Felly, rŷn ni'n symud ymlaen i'r eitem nesaf, a honno yw'r datganiad a chyhoeddiad busnes, a dwi'n galw ar y Trefnydd i wneud y datganiad hynny. Rebecca Evans.

Diolch, Llywydd. Mae gennyf i sawl newid i fusnes yr wythnos hon. Cyn bo hir, bydd y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol yn gwneud datganiad ar strategaeth frechu COVID-19. Er mwyn darparu ar gyfer hyn, gyda chytundeb y Pwyllgor Busnes, rwyf i wedi lleihau'r amser sydd wedi'i neilltuo i'r ddadl ar fy natganiad cyllideb ddrafft i 60 munud. Yn ddiweddarach y prynhawn yma, bydd y Llywodraeth yn ceisio atal Rheolau Sefydlog i'n galluogi ni i drafod Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 5) (Cymru) (Diwygio) 2020, Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 5) (Cymru) (Diwygio) (Rhif 2) 2020, Rheoliadau Diogelu Iechyd (Coronafeirws, De Affrica) (Cymru) 2020, a'r cynnig cydsyniad deddfwriaethol ar y Bil Masnach. Yn olaf, mae'r Pwyllgor Busnes wedi cytuno i ohirio'r ddadl yfory gan grŵp y Gynghrair Annibynnol dros Ddiwygio tan yr wythnos nesaf. Mae'r busnes drafft ar gyfer y tair wythnos nesaf wedi'i nodi ar y datganiad a chyhoeddiad busnes, sydd i'w weld ymhlith papurau'r cyfarfod sydd ar gael i'r Aelodau'n electronig.

Daeth y Dirprwy Lywydd (Ann Jones) i’r Gadair.

Rwy'n galw am ddatganiad gan Lywodraeth Cymru ynghylch rhoi blaenoriaeth i oedolion awtistig ar gyfer y brechlyn COVID. Fel yr ysgrifennodd un etholwr, 'Mae fy mrawd yn byw yn y gogledd ac mae ganddo anabledd dysgu ac awtistiaeth. Fe gyfeiriodd at ymchwil ddiweddar gan Iechyd Cyhoeddus Lloegr a ganfu fod cyfradd y marwolaethau oherwydd COVID chwe gwaith yn uwch ymysg pobl ag anabledd dysgu na'r boblogaeth yn gyffredinol gyffredinol. Fe wyddom drwy'r grŵp awtistiaeth trawsbleidiol fod llawer mwy o unigolion fel fy mrawd awtistig yng Nghymru, a byddai cael y brechlyn COVID yn help enfawr iddyn nhw a'u teuluoedd.'

Rwy'n galw hefyd am ddatganiad yn ymateb i alwadau Ffederasiwn Heddlu Gogledd Cymru i blismona gael ei ystyried am rywfaint o flaenoriaeth ar raglen frechu COVID-19. Fel y gwnaethon nhw ei ddweud wrthyf i, 'O ddydd i ddydd, mae swyddogion yr heddlu yn peryglu eu diogelwch, eu hiechyd a'u lles nhw eu hunain wrth geisio amddiffyn pob un ohonom ni. Yn anffodus, yn y gogledd rydym wedi gweld llawer o gydweithwyr yn sâl gyda COVID-19, a rhai ohonynt angen triniaeth mewn ysbyty, a llawer mwy yn gorfod hunanynysu.' Rwy'n galw am ddatganiadau yn unol â hynny.

Diolch i Mark Isherwood am godi'r ddau fater hynny. Fel y nodais i yn y datganiad busnes, mae gennym ni ddatganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol nesaf ar yr agenda heddiw ac mae hynny'n ymdrin yn benodol â'n dull ni o frechu yng Nghymru. Gwn y bydd yn manteisio ar y cyfle hwnnw i ddweud rhagor am y Cydbwyllgor ar Frechu ac Imiwneiddio a'r cyngor y mae'n ei roi i Lywodraeth Cymru o ran yr amserlenni blaenoriaeth. Felly, Llywydd, mae'r ddadl honno'n dod nesaf y prynhawn yma.

