i fywyd preifat. Mae hon yn hawl gymwysedig, a dylai Llywodraeth Cymru nodi ei chyfiawnhad dros unrhyw ymyrraeth bosibl â'r hawl honno. Mae Adran 7 o Ddeddf Iechyd y Cyhoedd (Cymru) 2017 yn darparu bod mangreoedd yng Nghymru yn ddi-fwg os ydynt yn weithleoedd, sy'n cynnwys anheddau penodol. Mae'r rheoliadau'n dileu eithriadau ar gyfer mathau penodol o weithgareddau gwaith o'r asesiad pa un a yw annedd yn weithle at ddibenion adran 7. Effaith dileu'r eithriadau hyn yw y bydd pob math o weithgareddau gwaith yn cael eu cynnwys wrth asesu a yw annedd yn weithle, ac felly bydd yn ofynnol i fwy o'r anheddau hyn fod yn ddi-fwg.

Yn yr un modd, mae'r rheoliadau hefyd yn darparu y bydd cerbydau preifat yn ddi-fwg pan fydd plentyn yn y cerbyd, ac yn y ddwy sefyllfa hyn, mae'r rheoliadau'n effeithio ar sut mae pobl yn ymddwyn yn eu heiddo preifat. Mae ein hadroddiad yn gofyn i Lywodraeth Cymru nodi sut y mae o'r farn bod y rheoliadau hyn yn cydymffurfio ag erthygl 8 o'r confensiwn Ewropeaidd ar hawliau dynol. Mewn ymateb, mae'r memorandwm esboniadol wedi'i ddiwygio i ddweud bod asesiad trylwyr iawn o'r darpariaethau yn y rheoliadau hyn wedi'i gynnal i sicrhau eu bod yn gydnaws â'r confensiwn Ewropeaidd ar hawliau dynol a Chonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn. Fodd bynnag, rydym yn gwneud y pwynt y byddai'n fwy defnyddiol pe bai'r memorandwm esboniadol wedi'i ddiweddaru i gynnwys gwir fanylion yr asesiad trylwyr hwn.

Mae ein hail bwynt rhagoriaeth yn tynnu sylw at y ffaith bod croesgyfeiriadau yn y rheoliadau at ddarpariaethau Deddf 2017 nad ydynt mewn grym eto. Mae ymateb Llywodraeth Cymru i ni yn nodi, yn amodol ar ganlyniad y ddadl heddiw, y bydd ail Orchymyn cychwyn yn cael ei wneud a fydd yn cychwyn y darpariaethau sy'n weddill ym Mhennod 1 a Rhan 3, ac Atodlenni cysylltiedig o Ddeddf 2017, ar 1 Mawrth 2021. Byddai hyn yn golygu y gallai'r darpariaethau sy'n ymwneud â'r drefn ddi-fwg newydd o fewn Deddf 2017 weithredu'n sylweddol o 1 Mawrth 2021 ochr yn ochr â'r rheoliadau.

Nododd ein trydydd pwynt adrodd fod angen hysbysu'r UE ynghylch y rheoliadau yn unol â gofyniad cyfarwyddeb safonau a rheoliadau technegol 2015/1535/EC, ac na wnaed unrhyw wrthwynebiadau gan aelod-wladwriaethau i reoliadau drafft 2020. Diolch, Llywydd dros dro.

