Grŵp 15 yw'r grŵp terfynol o welliannau, sy'n ymwneud â iawndal i brif gynghorau. Felly, dwi'n galw ar Mark Isherwood i gyflwyno gwelliant 143, sef y prif welliant yn y grŵp yma. Mark Isherwood.

Cynigiwyd gwelliant 143 (Mark Isherwood).

Mae gwelliant 143 yn sefydlu dyletswydd ar Lywodraeth Cymru i ddigolledu awdurdodau lleol am unrhyw gostau a ysgwyddir o ganlyniad i ddarpariaethau yn y Bil. Mae'r asesiad effaith rheoleiddiol yn nodi y bydd cyfanswm cost y Bil tua £17.17 miliwn, gan gynnwys costau trosiannol o tua £2.95 miliwn i lywodraeth leol. O ystyried y pwysau ar gyllid llywodraeth leol, ac yn enwedig yng ngoleuni pandemig COVID-19, dylai Llywodraeth Cymru sicrhau ei bod yn darparu'r adnoddau angenrheidiol i ddeddfu'r Bil y mae'n ei basio ac i sicrhau bod y Bil yn cyflawni ei nodau yn y pen draw. Felly, mae ein gwelliant yn adlewyrchu sylwadau a wnaed gan randdeiliaid yn ystod trafodion Cyfnod 1, gan gynnwys sylwadau gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, a ddywedodd:

Dylai Llywodraeth Cymru fod yn ariannu unrhyw fentrau cenedlaethol newydd yn llawn, neu oblygiadau unrhyw ddeddfwriaeth genedlaethol ar awdurdodau lleol.

Fodd bynnag, dadleuodd y Gweinidog yn erbyn sylwadau o'r fath yn ystod Cyfnod 2. Dywedodd:

Mae prif gynghorau yn cael arian gan Lywodraeth Cymru drwy'r setliad llywodraeth leol, tra bo cynghorau:

hefyd yn derbyn grantiau penodol gan Lywodraeth Cymru a chyrff eraill ar gyfer prosiectau a rhaglenni penodol.

Er bod Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi bod £500,000 wedi ei ddarparu i gynghorau mewn cymorth paratoadol, gan gynnwys cefnogi democratiaeth ddigidol, mae Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru wedi datgan ei bod yn aros am fanylion ynghylch sut y byddai hyn yn cael ei ddosbarthu. At hynny, mae'r cyllid hwn yn sylweddol is na'r £2.95 miliwn o gostau trosiannol i lywodraeth leol a amlinellwyd yn y memorandwm esboniadol. Fel y nodwyd, ac mae ei holl aelodau yn gwybod a dylai pob un ohonyn nhw dderbyn, mai bwriad y setliad llywodraeth leol a gafodd prif gynghorau gan Lywodraeth Cymru yw ariannu'r gwasanaethau statudol y maen nhw'n eu darparu, nid costau gorfodol ychwanegol a orfodwyd gan ddeddfwriaeth Llywodraeth Cymru. Mae awdurdodau lleol ledled Cymru wedi bod yn codi pryder ers blynyddoedd lawer am y baich costau cosbol o orfod ysgwyddo canlyniadau penderfyniadau Llywodraeth Cymru nad ydyn nhw wedi eu hariannu neu nad ydyn nhw wedi eu hariannu'n ddigonol.

Fel y nodwyd, dywedodd y Gweinidog fod cynghorau:

hefyd yn derbyn grantiau penodol gan Lywodraeth Cymru a chyrff eraill ar gyfer prosiectau a rhaglenni penodol.

Gan adlewyrchu pryderon y cynghorau, dyma yn union beth y mae ein gwelliant yn ceisio ei sicrhau yn yr achos hwn.

Er fy mod i'n deall pam y mae'r Aelod wedi cyflwyno gwelliant 143, ni allaf ei gefnogi a galwaf ar yr Aelodau i'w wrthod. Mae'r gwelliant yn cynnig gosod gofyniad mewn deddfwriaeth i ad-dalu costau heb unrhyw gydnabyddiaeth o'r buddion, ariannol neu fel arall. Nid yw'n gwahaniaethu rhwng costau sefydlu a'r costau a'r cyfleoedd sy'n deillio o ffordd newydd ond parhaus o weithio. Mae hefyd yn awgrymu y byddai'n rhaid i gynghorau a Llywodraeth Cymru nodi'r costau hynny sy'n uniongyrchol berthnasol i'r ddeddfwriaeth hon byth a beunydd, ni waeth pa mor fach nac amhendant y gallen nhw fod, gan greu angen felly am system newydd a biwrocrataidd i gofnodi ac olrhain costau drwy sefydlu trefn ariannu benodol wedi'i neilltuo. Nid wyf i'n credu mai dyna yw bwriad yr Aelod, ond byddai'n ganlyniad anochel i osod darpariaeth o'r fath yn y ddeddfwriaeth.