Rwyf i eisiau pwyso'r achos o blaid canolfan frechu COVID ar gyfer y Rhondda a hefyd i frechlynnau ar gyfer y gymuned ehangach fod ar gael ar sail yr angen. Mae COVID yn parhau i fod yn uchel yn fy etholaeth i, ac mae llawer ohonom ni bellach yn adnabod teuluoedd sydd wedi colli rhywun yn drasig i hyn. Mae'r bwrdd iechyd wedi trafod gyda'r awdurdod lleol ymhle i leoli'r canolfannau yn Rhondda Cynon Taf, ac mae Aberdâr wedi'i ddewis. Nid yw'n bosibl i lawer o bobl o'r Rhondda gyrraedd Aberdâr. Ychydig iawn o bobl sy'n berchen ar geir ac, wrth gwrs, mae pobl yn cael eu hannog i beidio â defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus. Nawr, rwy'n croesawu'r newyddion bod meddygfeydd meddygon teulu'n cymryd rhan yn hyn ac y byddan nhw'n brechu'r grwpiau risg uchel yn fuan, ac mae llawer o'r gwaith hwnnw eisoes wedi dechrau. Ond cafwyd awgrym na fydd y Rhondda yn cael ein cyfranni o frechlynnau. Nawr, nid wyf i'n siŵr pa mor wir yw hyn, ond rwyf i eisiau cyflwyno'r achos dros yr ymdeimlad ychwanegol hwnnw o frys i fy etholaeth i, y Rhondda, o gofio'r lefel uchel o achosion a'r angen sydd gennym ni yma.

Diolch i Leanne Wood am godi hynny. Mae pawb ohonom yn teimlo'r ymdeimlad gwirioneddol hwnnw o frys ar ran y bobl yr ydym ni'n eu cynrychioli yma yn y Senedd. Unwaith eto, hoffwn i dynnu sylw at y ffaith y byddwn yn cael y datganiad gan y Gweinidog iechyd nesaf y prynhawn yma. Rwy'n sylweddoli mai dim ond newydd gael ei ychwanegu at yr agenda heddiw y mae, felly nid oedd yr Aelodau'n ymwybodol y byddai ar gael, ond, fel y dywedais, bydd unrhyw geisiadau am ddatganiadau ynglŷn â'r broses frechu yn cael eu cyflawni gan ddatganiad y Gweinidog y prynhawn yma.

Gweinidog, tybed a gaf i ddatganiad gan y Llywodraeth ynghylch cyflwyno'r cyffur fampridine yng Nghymru. Mae hwn yn gyffur sydd ar gael ar gyfer sglerosis ymledol. Cafodd datganiad gan y Gweinidog iechyd ei gyhoeddi flwyddyn yn ôl y byddai ar gael am ddim drwy'r GIG. Mae gennyf i etholwr sydd wedi bod yn talu £200 y mis am y cyffur. Mae ef wedi codi'r mater hwn. Rwyf i'n sicr wedi rhoi gwybod i Lywodraeth Cymru am hyn, ond nid oes unrhyw arwydd eto gan fwrdd iechyd Caerdydd a'r Fro ei fod yn gallu darparu'r cyffur hwn, y mae e'n parhau i dalu amdano, ac mae'n ymddangos i mi ei bod yn briodol ar hyn o bryd i gael asesiad dilys o'r graddau y mae'r cyffur hwn yn cael ei gyflwyno a'i fod ar gael yn rhad, yn hytrach na bod pobl yn dal i orfod talu amdano, os yw hynny'n wir.

Diolch i Mick Antoniw am godi hynny. Gwn ei fod wedi cael cyfle i godi hyn yn uniongyrchol â'r Gweinidog iechyd ar ran ei etholwr hefyd. Gallaf ddweud fy mod i'n deall ei bod yn wir fod argymhelliad Grŵp Strategaeth Feddyginiaethau Cymru i ganiatáu i'r cyffur hwn gael ei ddefnyddio yng Nghymru wedi'i gadarnhau gan Lywodraeth Cymru ar 12 Rhagfyr, a'i fod ar gael mewn byrddau iechyd. Ond rwy'n deall bod oedi penodol yng Nghaerdydd a'r Fro, ac rwy'n deall mai swyddi gwag meddygon ymgynghorol sy'n achosi hynny. Gallaf sicrhau Mick Antoniw fod Dr Andrew Goodall wedi ysgrifennu at brif weithredwr Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro ym mis Rhagfyr yn gofyn am yr wybodaeth ddiweddaraf am y sefyllfa ddiweddaraf honno a'r hyn y mae'r bwrdd iechyd yn bwriadu ei wneud i sicrhau y gall cleifion gael gafael ar y cyffur yn ddi-oed, a bydd y Gweinidog iechyd yn rhoi'r wybodaeth honno i Mick Antoniw cyn gynted ag y cawn ni ymateb gan y bwrdd iechyd ar hynny.