Pe gallwn ofyn am bwynt o eglurder gan y Gweinidog pan fydd yn ymateb i'r ddadl hon. O ran meinciau Ceidwadwyr Cymru, mae gennym bleidlais rydd ar y mater hwn. Fel rhywun sydd wedi colli dau unigolyn i ganser yr ysgyfaint—dau unigolyn annwyl iawn i ganser yr ysgyfaint—ni allaf weld dadl gydlynol o ran ysmygu, ond derbyniaf fod canran benodol o bobl mewn cymdeithas yn dewis ysmygu, ac os ydyn nhw'n dewis ysmygu yn eu lle eu hunain yn eu hardaloedd preifat neu eu lle preifat, heb effeithio ar rywun arall, yna rwy'n credu bod ganddynt yr hawl i wneud hynny. A dyma'r anhawster sydd gennyf gyda'r rheoliadau hyn. Byddwn yn ddiolchgar am esboniad—ac rwy'n siŵr y byddai Aelodau eraill ar feinciau'r Ceidwadwyr a gobeithio y byddai Aelodau eraill o'r Senedd yn ddiolchgar am esboniad—ynghylch i ba raddau y mae'r rheoliadau hyn yn treiddio i mewn i'r mannau preifat hynny. Clywsom Gadeirydd y pwyllgor materion cyfansoddiadol a chyfreithiol yn crybwyll anheddau a gweithleoedd yn ei sylwadau, yn enwedig yr effaith ar hawliau dynol. Felly, nid wyf yn sôn am hyn fel rhywun sy'n gwadu effeithiau ysmygu, oherwydd credaf yn angerddol fod angen i ni ddileu ysmygu, ond rwy'n credu'n angerddol yn hawl unigolion i arfer eu disgresiwn eu hunain yn eu lle eu hunain—eu mannau preifat. Sylwais nad oedd y Gweinidog yn cyfeirio at hynny yn ei sylwadau agoriadol. Cyfeiriodd yn bennaf at ysbytai a mannau cyhoeddus eraill lle yr ydym i gyd yn cefnogi ceisio gwahardd ysmygu yn y mannau cyhoeddus hynny. Felly, pe gallem gael yr eglurder hwnnw gan y Gweinidog yn ei sylwadau ymateb, fe fyddwn yn ddiolchgar iawn.

Cyn i mi alw ar John Griffiths, a wnaiff fy sicrhau ei fod wedi bod yn bresennol drwy gydol y ddadl hon, os yw eisiau cael ei alw? Oherwydd nid oedd eich fideo ymlaen.

Dirprwy Lywydd, oeddwn.

Felly, cewch siarad. Galwaf ar John Griffiths.

Diolch yn fawr iawn. Mae cyflwyno deddfwriaeth sy'n gwahardd ysmygu ar dir ysbytai yng Nghymru â'r potensial i chwarae rhan bwysig o ran lleihau cyffredinrwydd ysmygu drwy ddadnormaleiddio ysmygu ac annog ysmygwyr i roi'r gorau iddi, a chredaf fod yr un peth yn wir am y posibiliadau o wahardd ysmygu ar dir ysgolion a meysydd chwarae mewn parciau, ac, yn wir, llawer o leoedd eraill. Gobeithio y byddwn yn adeiladu ar y cynnydd a wnaed hyd yma.

Ond, rwy'n credu, os ydym ni, fel gwlad, am fanteisio i'r eithaf ar y cyfle hwn, mae'n bwysig iawn sicrhau bod cymorth i roi'r gorau i ysmygu ar gael yn rhwydd yn yr ysbytai hynny i gleifion sydd eisiau rhoi'r gorau iddi. Gwyddom fod miloedd o bobl yn marw o glefyd sy'n gysylltiedig ag ysmygu yng Nghymru bob blwyddyn, ac mae'n achosi tua un o bob chwech o'r holl farwolaethau ymhlith pobl 35 oed a throsodd. Felly, mae'n un o brif achosion afiechyd, ac mae angen i ni atal hyn a helpu ein GIG sydd dan bwysau. Wrth gwrs, nawr mae gennym COVID-19, a gwyddom fod ysmygu'n ffactor risg arall i bobl os cânt y cyflwr hwnnw.

Felly, mae angen mawr eisoes i ddarparu cymorth i roi'r gorau i ysmygu i ysmygwyr sy'n cael eu derbyn i'r ysbyty, gan roi cyfle euraidd i weithwyr meddygol proffesiynol dargedu'r ysmygwyr hynny sydd angen y cymorth i roi'r gorau i ysmygu fwyaf. Gwn fod yr ymchwil gan ASH Cymru wedi dangos bod cefnogaeth gyhoeddus ysgubol i fesur o'r fath, gyda, fe gredaf, tua 75 y cant o oedolion yng Nghymru yn cefnogi cynnig cymorth i ysmygwyr sy'n aros yn yr ysbyty i roi'r gorau i ysmygu. Mewn lleoedd fel Manceinion, mae wedi gweithio'n dda iawn, wrth gwrs—dyna ichi brosiect CURE mewn triniaeth gofal eilaidd yng Nghanada, a adnabyddir fel model Ottawa ar gyfer rhoi'r gorau i ysmygu—o dan y prosiect hwnnw, cynigir gwasanaethau disodli nicotin a gwasanaethau rhoi'r gorau i ysmygu eraill ar unwaith ochr yn ochr â'r driniaeth y mae arnynt ei hangen, a hefyd, ar ôl eu rhyddhau.

