6. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ddosbarthu brechlynnau COVID-19 ledled Cymru? OQ55958

7. A wnaiff y Gweinidog amlinellu sut y mae byrddau iechyd Cymru yn paratoi ar gyfer cyflwyno'r don gyntaf o frechlynnau COVID-19? OQ55972

Lywydd, deallaf eich bod wedi caniatáu i gwestiynau 6 a 7 gael eu grwpio.

Mae’r sectorau iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru, gyda rhanddeiliaid allweddol, wedi gweithio gyda Llywodraeth Cymru i gynllunio’r gwaith o ddarparu'r brechlynnau COVID-19 ers mis Mai. Bydd grwpiau blaenoriaeth a nodwyd gan y cyd-bwyllgor ar imiwneiddio a brechu yn derbyn y brechlyn nawr, ond derbyniwyd cymeradwyaeth gan y rheoleiddiwr, yr Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a Chynhyrchion Gofal Iechyd.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Yn eich datganiad y bore yma, yn amlwg, fe dynnoch chi sylw at yr hyn a fydd yn hanfodol ar gyfer cyflawni'r rhaglen frechu, pa frechlyn bynnag a fydd—sef y staff a'r unigolion sy'n gyfrifol am gyflawni'r gwaith ar lawr gwlad. Fe ddywedoch chi fod ymarferion hyfforddi wedi'u cynnal gyda staff amrywiol ledled Cymru. A allwch roi sicrwydd inni fod yr ymarferion hynny wedi ystyried y gwahaniaethau amrywiol rhwng y brechlynnau? Beth yw'r adborth cychwynnol ynghylch maint y gweithlu a allai fod yn ofynnol i gyflwyno rhaglen frechu genedlaethol yn ystod yr wythnosau a'r misoedd nesaf?

Wel, ni allaf roi ffigur i chi, gan y byddai hynny'n golygu tynnu ffigur allan o'r awyr ar gyfer maint y gweithlu cyfan, ond yr hyn rydym yn ei gydnabod yw y credwn y bydd modd inni gyrraedd sefyllfa lle gallwn hyfforddi pobl nad ydynt yn staff gofal iechyd i allu darparu rhai o'r brechlynnau, ac ydy, mae'r hyfforddiant yn ystyried priodoleddau pob brechlyn, oherwydd fel rwyf wedi’i ddweud, mae priodoleddau'r brechlynnau’n wahanol, a bydd yr hyfforddiant yn ymwneud â’u trosglwyddo a’u storio yn ogystal â’u darparu. Felly, credaf y gallwch gael sicrwydd drwy lefel y manylion yn y datganiad sy'n tynnu sylw at y gwaith sydd eisoes wedi'i wneud gan weithwyr proffesiynol ar draws y sector, ac y bydd hyn yn flaenoriaeth hollbwysig.

Byddech yn disgwyl y gallai datganiadau tebyg gael eu gwneud gan Lywodraethau eraill y DU, oherwydd mewn gwirionedd, mae’r pedwar GIG, y pedair Llywodraeth, wedi bod yn rhannu llawer o wybodaeth ynglŷn â’r hyn rydym yn ceisio'i gyflawni. Felly, nid yn unig fy mod yn obeithiol, ond rwy’n sicr, â chyda phob rheswm yn fy marn i, ynglŷn â'n gallu i gyflwyno rhaglen frechu ac i ddechrau o fewn dyddiau ar yr un pryd â gweddill y DU, ac i allu ei chyflwyno’n llwyddiannus ar draws y boblogaeth. Yr her i ni wedyn fydd sut rydym yn llwyddo i ddod â’r brechlyn i mewn i'r wlad ac yna pa mor gyflym y gallwn ymateb i gyflymder y galw, gan y credaf y bydd y rhan fwyaf o bobl yn awyddus iawn i gael eu diogelu gan y brechlyn.

Weinidog, yn gyntaf oll, diolch yn fawr iawn wir am eich datganiad y bore yma. Roedd yn addysgiadol iawn, un o'r datganiadau gorau i mi eu gweld ers amser maith gan y Llywodraeth a dweud y gwir, ac mae wedi ateb nifer enfawr o'r cwestiynau a oedd gennyf. Ond mae gennyf un neu ddau o bwyntiau bach roeddwn yn awyddus i’w codi gyda chi. Y cyntaf oedd eich bod, yn eich datganiad, yn dweud bod angen pedair wythnos rhwng y brechlynnau. Ddydd Gwener, roeddwn gyda grŵp o bobl eraill a oedd wedi cael sicrwydd mai cyfnod o dair wythnos ydoedd mewn gwirionedd. Felly, a allwch egluro hynny, os gwelwch yn dda?

A allech roi ychydig mwy o fanylion inni hefyd ynglŷn â sut y bydd Llywodraeth Cymru yn rheoli'r system adalw ar gyfer yr ail ddos? Oherwydd er fy mod yn deall bod gwasanaeth imiwneiddio Cymru yn dod yn ei flaen yn dda, mae'n dal i fod, yn ôl y wybodaeth a roddwyd i mi, yn dameidiog; nid yw’n barod yn ei gyfanrwydd eto. Yna, mae’n rhaid inni recriwtio llawer iawn o staff a sicrhau bod y wybodaeth honno'n gweithio'n dda iawn ac y gallwn berswadio pobl i ddod yn ôl am yr ail frechlyn.