Diolch. Russell George.

Diolch, Dirprwy Lywydd, a blwyddyn newydd dda, Trefnydd. A gaf i ofyn am ddatganiad llafar, Trefnydd, ar gymorth ariannol ychwanegol i fusnesau Cymru yn ystod y pandemig? Rwy'n gwerthfawrogi'n llwyr fod y rhaglen frechu yn flaenoriaeth i'r Llywodraeth, ond hefyd byddwn i'n awgrymu bod y cymorth busnes parhaus sydd ei angen yn flaenoriaeth. Mae pryder penodol o ran mwy o eglurder a gwybodaeth ynghylch y cymorth sydd ar gael i'r sector lletygarwch, a gafodd ei orfodi i gau ar 20 Rhagfyr, ac a oedd dan gyfyngiadau sylweddol cyn y dyddiad hwnnw. Byddwn i'n ddiolchgar os gallech gyflwyno datganiad llafar fel y gallwn ni hefyd, fel Aelodau, ofyn cwestiynau am gynnydd y Llywodraeth. Byddwn i'n awgrymu mai'r meysydd penodol y mae angen mynd i'r afael â nhw yw'r gronfa cadernid economaidd a materion sy'n ymwneud â chymhwysedd ar gyfer y gronfa honno. Mae awgrym o ddyddiad 1 Medi, sydd wedi'i bennu gan Lywodraeth Cymru i'w gofrestru ar gyfer cyllid penodol, ac rwy'n credu bod angen ei gwestiynu. Ac rwy'n credu hefyd fod angen rhaglen dreigl o gymorth ar gyfer taliadau busnes yn fisol, a hoffwn weld hynny'n cael ei drafod hefyd yn ystod datganiad gan y Senedd. Byddwn i'n ddiolchgar os gallech chi ystyried datganiad naill ai gennych chi neu gan Weinidog yr economi.

Rwy'n ddiolchgar i Russell George am godi'r mater hwn, ac rwy'n rhannu ei farn bod yn rhaid i'r gefnogaeth i fusnes fod yn brif flaenoriaeth i Lywodraeth Cymru, a gallaf sicrhau hynny. Bydd Russell George yn cofio i Lywodraeth Cymru gyhoeddi pecyn gwerth £450 miliwn o gymorth pellach i fusnesau ledled Cymru cyn y Nadolig, gan gynnal ein pecyn mwyaf hael o gymorth busnes yn unrhyw le yn y DU.

Rwy'n gallu dweud fy mod i wedi bod yn cael rhai cyfarfodydd gyda fy nghyd-weithiwr, Gweinidog yr economi, i drafod pa gymorth ychwanegol y gallai fod ei angen pan fyddwn ni'n mynd y tu hwnt i ddiwedd y mis hwn o ran cymorth i fusnesau, yn dibynnu, wrth gwrs, ar y darlun o ran y pandemig. Ac fe fyddem ni, yn amlwg, yn rhoi'r eglurder hwnnw i fusnes cyn gynted ag y gallwn ni wneud hynny. Ond fe fyddaf, yn amlwg, unwaith eto'n sicrhau ei fod yn ymwybodol o'r cais hwnnw am ddatganiad llafar i gyd-fynd ag unrhyw fanylion ychwanegol o ran cymorth i fusnesau.

Hoffwn i ofyn, Trefnydd, am ddatganiad gan y Gweinidog Addysg ar nifer o faterion yn ymwneud â sut mae'r system yn ymateb i'r argyfwng presennol. Yn gyntaf, mae'r cwestiwn o ddiffygion mewn ysgolion, dyledion ysgolion. Cyn COVID-19, roedd Cyngor Sir Caerfyrddin yn gweithio'n galed iawn gydag arweinwyr ysgolion i leihau diffygion mewn ysgolion. Fodd bynnag, ers mis Mawrth 2020, mae ysgolion ac awdurdodau lleol wedi bod yn gorfod darparu cymorth ychwanegol i ddisgyblion, a hoffem ofyn i Lywodraeth Cymru am sicrwydd ynghylch sut y bydd y cyllid hwnnw'n gallu parhau, a bod cydymdeimlad yn cael ei ddangos tuag at yr ysgolion hynny nad ydynt wedi gallu datrys eu diffygion. 

