3. Pa asesiad y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud o effaith anifeiliaid fferm sy'n crwydro ar les anifeiliaid? OQ56661

Nid ydym wedi asesu effaith anifeiliaid fferm sy'n crwydro ar les anifeiliaid. Mae gan berchnogion a cheidwaid anifeiliaid ddyletswydd gyfreithiol i ofalu am yr anifeiliaid y maent yn gyfrifol amdanynt.

Diolch yn fawr iawn, Weinidog. Byddwn yn awgrymu efallai y dylai'r Llywodraeth wneud hynny. Mae'r rheini ohonom sy'n byw ac sydd wedi cael ein magu ym Mlaenau'r Cymoedd wedi hen arfer gweld defaid o amgylch ein cymunedau fel rhan o natur y lle. Ond yr hyn a welsom yn ddiweddar yw methiant yr awdurdod lleol ym Mlaenau Gwent i gynnal ffensys a chynnal yr ardaloedd tir comin lle mae ganddynt gyfrifoldebau, sydd wedi golygu bod gennym broblem sylweddol o ran lles anifeiliaid yn y fwrdeistref. Cafodd saith anifail eu lladd mewn un ddamwain ar drothwy'r etholiad ym mis Mai, ac mae hyn yn peri gofid eithriadol i'r ceidwaid a'r ffermwyr, ond hefyd i bobl sy'n gorfod tystio i hynny. Ac rwy'n credu ei bod yn bwysig cydnabod bod yna gyrff statudol yma gyda chyfrifoldebau, a byddwn yn ddiolchgar pe gallai Llywodraeth Cymru, yn gyntaf oll, gynnal yr asesiad y soniais amdano, ac yna sicrhau bod awdurdodau lleol yn cyflawni eu rhwymedigaethau a'u cyfrifoldebau yn y materion hyn.

Diolch, ac fel y dywedwch, ym mis Mai eleni, adroddwyd bod nifer anarferol o uchel o ddefaid yn crwydro o amgylch y trefi yn eich etholaeth. Roedd pobl yn amlwg yn pryderu am y posibilrwydd y byddai damweiniau'n cael eu hachosi, a hefyd wrth gwrs am les yr anifeiliaid eu hunain, fel y dywedwch. Rwy'n credu ei bod yn iawn i dynnu sylw at y ffaith y dylai unrhyw un sydd â phryderon gysylltu â Chyngor Bwrdeistref Sirol Blaenau Gwent. Cyfrifoldeb perchnogion tir yw cynnal ffiniau, ond os caiff ffensys eu difrodi'n fwriadol, er enghraifft, dylid rhoi gwybod i'r heddlu. Rydych yn awgrymu bod angen inni wneud gwaith pellach gyda'r awdurdod lleol, ac rwy'n ymrwymo i wneud hynny, ac yn amlwg, i hysbysu'r Aelod pan fydd hwnnw wedi'i gwblhau.

Weinidog, mae lles anifeiliaid yn flaenoriaeth i'r holl Aelodau a llawer o bobl mewn cymdeithas. Mae da byw sy'n crwydro'n broblem, yn ogystal â phobl sy'n crwydro cefn gwlad a'r peryglon y mae hynny'n eu hachosi i dda byw, a pheryglon y mae da byw yn eu hachosi i bobl, ac rydym wedi gweld damweiniau trasig yn y blynyddoedd diwethaf. A ydych yn ymwybodol o gynlluniau a gyflwynwyd yn ne-orllewin Lloegr sydd wedi rhoi caniatâd dros dro i ddargyfeirio llwybrau cerdded er mwyn diogelu cerddwyr a phobl sy'n mwynhau cefn gwlad, yn ogystal â da byw? Ac os ydych yn ymwybodol ohonynt, a gaf fi eich annog i gael trafodaeth gyda'r Gweinidog newid hinsawdd, sy'n gyfrifol am hawliau tramwy cyhoeddus, i annog mwy o bobl i fanteisio ar y mathau hyn o gynlluniau er mwyn osgoi damweiniau trasig yng nghefn gwlad a gwella lles anifeiliaid?

Diolch. Nid wyf yn ymwybodol o'r cynlluniau—credaf ichi ddweud de-ddwyrain Lloegr—ond mae'n sicr yn rhywbeth y byddaf yn gofyn i swyddogion edrych arno ac archwilio i weld a oes unrhyw wersi y gallwn eu dysgu.