Fodd bynnag, gadewch i mi fod yn glir ein bod ni yn cydnabod y bydd angen buddsoddi mewn gweithredu rhai agweddau ar y Bil hwn. Er enghraifft, rydym ni eisoes wedi darparu cyllid ychwanegol i gydnabod effeithiau diwygio etholiadol sydd â chyfanswm o tua £2.2 miliwn dros y ddwy flynedd ariannol ddiwethaf. Byddwn yn parhau i drafod gyda llywodraeth leol drwy CLlLC pa gymorth ychwanegol sydd ei angen i weithredu newidiadau eraill.

Mae egwyddor bwysig yma hefyd ynglŷn ag ariannu llywodraeth leol na ddylem ei cholli. Nid yw'r rhan fwyaf o'n cyllid ar gyfer llywodraeth leol wedi'i neilltuo. Yn wahanol i grantiau, lle gallwn ni ac yn aml yr ydym ni, yn ei gwneud yn ofynnol i rai gweithgareddau gael eu blaenoriaethu a'u gwneud mewn ffordd benodol, mae cyllid drwy'r setliad llywodraeth leol yno i gynghorau wneud eu penderfyniadau eu hunain ynghylch cyflawni dyletswyddau statudol a darparu gwasanaethau anstatudol. Mae gennym ni drefniant y cytunwyd arno eisoes ac wedi ei brofi, gyda llywodraeth leol, sy'n ystyried pob agwedd ar gyllid prif gyngor yn ei gyfanrwydd. Mae hyn yn cynnwys nodi ac ystyried unrhyw gostau parhaus newydd sylweddol a wynebir gan brif gynghorau, boed hynny yn sgil chwyddiant cyflogau neu sy'n deillio o ddeddfwriaeth. Mae is-grŵp cyllid y cyngor partneriaeth yn bodoli i sicrhau yr ystyrir yn briodol y materion hyn, ac felly ni allaf gefnogi'r gwelliant hwn. Diolch, Llywydd.

Mark Isherwood, a ydych chi'n dymuno ymateb?

Yn fyr, diolch. Mae'r sector llywodraeth leol yr wyf i'n ymgysylltu ag ef yng Nghymru wedi bod yn dweud wrthyf ers tro byd am y gost ychwanegol gronnol y bu'n rhaid iddyn nhw ei hysgwyddo o ganlyniad i bolisïau neu ddeddfwriaeth Llywodraeth Cymru heb eu hariannu neu heb eu hariannu'n ddigonol. Nid sylw ynghylch rhinwedd neu ddiffyg rhinwedd y ddeddfwriaeth yw hynny; mae'n ymwneud â'u gallu i gyflawni hynny heb beryglu gwasanaethau eraill. Cyfeiriodd y Gweinidog, yng Nghyfnod 2, fel y dywedais i, wrth iddi wrthod gwelliant cyfatebol, at y cyllid y mae awdurdodau lleol eisoes yn ei gael neu'n ei gael mewn grantiau penodol. Pe byddai hi wedi dweud wedyn y byddem yn archwilio methodoleg i sicrhau bod cynghorau yn cael iawndal llawn am gost net wirioneddol gweithredu'r mesurau hyn, ni fyddem wedi cyflwyno'r gwelliant hwn. Ond nid dyna sut yr ydym ni'n cofio hyn yn datblygu. Mae hwn yn ddarn mawr o ddeddfwriaeth llywodraeth leol a fydd â chostau cychwynnol sylweddol ac o bosibl costau tymor hwy i'r teulu llywodraeth leol ledled Cymru, a dylai ein gwelliannau sefyll yn unol â hynny.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 143? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes, felly, dyma ni yn agor y bleidlais ar welliant 143. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 18, tri yn ymatal, 29 yn erbyn. Mae gwelliant 143 wedi'i wrthod.

Gwelliant 143: O blaid: 18, Yn erbyn: 29, Ymatal: 3

Gwrthodwyd y gwelliant

Felly, y gwelliant nesaf yw gwelliant 173, Delyth Jewell. 