Hoffwn i allu holi'r Gweinidog ynghylch cyllid ar gyfer adnewyddu ysgolion. Dywed Cyngor Sir Caerfyrddin wrthyf nad ydyn nhw'n gallu defnyddio cyllid ysgolion yr unfed ganrif ar hugain i adnewyddu adeiladau, ond gallan nhw adeiladu rhai newydd. Yn amlwg, mae'r pandemig wedi cael effaith ar y gallu i gyflwyno adeiladau ysgol newydd, ac mae hynny wedi arwain at rai materion, yn enwedig, er enghraifft, yn Ysgol Dewi Sant yn Llanelli, lle mae angen dybryd am adnewyddu ac nid yw'r awdurdod lleol yn teimlo bod ganddo ddigon o gyllidebau. 

Ac yn olaf, hoffwn i allu gofyn i'r Gweinidog am y prosesau ar gyfer ymgynghori ar newidiadau mewn ysgolion yn ystod cyfnod COVID. Mae nifer o awdurdodau lleol ar draws rhanbarthau'r canolbarth a'r gorllewin yn ymgynghori ar newidiadau, a llawer o'r rhain yn newidiadau cadarnhaol iawn yr wyf i'n siŵr y byddai'r rhan fwyaf o gynrychiolwyr eisiau eu cefnogi. Ond mae rhieni o Ysgol Mynydd y Garreg ger Cydweli wedi dweud wrthyf ei bod yn anodd iawn i gymunedau ymateb i newidiadau arfaethedig yn ystod COVID, pan na all pobl gyfarfod. Mae'n anodd iawn ymgyrchu, ac mae'n anodd iawn cael y trafodaethau gyda'ch cynrychiolwyr lleol. Felly, hoffwn i allu gofyn i'r Gweinidog a yw'n teimlo, o ystyried y cyfyngiadau newydd, fod angen inni ni adolygu ai dyma'r adeg iawn i'r ymgynghoriadau hynny fynd rhagddynt ai peidio, er mwyn sicrhau bod modd clywed pob llais lle mae newidiadau mawr i'w gwneud sy'n effeithio ar gymunedau.

Diolch i Helen Mary Jones am godi'r tri maes pryder penodol hynny y prynhawn yma. Felly, diffygion mewn ysgolion, adnewyddu ysgolion yng nghyd-destun ysgolion yr unfed ganrif ar hugain, a'r broses ar gyfer ymgynghori ar unrhyw newidiadau yn ystod y cyfnod presennol o gyfyngiadau a chyd-destun y pandemig. Y tro hwn, rwy'n gofyn i Helen Mary anfon  llythyr at y Gweinidog Addysg, er mwyn iddi allu ymateb i bob un o'r pryderon hynny, oherwydd maen nhw'n feysydd eithaf manwl a chymhleth ac efallai y byddai'n dda gallu cyfeirio at y canllawiau perthnasol ac yn y blaen y tro hwn.

Mae'n ddrwg gennyf i, rwy'n credu fy mod i wedi dod yn ôl. Felly mae'n ddrwg gennyf am hynny. Methiant ar y rhyngrwyd oedd hynny. Y cylch tynged a aeth o amgylch. Alun Davies.