Felly, rwy'n credu, fel rhan o'r mesurau hyn yr ydym yn bwrw ymlaen â hwy, a gobeithio, y cynnydd y byddwn yn ei wneud, mae'n bwysig ystyried y posibiliadau hyn, y dulliau hyn, oherwydd profwyd eu bod yn gweithio mewn mannau eraill. Pan fydd pobl yn yr ysbyty, rydych chi'n gwybod, mae'n amlwg eu bod ar gael yn rhwydd; mae'n rhoi cyfle a, gobeithio, eu bod yn barod i wrando ar y negeseuon pwysig iawn hyn.

Diolch. Rwy'n atgoffa'r Aelodau ar Zoom bod yn rhaid i chi droi eich fideo ymlaen os ydych eisiau sicrhau y cewch eich galw; ni allwch ragdybio caredigrwydd y Cadeirydd yn unig, er y caiff ei arfer, mae'n siŵr, pan fo'n briodol. Galwaf ar y Gweinidog i ymateb.

Diolch yn fawr. Dwi eisiau jest ymateb yn glou i'r bobl sydd wedi cyfrannu. Diolch yn gyntaf i Gadeirydd y pwyllgor deddfwriaethol, a diolch am gydnabod ein bod ni wedi dangos yn ein hesboniad ni ein bod ni yn cydymffurfio â deddfwriaeth ryngwladol. Mae'n bwysig tanlinellu nad yw ysmygu yn hawl ddynol, ac, wrth gwrs, mae'n bwysig bod pobl yn deall hynny. Rŷn ni yn gwybod bod ysmygu yn niweidiol iawn i iechyd pobl. Mae ysmygu yn un o brif achosion salwch a marwolaeth gynnar, ac yn achos sylweddol o anghydraddoldebau iechyd yn ein cymunedau ni.

Jest i ymateb yn gyflym i Mr Davies: jest i fod yn glir, nid yw'r mesurau rŷn ni'n dod ger eich bron chi heddiw yn effeithio ar fannau preifat. Beth rŷn ni'n sôn amdanynt fan hyn yw ysbytai, llefydd cyhoeddus—meysydd chwarae cyhoeddus, er enghraifft—a dyw hyn ddim yn amharu ar fannau preifat pobl. Jest i ategu'r hyn yr oedd Mr Griffiths yn ei ddweud ynglŷn â'r help y mae angen ei roi i bobl sydd eisiau stopio ysmygu, mae eisiau canolbwyntio ar sicrhau bod pobl yn ymwybodol o'r ffaith bod gwasanaeth gyda ni, Help Me Quit, sydd wedi bod yn gweithredu drwy gydol y pandemig. Rŷn ni'n ymwybodol bod lot o bobl eisiau rhoi'r gorau i ysmygu yn ystod y pandemig yma.

Rŷn ni wedi gweld lleihad yng nghyffredinrwydd ysmygu yng Nghymru, ond rŷn ni'n ymwybodol bod rhagor i'w wneud. Mae'r rheoliadau hyn yn rhan o'n camau parhaus ni i wneud Cymru yn ardal ddi-fwg, lle nad yw ysmygu yn cael ei wneud fel gweithgaredd arferol bellach, a lle bydd pobl yn cael eu cefnogi i wneud y dewisiadau cadarnhaol yna er eu lles a'u hiechyd nhw. Felly, dwi'n gofyn i'r Senedd gefnogi'r rheoliadau hyn, a dwi'n cytuno ei bod hi'n angenrheidiol i wella iechyd y cyhoedd a bywydau pobl Cymru. Diolch yn fawr.  

Y cynnig yw derbyn y cynnig. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? A gawsom—? [Gwrthwynebiad.] Rwyf wedi gweld gwrthwynebiad. Felly, gohiriaf y pleidleisio o dan yr eitem hon tan y cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.