Cynigiwyd gwelliant 173 (Delyth Jewell).

Mae'r gwelliant wedi'i symud. [Gwrthwynebiad.] Mae'n cael ei wrthwynebu. Felly, agor y bleidlais ar welliant 173. Cau'r bleidlais. O blaid 17, tri yn ymatal, 30 yn erbyn. Mae gwelliant 173 wedi'i wrthod.

Gwelliant 173: O blaid: 17, Yn erbyn: 30, Ymatal: 3

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 50, Gweinidog.

Cynigiwyd gwelliant 50 (Julie James).

Cynnig.

A oes gwrthwynebiad i welliant 50? [Gwrthwynebiad.] Oes, gan Gareth Bennett. Agor y bleidlais ar welliant 50. Cau'r bleidlais. O blaid 44, chwech yn ymatal, neb yn erbyn, ac felly mae gwelliant 50 wedi'i gymeradwyo. 

Gwelliant 50: O blaid: 44, Yn erbyn: 0, Ymatal: 6

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 51, yn enw'r Gweinidog.

Cynigiwyd gwelliant 51 (Julie James).

Cynnig.

A oes gwrthwynebiad i 51? [Gwrthwynebiad.] Oes. Agor y bleidlais ar welliant 51. Cau'r bleidlais. O blaid 44, mae yna chwech yn ymatal, neb yn erbyn. Felly, mae gwelliant 51 wedi'i gymeradwyo.

Gwelliant 51: O blaid: 44, Yn erbyn: 0, Ymatal: 6

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 52, Gweinidog. 

Cynigiwyd gwelliant 52 (Julie James).

Cynnig.

Mae wedi'i gyflwyno. Oes gwrthwynebiad i 52? [Gwrthwynebiad.] Oes, felly agor y bleidlais ar welliant 52. Cau'r bleidlais. O blaid 44, chwech yn ymatal, neb yn erbyn. Mae gwelliant 52 wedi'i gymeradwyo.

Gwelliant 52: O blaid: 44, Yn erbyn: 0, Ymatal: 6

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 174, yn enw Delyth Jewell.

Cynigiwyd gwelliant 174 (Delyth Jewell).

Mae'n cael ei gyflwyno. [Gwrthwynebiad.] Mae'n cael ei wrthwynebu. Agor y bleidlais ar welliant 174. Cau'r bleidlais. O blaid 10, pump yn ymatal, 35 yn erbyn. Felly, mae gwelliant 174 wedi ei wrthod.

Gwelliant 174: O blaid: 10, Yn erbyn: 35, Ymatal: 5

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 175, Delyth Jewell. 

Cynigiwyd gwelliant 175 (Delyth Jewell).

Symud. 

Oes gwrthwynebiad i 175? [Gwrthwynebiad.] Oes. Felly, agor y bleidlais ar welliant 175. Cau'r bleidlais. O blaid 17, pump yn ymatal, 28 yn erbyn. Felly, mae gwelliant 175 wedi ei wrthod. 

Gwelliant 175: O blaid: 17, Yn erbyn: 28, Ymatal: 5

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 72, yn enw'r Gweinidog. 

Cynigiwyd gwelliant 72 (Julie James).

Cynnig.

Oes gwrthwynebiad i welliant 72? [Gwrthwynebiad.] Oes. Agor y bleidlais ar welliant 72. Cau'r bleidlais. O blaid 44, chwech yn ymatal, neb yn erbyn. Felly, mae gwelliant 72 yn cael ei gymeradwyo.

Gwelliant 72: O blaid: 44, Yn erbyn: 0, Ymatal: 6

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 53, Gweinidog. 

Cynigiwyd gwelliant 53 (Julie James).

Cynnig.

Oes gwrthwynebiad i welliant 53? [Gwrthwynebiad.] Oes. Felly agor y bleidlais ar welliant 53. Cau'r bleidlais. O blaid 44, pedwar yn ymatal, dau yn erbyn. Felly, mae gwelliant 53 wedi cael ei gymeradwyo.

Gwelliant 53: O blaid: 44, Yn erbyn: 2, Ymatal: 4

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 54, Gweinidog. 

Cynigiwyd gwelliant 54 (Julie James).