Rwy'n ddiolchgar o'ch gweld yn ôl, Dirprwy Lywydd. Rwy'n credu bod hynny'n wir am bob un ohonom ni. Rwy'n credu hefyd bod pob un ohonom ni wedi ein dychryn ac wedi ein syfrdanu o weld y golygfeydd o Washington yr wythnos diwethaf, ac mae ein meddyliau a'n gweddïau, wrth gwrs, gyda'r teuluoedd a gollodd anwyliaid yn yr ymgais honno i danseilio democratiaeth America. Nawr, nid damwain oedd yr hyn a welsom yr wythnos ddiwethaf. Roedd yn ymgais a oedd wedi'i gynllunio ymlaen llaw i danseilio democratiaeth etholiad America. Yn amlwg, cafodd ei annog gan Donald Trump, ond roedd wedi'i wreiddio'n fwy mewn celwyddau a gwybodaeth anghywir dros fisoedd a blynyddoedd lawer. Ac mae'n rhybudd, rwy'n credu, Gweinidog, Dirprwy Lywydd, i bawb sy'n credu mewn democratiaeth, ac rwy'n pryderu ynghylch gonestrwydd ein hetholiad ein hunain, i'w gynnal yn ystod y misoedd nesaf. Rydym eisoes wedi gweld yng Nghymru sut mae'r dde eithafol a'u ffrindiau sydd yn y blaid Diddymu ar hyn o bryd yn barod i danseilio ein democratiaeth ni ein hunain gyda'u defnydd o wybodaeth anghywir ac weithiau gelwydd noeth er mwyn cyrraedd pobl. Mae'n bwysig, felly, ein bod ni'n gallu cael dadl ar sut yr ydym ni'n cynnal ein hetholiadau a'n gwleidyddiaeth yn y wlad hon. Gweinidog, hoffwn i weld dadl yn amser y Llywodraeth ar y materion hyn. Hoffwn i hefyd ofyn i'r Llywodraeth a Chomisiwn y Senedd siarad â Facebook, â Twitter, â rheoleiddwyr fel Ofcom, a'r Comisiwn Etholiadol, i sicrhau nad yw ein democratiaeth yn cael ei thanseilio gan y rhai nad yw'n bosibl iddyn nhw ennill etholiad.

Diolch i Alun Davies am godi'r mater hwn y prynhawn yma. Fe wnes i a fy nghyd-Aelodau yn y Llywodraeth rannu'r ymdeimlad hwnnw o sioc yn y golygfeydd a welsom yn datblygu yr wythnos ddiwethaf, ac yn amlwg mae'n drychinebus iddo arwain at golli bywydau hefyd. Rwy'n rhannu ei bryder mawr ynghylch camwybodaeth a'r effaith y gallai hynny ei chael ar ein democratiaeth. Felly rwy'n cymryd y cyfrifoldeb fy hun yn llwyr i gael y sgyrsiau hynny'n briodol o fewn y Llywodraeth i archwilio sut y gallwn ni ymgysylltu â'r cewri cyfryngau cymdeithasol ac eraill i sicrhau eu bod yn chwarae eu rhan i sicrhau yr eir i'r afael â chamwybodaeth. A byddwn i hefyd yn cyfeirio, yng nghyd-destun pandemig COVID, at y gwaith da y mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn ei wneud o ran mynd i'r afael â rhai o'r agweddau pryderus ar gamwybodaeth sy'n cylchredeg ynglŷn â'r feirws a'r brechlyn ac yn y blaen, ac felly byddwn i'n awyddus i annog cydweithwyr i rannu'r broses o chwalu'r mythau a chamwybodaeth honno y mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn gweithio arni.

Trefnydd—rwy'n edrych am ddau ddatganiad, os gwelwch chi'n dda. Mae'r cyntaf yn ddatganiad ysgrifenedig brys ar y cyd gan y Gweinidog Addysg a'r Gweinidog llywodraeth leol am y dryswch gwirioneddol y mae teuluoedd yn ei brofi ynglŷn â'r ysgolion neu'r lleoliadau hyb y mae cynghorau'n eu darparu yn ystod cyfnod cau ysgolion. Mae'r tri awdurdod lleol yng Ngorllewin De Cymru yn gwneud pethau'n hollol wahanol, neu o leiaf rwy'n tybio hynny, gan nad yw cyngor dinas Abertawe, yn anffodus, wedi cael y cwrteisi i ymateb i fy ymholiadau. Nid yw'r wybodaeth ar wefan Llywodraeth Cymru yn datrys y dryswch ynghylch gweithwyr hanfodol a gweithwyr allweddol, gallu ymddangosiadol cynghorau i ddewis a dethol pwy sy'n cyfrif fel gweithiwr hanfodol neu allweddol, ac anwybyddu gofyniad Llywodraeth Cymru mai dim ond un rhiant sydd angen bod yn weithiwr hanfodol er mwyn i blentyn fod yn gymwys i fynychu'r ysgol neu ganolfan. Hoffwn i gael rhywfaint o wybodaeth ynghylch yr addysg benodol y bydd disgwyl ei chael yn yr hybiau hynny hefyd.