Ac yn olaf, rwy'n deall bod profion diweddar brechlyn AstraZeneca Rhydychen wedi canfod bod cael hanner dos wedi'i ddilyn gan ddos ​​llawn yn llawer mwy effeithlon na chael dau ddos ​​llawn. Bydd hyn, wrth gwrs, yn cynyddu faint o’r brechlyn sydd ar gael i Gymru ac i'r DU, a tybed a oes gennych unrhyw ddiweddariad neu unrhyw sylwadau y gallech eu hychwanegu at hynny? Diolch yn fawr iawn.

Credaf fod tri chwestiwn yno, y cyntaf ynglŷn â’r cyfnod rhwng dosau. Y cyngor rwyf wedi'i gael yw pedair wythnos. Byddwn yn parhau i archwilio a ellir ei fyrhau er mwyn ein galluogi i ddosbarthu dau ddos brechlyn cyfredol Pfizer, sydd wedi’i gymeradwyo i gael ei gyflenwi, yn gyflymach.

O ran gwasanaeth imiwneiddio Cymru, fel y dywedais yn y datganiad, gall hwnnw drefnu ail ddosau ac anfon llythyrau apwyntiad yn awtomatig, ac felly byddwn yn gallu anfon y nodyn atgoffa hwnnw at bobl. Ac wrth gwrs, bydd ganddynt rywbeth diriaethol i’w hatgoffa hefyd, fel y bûm yn ei drafod gyda'ch cyd-Aelod, gyda cherdyn apwyntiad. Felly, bydd yna gyfleoedd i atgoffa pobl. Ac unwaith eto, gan fod hwn yn mynd i fod yn ymarfer mor sylweddol, credaf y bydd yn anodd iawn osgoi'r cyfathrebu cyhoeddus ehangach ynghylch realiti cyflwyno'r brechlyn, ac rwy'n hyderus, nid yn unig yn yr ychydig bobl gyntaf a fydd yn cael y brechlyn, ond yn yr ychydig bobl gyntaf a fydd yn dod yn ôl wedyn am eu hail ddos, bydd ganddynt ddiddordeb yn y rheini, ac yna, yn yr wythnos ganlynol, pan ddylent fod wedi’u diogelu a’u hamddiffyn i’r graddau mwyaf posibl, i ddeall beth y mae hynny wedi’i olygu i'r gwasanaethau y maent naill ai'n gweithio ynddynt, neu sut y gallant fyw eu bywydau.

Mae'n ddrwg gennyf, ymddengys fy mod wedi anghofio'ch trydydd cwestiwn, gan i chi ofyn tri yn olynol.

Brechlyn Rhydychen a’r ffaith ei fod yn un dos a hanner.

Brechlyn Rhydychen, ie. Mae brechlyn Rhydychen—wel, unwaith eto, rydych wedi gweld y newyddion cyhoeddus am hyn. Fe'i darparwyd ar ddamwain. Ar un cam o'r treial, fe wnaethant ddarparu hanner pigiad ar ddamwain, ond gwelsant fod hynny, yn ôl pob tebyg, wedi rhoi lefel uwch o effeithiolrwydd, lefel uwch o imiwnedd, sy'n newyddion da, ac weithiau, bydd pethau ffodus yn digwydd yn hytrach na'r hyn a gynlluniwyd, ac ymddengys bod hwn yn un o'r rheini. Felly, mae hynny'n rhan o'r data diogelwch y bydd yr Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a Chynhyrchion Gofal Iechyd yn edrych arno. A bydd her wahanol ynghlwm wrth hynny, serch hynny, oherwydd er bod maint y cyflenwad yn golygu y dylent allu creu mwy o’r brechlyn, efallai y bydd yn newid y ffordd y mae'n rhaid iddynt becynnu a darparu pethau. Ond mae'r rhain yn heriau ymarferol y gallwn eu datrys, rwy’n siŵr, gyda gweithgynhyrchwyr ledled y DU hefyd. Ac unwaith eto, y brechlyn hwnnw, os yw ar lefel uwch ei botensial o ran ei effeithiolrwydd, gellir ei gyflwyno mewn ffordd sy'n ei wneud nid yn unig yn rhatach ond yn llawer haws i'w gyflenwi ledled y wlad. Mae hynny'n rhywbeth a fyddai o gryn gymorth o ran diogelu cymaint o’r boblogaeth â phosibl, ond rwy'n ddiolchgar iawn am y ffaith bod gennym newyddion i'w groesawu heddiw, ac unwaith eto, gofynnaf i bobl aros gyda'r anawsterau y mae pob un ohonom yn byw drwyddynt am ychydig fisoedd yn rhagor, ac yna gallwn fwynhau llawer mwy o normalrwydd yn y dyfodol.