Grŵp 13 yw'r grŵp nesaf o welliannau. Mae'r grŵp hwn yn ymwneud â Rhan 9 ond maen nhw'n amrywiol. Gwelliant 45 yw'r prif welliant, a dwi'n gofyn i'r Gweinidog i gyflwyno'r gwelliant hwnnw. Gweinidog.

Cynigiwyd gwelliant 45 (Julie James).

Diolch, Llywydd. Byddaf i'n siarad am welliant 47 yn gyntaf. Yng Nghyfnod 2, cafodd gwelliant nad oedd yn un gan y Llywodraeth ei gyflwyno yn ceisio ei gwneud yn ofynnol i brif gynghorau

'wneud trefniadau i ddarparu gwasanaeth ymchwil a chyngor i'w aelodau'.

Nid oeddwn i'n gallu cefnogi'r gwelliant hwn, gan fod Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011 eisoes yn darparu bod swyddogaethau pennaeth y gwasanaethau democrataidd yn cynnwys darparu cyngor a chymorth i aelodau, a'r bwriad yw iddo gynnwys gwasanaeth ymchwil. O dan Fesur 2011, mae'n ofynnol i brif gyngor ddarparu staff, llety ac adnoddau eraill i'w bennaeth gwasanaethau democrataidd a fydd, ym marn y cyngor yn caniatáu i'r pennaeth gyflawni ei swyddogaethau. Yn ystod trafodion pwyllgorau, ymrwymais i archwilio potensial cyhoeddi canllawiau ynghylch y mater hwn, ac rwyf i wedi cyflwyno gwelliant 47 mewn ymateb i'r ymrwymiad hwnnw.

Bydd y gwelliant hwn yn ei gwneud yn ofynnol i brif gynghorau roi sylw i unrhyw ganllawiau y mae Gweinidogion Cymru yn eu cyhoeddi o ran darparu adnoddau i'w pennaeth gwasanaethau democrataidd. Rwy'n rhagweld y gallai'r canllawiau hyn fanylu ar fanteision gwasanaeth ymchwil sydd wedi'i gyllido'n dda ar gyfer aelodau, a nodi y dylai cynghorau ystyried sut y gallen nhw ddyrannu adnoddau er mwyn cefnogi'r gwaith o ddarparu gwasanaeth o'r fath.

Mae gwelliant 45 yn welliant technegol i ddarparu ar gyfer diffiniad 'dogfen' yn adran 158, a dileu diffiniad diangen 'gwybodaeth'. Mae hyn yn unol â diwygiadau technegol eraill mewn grwpiau blaenorol.

Mae gwelliant 46 hefyd yn welliant technegol sy'n ymwneud ag adran 158 o'r Bil, sy'n gwneud darpariaeth o ran rhannu gwybodaeth rhwng Archwilydd Cyffredinol Cymru a rheoleiddwyr. Mae'r diwygiad yn mewnosod adran newydd sy'n sicrhau nad yw'r gwaharddiad ar ddatgelu gwybodaeth yn adran 54 o Ddeddf Archwilio Cyhoeddus (Cymru) 2004 yn atal yr archwilydd cyffredinol rhag datgelu gwybodaeth y mae wedi'i chael o dan adran 158 o'r Bil at y dibenion y mae wedi gofyn amdani, neu ddatgelu gwybodaeth i reoleiddwyr eraill os oes cais wedi'i wneud o dan adran 158.

Ac yn olaf, mae gwelliant 54 yn ganlyniadol i welliant 46, ac mae'n darparu bod y darpariaethau a fewnosodir gan y gwelliant hwnnw yn dod i rym yn unol â chychwyn adran 158. Diolch.