Ac yna, yn ail, dim ond datganiad byr gan Lywodraeth Cymru i egluro'n llawn y dryswch a ddigwyddodd dros y penwythnos ynglŷn â'r brechiad i rai aelodau o staff ysgol sy'n darparu gofal personol i blant mewn ysgolion arbennig. Nid oedd yn gyfathrebu gwych ar adeg pan oeddem ni i gyd yn siarad am frechlynnau beth bynnag, ond nid yw'n ymddangos bod yr eglurhad byr a ddaeth i'r amlwg yn ymdrin â'r sefyllfa i athrawon mewn ysgolion prif ffrwd, nid staff eraill yn unig, sy'n gorfod darparu lefel o ofal personol i blant sydd angen y gofal hwnnw. Rwy'n credu y gallem ni i gyd, mewn gwirionedd, elwa ar eglurhad pellach ar hynny. Diolch.

Diolch am godi'r materion hynny. Byddaf i'n sicrhau bod y Gweinidogion Addysg a llywodraeth leol yn ymwybodol o'r cais cyntaf hwnnw o ran cael rhywfaint o eglurder ynghylch y lleoliadau hybiau. Yn ôl a ddeallaf i, mae problem o ran faint o blant sy'n gallu defnyddio'r lleoliadau hyb hynny, ond, wrth gwrs, byddaf yn siarad â'r ddau Weinidog i geisio cael y math o eglurder sy'n cael ei geisio.

Ac yna, o ran cyngor y JCVI, unwaith eto, gwn fod gennym ddatganiad gan y Gweinidog iechyd y prynhawn yma o ran brechiadau, felly efallai y bydd cyfle i'w egluro yno, ond, os na, gofynnaf i'r Gweinidog ysgrifennu at ei gyd-Aelodau gyda rhagor o wybodaeth am y cyngor yr ydym ni'n ei gael gan y JCVI.

Hoffwn i gael datganiad, os gwelwch chi'n dda, gan y Llywodraeth yn esbonio pam mae cynifer o bobl sydd yn eu 80au a'u 90au ac sy'n gaeth i'r tŷ wedi cael eu gwahodd i apwyntiadau ar gyfer brechiadau mewn canolfannau brechu torfol, pan nad oedden nhw byth yn mynd i allu cyrraedd yr apwyntiadau hynny. Mae nifer o etholwyr wedi cysylltu â mi, yng Nghaerffili yn bennaf, ond byddwn i'n tybio ei bod yn debygol ei fod yn digwydd mewn cymunedau ledled Cymru, i ddweud bod aelodau o'u teuluoedd wedi cael gwahoddiadau i apwyntiadau na allan nhw eu cadw. Nawr, rwyf wedi codi hyn gyda'r bwrdd iechyd, ac rwy'n gwybod bod Aelodau eraill wedi gwneud hyn hefyd, ac rwy'n teimlo'n dawel fy meddwl y bydd unedau symudol yn ymweld â phobl sy'n gaeth i'r tŷ unwaith y bydd y gwaith o frechu preswylwyr cartrefi gofal wedi'i gwblhau. Nawr, rwy'n deall eu bod hefyd yn ystyried gweithio gyda nyrsys ardal i wneud hyn, ond siawns, Trefnydd, y dylai Llywodraeth Cymru fod wedi sicrhau na chafodd neb y llythyrau hynny ar gyfer apwyntiadau na fyddent yn gallu'u cadw. Mae'r llythyrau hyn wedi achosi dryswch a phryder i lawer o bobl sy'n agored i niwed, ac mae'n debyg nad yw'r llinell gymorth sy'n ymdrin â hyn bob amser yn gweithio. Felly, hoffwn i gael datganiad, os gwelwch yn dda, yn ailadrodd beth yn union yw'r cynllun cenedlaethol, yn ogystal ag amserlen ar gyfer pobl sy'n gaeth i'r tŷ a sut y byddwch chi'n gweithio gyda byrddau iechyd i sicrhau bod pobl nad ydyn nhw'n gallu gadael eu tai, ond sydd yn y grwpiau blaenoriaeth, yn mynd i gael eu brechu. Byddwn i hefyd, i orffen, Trefnydd, yn hoffi cael esboniad pam na chafodd hyn ei gyfleu'n well o'r dechrau er mwyn osgoi dryswch a gofid diangen i bobl.