Mae wedi cael ei gyflwyno. Oes gwrthwynebiad i 54? [Gwrthwynebiad.] Oes. Agor y bleidlais ar welliant 54. Cau'r bleidlais. O blaid 36, 12 yn ymatal, dau yn erbyn. Felly, mae gwelliant 54 yn cael ei gymeradwyo.

Gwelliant 54: O blaid: 36, Yn erbyn: 2, Ymatal: 12

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 73, Gweinidog. 

Cynigiwyd gwelliant 73 (Julie James).

Cynnig.

Mae wedi cael ei gyflwyno. Oes gwrthwynebiad i 73? [Gwrthwynebiad.] Oes. Agor y bleidlais ar welliant 73. Cau'r bleidlais. O blaid 44, mae yna chwech yn ymatal, neb yn erbyn. Felly, mae gwelliant 73 wedi ei gymeradwyo.

Gwelliant 73: O blaid: 44, Yn erbyn: 0, Ymatal: 6

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 78, Gweinidog. 

Cynigiwyd gwelliant 78 (Julie James).

Cynnig.

Oes gwrthwynebiad i welliant 78? [Gwrthwynebiad.] Oes. Felly, agor y bleidlais ar welliant 78. Cau'r bleidlais. O blaid 44, chwech yn ymatal, neb yn erbyn. Felly, mae gwelliant 78 wedi ei dderbyn.

Gwelliant 78: O blaid: 44, Yn erbyn: 0, Ymatal: 6

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 79, Gweinidog.

Cynigiwyd gwelliant 79 (Julie James).

Cynnig.

Mae wedi ei gynnig. Oes gwrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes, i welliant 79. Agor y bleidlais, felly, ar welliant 79. Cau'r belidlais. O blaid 44, chwech yn ymatal, neb yn erbyn. Felly, mae gwelliant 79 wedi ei dderbyn. 

Gwelliant 79: O blaid: 44, Yn erbyn: 0, Ymatal: 6

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 55, Gweinidog. 

Cynigiwyd gwelliant 55 (Julie James).

Cynnig.

Mae wedi ei gyflwyno. A oes gwrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes. Felly, agor y bleidlais ar welliant 55. Cau'r bleidlais. O blaid 44, chwech yn ymatal, neb yn erbyn. Mae gwelliant 55 wedi ei gymeradwyo.

Gwelliant 55: O blaid: 44, Yn erbyn: 0, Ymatal: 6

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 56.

Cynigiwyd gwelliant 56 (Julie James).

Mae wedi cael ei gyflwyno. A oes gwrthwynebiad i 56? [Gwrthwynebiad.] Oes. Agor y bleidlais ar welliant 56. Cau'r bleidlais. O blaid 44, chwech yn ymatal, neb yn erbyn. Mae gwelliant 56 wedi ei dderbyn.

Gwelliant 56: O blaid: 44, Yn erbyn: 0, Ymatal: 6

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 57, Gweinidog.

Cynigiwyd gwelliant 57 (Julie James).

Cynnig.

Mae wedi cael ei gyflwyno. Oes gwrthwynebiad i 57? [Gwrthwynebiad.] Oes. Agor y bleidlais ar welliant 57. Cau'r bleidlais. O blaid 44, chwech yn ymatal, neb yn erbyn.

Gwelliant 57: O blaid: 44, Yn erbyn: 0, Ymatal: 6

Derbyniwyd y gwelliant

Gwelliant 144 yn enw Mark Isherwood. 

Cynigiwyd gwelliant 144 (Mark Isherwood).

Yn cael ei gyflwyno. Oes gwrthwynebiad i 144? [Gwrthwynebiad.] Oes. Felly, agor y bleidlais ar welliant 144. Cau'r bleidlais. O blaid 19, pump yn ymatal, 26 yn erbyn. Felly, mae gwelliant 144 wedi'i wrthod. 

Gwelliant 144: O blaid: 19, Yn erbyn: 26, Ymatal: 5

Gwrthodwyd y gwelliant

Ac felly, dyna ni, dyna ddiwedd y gwelliannau. Mae'n 9 o'r gloch ar ei ben, fwy neu lai, ac rŷn ni wedi cyrraedd diwedd ein hystyriaeth Cyfnod 3 o'r Bil Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru). Dwi'n datgan y bernir bod pob adran o'r Bil a phob Atodlen wedi'u derbyn.  

Barnwyd y cytunwyd ar bob adran o'r Bil.

A daw hynny â'n cyfarfod i ben am y dydd. Diolch i bawb.

Daeth y cyfarfod i ben am 21:01.