Mae gwelliant 47 Llywodraeth Cymru, fel yr ydym ni wedi'i glywed, yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol roi sylw i ganllawiau wedi'i gyhoeddi gan Weinidogion Cymru, a gall canllawiau gael eu cynhyrchu ynghylch dyletswydd awdurdod lleol i ddarparu i'w bennaeth gwasanaethau democrataidd unrhyw staff, llety ac adnoddau eraill y mae'r awdurdod lleol o'r farn eu bod yn ddigonol i ganiatáu i swyddogaethau pennaeth y gwasanaethau democrataidd gael eu cyflawni. Mae memorandwm esboniadol y Bil yn nodi mai un o ddyletswyddau pennaeth y gwasanaethau democrataidd yw rhoi cymorth a chyngor digonol i gynghorwyr y tu allan i'r weithrediaeth. Mae'r gwelliant hwn yn cyflwyno pŵer i wneud canllawiau i sicrhau bod y cyfle i fanteisio ar gyngor a chymorth yn gyson ledled awdurdodau lleol a bod cynghorwyr yn gallu cael gafael ar yr adnoddau sydd eu hangen arnyn nhw. Wrth gwrs, gwyddom ni, fel Aelodau'r Senedd neu Senedd Cymru, ein bod ni'n dibynnu ar y cyngor annibynnol a gaiff ei ddarparu gan y Gwasanaeth Ymchwil yn Senedd Cymru ac na fyddem ni'n ceisio cyngor annibynnol gan weision sifil Llywodraeth Cymru oherwydd y gwrthdaro buddiannau anochel a fyddai'n codi lle mae pŵer yn cael ei wahanu'n ffurfiol rhwng y weithrediaeth a'r ddeddfwrfa. Felly, mae'n hanfodol bod cynghorwyr o bob plaid y tu allan i'r weithrediaeth, yn ogystal ag i mewn, yn gallu cael cyngor a chymorth annibynnol. Felly, yr ydym ni'n cefnogi bwriadau'r gwelliant hwn. Fodd bynnag, os ydy'r gwelliant hwn yn cael ei dderbyn, yn ôl y disgwyl, dylai Llywodraeth Cymru roi'r adnoddau angenrheidiol i gynghorau lleol i'w galluogi i sefydlu gwasanaeth ymchwil aelodau, gan sicrhau nad oes rhaid i gynghorau ddefnyddio eu hadnoddau presennol sydd eisoes dan bwysau i sefydlu gwasanaethau o'r fath. At hynny, dylai mesurau gael eu rhoi ar waith i sicrhau bod unrhyw wasanaeth ymchwil yn hygyrch i bob Aelod etholedig a'i fod yn rhydd o unrhyw duedd wleidyddol. Rwy'n gobeithio y bydd y Gweinidog, wrth dderbyn ein cefnogaeth, hefyd yn cydnabod y materion yr wyf i wedi tynnu sylw atyn nhw.

Delyth Jewell. A oes modd dad-dawelu'r meicroffon?

Diolch, Llywydd. I wanted to speak very briefly to this group of amendments and to welcome the Minister's commitment, given at Stage 2, to explore the potential for guidance to be issued that would strengthen the role of democratic services within local government, including the potential for a research service function, as has just been mentioned by Mark Isherwood. In that respect, amendment 47 is most welcome and can be used to strengthen the role and support that democratic services can offer councillors.

Gweinidog i ymateb? Na? Iawn.

Y cwestiwn, felly, yw: a ddylid derbyn gwelliant 45? A oes gwrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes, gan Gareth Bennett. Felly, agor y bleidlais ar welliant 45. Cau'r bleidlais. O blaid 44, chwech yn ymatal, neb yn erbyn. Mae gwelliant 45 wedi'i gymeradwyo.

Gwelliant 45: O blaid: 44, Yn erbyn: 0, Ymatal: 6

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 46, Gweinidog.

Cynigiwyd gwelliant 46 (Julie James).

Cynnig.

Felly, mae'r gwelliant wedi'i gyflwyno. Oes gwrthwynebiad i welliant 46? [Gwrthwynebiad.] Oes. Agor y bleidlais ar welliant 46. Cau'r bleidlais. O blaid 36, 12 yn ymatal, dau yn erbyn. Felly, gwelliant 45 wedi'i gymeradwyo.

Gwelliant 46: O blaid: 36, Yn erbyn: 2, Ymatal: 12

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 47, Gweinidog.

Cynigiwyd gwelliant 47 (Julie James).

Cynnig.

Oes gwrthwynebiad i welliant 47? [Gwrthwynebiad.] Oes. Agor y bleidlias ar welliant 47. Cau'r bleidlais. O blaid 44, pedwar yn ymatal a dau yn erbyn. Ac felly, mae gwelliant 47 wedi'i gymeradwyo.

Gwelliant 47: O blaid: 44, Yn erbyn: 2, Ymatal: 4

Derbyniwyd y gwelliant