Felly, Llywodraeth Cymru oedd y Llywodraeth gyntaf yn y DU i gyhoeddi cynllun brechu. Ddoe ddigwyddodd hynny ac fe allai ddarparu rhywfaint o'r wybodaeth sydd ei hangen. Roeddwn i'n bryderus o glywed y sylw nad yw'r llinell gymorth o reidrwydd ar gael, felly fe fyddaf i'n sicrhau ein bod ni'n ymchwilio i hynny. Ac yna byddwn i hefyd yn tynnu sylw eto at y ffaith mai'r eitem nesaf o fusnes y prynhawn yma yw'r datganiad ar frechiadau, felly rwy'n siŵr bod y Gweinidog wedi bod yn gwrando'n astud ar yr holl gyfraniadau yn ystod y datganiad busnes heddiw ac mae'n amlwg y bydd yn gwrando'n astud eto ar gyfraniadau yn ystod ei ddatganiad y prynhawn yma.

Hoffwn i ofyn am ddatganiad, os gwelwch chi'n dda, ar weithrediad y cynnig gofal plant i Gymru yn ystod y trefniadau haen 4 hyn. Mae rhieni yn fy etholaeth i wedi cael gwybod, os byddan nhw'n penderfynu peidio ag anfon eu plant i'r feithrinfa, oherwydd eu bod yn ceisio dilyn cyngor Llywodraeth Cymru i aros gartref, y bydd yn rhaid iddyn nhw naill ai dalu'r arian eu hunain neu golli eu lle. Ac yn ychwanegol at hynny, rwy'n pryderu'n fawr am yr effaith y byddai hynny'n ei chael ar hyfywedd darpariaeth gofal plant, yn enwedig mewn ardaloedd fel y Cymoedd. Felly, rwy'n credu ei bod yn hanfodol bod gennym ni eglurhad brys ar hyn a byddwn i'n ddiolchgar os byddai modd cyflwyno datganiad. Diolch.

Diolch i Lynne Neagle am godi hyn. Rwy'n gwybod ei bod hi eisoes wedi manteisio ar y cyfle, ar ran etholwyr, i godi hyn yn uniongyrchol gyda'r Dirprwy Weinidog gofal cymdeithasol hefyd. Gwn, o ganlyniad, fod y Dirprwy Weinidog yn ymwybodol iawn o'r mater penodol hwn ac mae'n bwriadu ei ddatrys cyn gynted â phosibl, ac rwy'n gwybod y bydd yn awyddus i roi'r eglurder y mae Lynne Neagle yn ei geisio.

Roeddwn i eisiau dychwelyd at farwolaeth drasig Mohamud Mohammed Hassan, a oedd yn un o fy etholwyr i. Yn amlwg, rwy'n rhannu'n llwyr y pryderon a fynegodd y Prif Weinidog mewn ymateb i gwestiynau gan arweinydd Plaid Cymru, ond ni allai hyn fod wedi dod ar adeg waeth i'r gymuned, pan fydd pawb dan gyfyngiadau symud, pan fydd pawb yn ofidus iawn am y feirws yn ogystal â'r effaith y mae'n ei gael yn anghymesur ar bobl sy'n byw mewn llety gorlawn iawn. Tybed a yw'n bosibl cael datganiad gan y Dirprwy Weinidog ar sut y gallwn ni ymdrechu i dawelu meddwl y gymuned yn y sefyllfa bresennol, wrth inni aros am yr ymchwiliad annibynnol i'r materion sy'n ymwneud â marwolaeth y dyn ifanc hwn.

Rwy'n diolch i Jenny Rathbone am godi hyn, brynhawn heddiw. Rwy'n ategu popeth yr oedd y Prif Weinidog yn ei ddweud ynglŷn â Mohamud a'r ffaith ein bod yn meddwl llawer iawn am ei deulu heddiw. Rydym yn annog y dylid cael ymchwiliad llawn i'w farwolaeth, ac rwy'n credu bod yr hyn y mae Jenny Rathbone newydd ei amlinellu yn dangos pam mae hwnnw'n fater pwysig iawn. Felly, fe fyddem ni'n gofyn i'r gwasanaethau dan sylw brysuro'r achos ac, yn amlwg, i ddangos bod bywydau pobl dduon yn wirioneddol bwysig.

