4. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am gyflwyno'r brechlyn i'r rhai sy'n gweithio ym maes gofal cymdeithasol? OQ56135

Diolch. Mae Llywodraeth Cymru yn derbyn ac wedi dilyn argymhellion y Cyd-bwyllgor ar Imiwneiddio a Brechu, ac wedi ymrwymo i sicrhau bod gweithwyr gofal cymdeithasol rheng flaen yn cael eu brechu fel blaenoriaeth. Mae gweithwyr gofal cymdeithasol rheng flaen, wrth gwrs, yn y rhestr gyfredol o grwpiau â blaenoriaeth. Mae preswylwyr cartrefi gofal, a'r staff sy'n gofalu amdanynt, yn y grŵp blaenoriaeth uchaf ar gyfer cael eu brechu.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Hoffwn godi mater pobl sy'n darparu gofal cartref, y rheini sy'n mynd i mewn i gartrefi'r henoed a phobl agored i niwed er mwyn darparu gofal, yn enwedig y rheini a gyflogir drwy daliadau uniongyrchol, neu'r rheini sy'n darparu gofal yn breifat. Rwyf wedi siarad â rhai yn y gweithlu, ac maent yn ansicr a fyddant yn rhan o'r gweithlu gofal cymdeithasol a gaiff eu blaenoriaethu i gael eu brechu. A allwch ddarparu unrhyw eglurhad iddynt, os gwelwch yn dda?

Gallaf. Mae gweithwyr gofal cartref yn weithwyr gofal cymdeithasol. Mae pobl sy'n mynd i mewn i gartrefi pobl i ddarparu gofal yn sicr yn weithwyr rheng flaen, ac nid gennyf fi yn unig y byddech yn clywed hynny. Gallaf weld nid fy unig fy nirprwy—gwelaf gyn-Weinidogion sydd wedi bod yn gyfrifol am y briff hwnnw—ac rwy'n credu y byddant yn cydnabod bod y gweithwyr rheng flaen hyn wedi cael mwy o gydnabyddiaeth fel arwyr yn ein system iechyd a gofal cymdeithasol, lle nad oeddent yn cael cydnabyddiaeth heb fod mor bell yn ôl â hynny. Felly, rwy'n disgwyl y cânt eu cynnwys yn yr ychydig grwpiau blaenoriaeth cyntaf, ac rwy'n gobeithio y bydd yr Aelod yn ymuno ag eraill ar draws y sbectrwm gwleidyddol i'w hannog i dderbyn y brechlyn pan fydd yn cael ei gynnig iddynt, er mwyn iddynt gael yr amddiffyniad y bydd yn ei roi iddynt a'r bobl y maent yn gofalu amdanynt.

Mae’n ddigon posibl y gallai’r cwestiwn hwnnw fod wedi codi gan fod cymaint o bwyslais wedi’i roi ar weithwyr gofal cymdeithasol mewn cartrefi gofal. Mae gennyf gwestiwn am y rheini sy'n rhoi gofal personol i blant mewn ysgolion. Credaf y gallwn gytuno nad oedd y cyfathrebu ynghylch blaenoriaethu'r unigolion hyn yn wych—gwnaethoch gyfaddef hynny i bob pwrpas yr wythnos diwethaf, Weinidog. Ond eglurodd y Gweinidog addysg ymhellach y bydd yr holl staff, boed mewn ysgolion arbennig, ysgolion prif ffrwd neu golegau addysg bellach, os ydynt yn ymwneud â gofal personol disgyblion, yn cael eu categoreiddio fel staff gofal cymdeithasol. Felly, bydd hynny'n cynnwys athrawon perthnasol, rwy'n cymryd. Sut y bydd y wybodaeth ynglŷn â phwy yw'r holl staff perthnasol—sut y mae’r wybodaeth honno’n mynd i gael ei chynnwys ar y rhestrau y mae'r byrddau iechyd lleol yn eu gweithredu, yn enwedig gan ei bod yn swnio fel pe baent yn ychwanegiadau diweddar at y rhestr flaenoriaeth hon o dan y pennawd staff gofal cymdeithasol?

Rydym yn gweithio drwy hynny gyda chymheiriaid nid yn unig yma ym maes addysg—ac mae gan y Gweinidog addysg a minnau berthynas waith adeiladol a da iawn wrth rannu gwybodaeth a gwneud penderfyniadau—ond hefyd, wrth gwrs, gyda staff mewn llywodraeth leol ac yn y sector ysgolion i nodi staff perthnasol, i sicrhau y cânt eu nodi ar gyfer y broses frechu. Bydd angen inni barhau i weithio drwy hynny i sicrhau ein bod yn deall pwy yw'r bobl hynny, fel y gellir eu gwahodd i gael eu brechu. Os oes gan yr Aelod enghreifftiau unigol lle mae'n poeni y gallai fod rhai pobl heb eu cynnwys, rwy’n fwy na pharod i ystyried y rheini gyda fy nghyd-Aelod, y Gweinidog addysg.