Felly, fe fyddem ni'n disgwyl bod Swyddfa Annibynnol Ymddygiad yr Heddlu a'r rhai sy'n ymwneud â chynnal y post-mortem, a'r holl waith arall sydd angen ei gyflawni, yn gwneud hynny cyn gynted â phosibl er mwyn cwblhau eu gwaith. Ond, fe fydd y pwynt pwysig yr oedd Jenny yn ei wneud am gydlyniant cymunedol a sicrwydd ac yn y blaen yn rhywbeth y bydd y Dirprwy Weinidog yn ystyried y ffordd orau o ymateb iddo.

Yn olaf, Huw Irranca-Davies.

Diolch, Dirprwy Lywydd, a blwyddyn newydd dda ichi gyd.

A gaf i ofyn, Trefnydd, am ddatganiad gan Weinidog yr amgylchedd ynglŷn ag unrhyw oblygiadau i Gymru yn sgil penderfyniad Llywodraeth y DU dros y penwythnos i ganiatáu trwydded dros dro ar gyfer defnydd plaladdwyr neonicotinoid mewn rhannau o'r DU? O fewn dyddiau i ddiwedd cyfnod pontio'r UE, mae Llywodraeth y DU wedi caniatáu mesur sydd â blas o'r dull hwnnw o ddadreoleiddio yr oeddem ni i gyd yn ofni y byddai'n dod i'r amlwg. Mae'n caniatáu defnyddio plaladdwyr neonicotinoid, er bod hynny'n gyfyngedig ar hyn o bryd i fetys siwgr yn Lloegr, pan ddywedodd adroddiad yn 2019 gan Sefydliad Iechyd y Byd

Mae corff o dystiolaeth sy'n tyfu'n gyflym yn awgrymu'n gryf bod y lefelau presennol o lygredd amgylcheddol— gan blaladdwyr neonicotinoid— yn achosi effeithiau andwyol ar raddfa fawr ar wenyn a thrychfilod buddiol eraill.

Felly, y pryder sydd gan lawer, Trefnydd, yw mai dim ond dechrau'r duedd o ddadreoleiddio yw hyn. Felly, fe allai datganiad helpu i egluro sut y gall y Senedd hon, a Llywodraeth Cymru, ddiogelu Cymru rhag y bygythiadau o lastwreiddio amddiffyniadau amgylcheddol a orfodir gan San Steffan. A hefyd fe allai datganiad helpu i egluro safbwynt Llywodraeth Cymru ar gynigion ar gyfer cynllun gweithredu plaladdwyr cenedlaethol i Gymru er mwyn trosi'n briodol y defnydd cynaliadwy o gyfarwyddebau ar blaladdwyr i Gymru, a gwneud cyfiawnder, mae'n rhaid imi ddweud, â'r hyn sy'n nod gwirioneddol wych gan Weinidog yr amgylchedd, sef bod y safonau amgylcheddol yng Nghymru yn cyfateb i'r safonau mewn mannau eraill yn y DU, os nad yn well na nhw. Diolch, Trefnydd.

Diolch. Mae'n amlwg bod Gweinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig wedi clywed eich pryderon chi'r prynhawn yma. Fe allaf i ddweud bod Gweinidogion Cymru yn gallu ystyried a chymeradwyo caniatáu awdurdodiadau brys ar gyfer Cymru lle mae angen y cynhyrchion hyn, pe bai angen yn cael ei amgyffred am y cynhyrchion hyn. Ond, mae'n rhaid imi ddweud mai nodi barn y gyfraith yn unig a wna hynny, ac mai mater datganoledig yw hwn i raddau helaeth iawn.

Yn yr achos hwn, yn amlwg, nid oedd yna benderfyniad i Weinidogion Cymru beth bynnag gan mai dim ond cais o ran Lloegr oedd hwn. Ond y peth pwysicaf un, mewn gwirionedd, yw cydnabod bod Llywodraeth Cymru bob amser wedi gweithredu mewn dull gofalus a rhagofalus iawn yn y maes hwn, ac nid wyf yn gallu dychmygu y byddem yn newid ein hymrwymiad arbennig o gryf i'r dull hwnnw yn y dyfodol. Ond, fel y dywedais, mae'r Gweinidog yn ymwybodol o'r pryderon a godwyd gennych ac fe fydd yn awyddus i gael trafodaeth bellach, rwy'n siŵr.

Diolch yn fawr iawn, Trefnydd.