Yr eitem nesaf felly fydd y ddadl fer. Ac os gwnaiff Aelodau sy'n gadael adael yn dawel, fe fyddaf i'n galw Rhianon Passmore i wneud ei chyfraniad.

Rhianon Passmore i gyflwyno ei dadl fer. Ac fe wnawn ganiatáu i Aelodau adael yn dawel. Rhianon Passmore.

Diolch, Lywydd. Byddaf yn rhoi munud o fy amser i'r cyd-Aelodau canlynol o'r Senedd: Carolyn Thomas, Peredur Owen Griffiths, Delyth Jewell, Sam Rowlands a Mike Hedges. Rwy'n croesawu cyfraniadau Aelodau trawsbleidiol y Senedd yn y ddadl bwysig hon heddiw yn fawr. Diolch yn fawr i chi i gyd.

Rwy'n codi yn Siambr y Senedd hon yng Nghymru i alw am yr angen dybryd i gynnal Cymru gerddorol ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain, gan ddarparu mynediad i bawb, sicrhau lles a chreu cyfleoedd. Ers y tro cyntaf imi sefyll yn y Siambr yn 2016, rwyf wedi ceisio pwysleisio, o'r Senedd hon yng Nghymru, fod cerddoriaeth yn cyfrannu'n enfawr at bwy ydym ni fel pobl a'r hyn ydym ni fel cenedl. Ac roeddwn yn hynod ddiolchgar fod y blaid Lafur Gymreig wedi ymrwymo yn ei maniffesto ar gyfer etholiad y Senedd yn 2021 i greu gwasanaeth cerddoriaeth cenedlaethol a chynllun strategaeth. Rwyf wedi bod yn falch o hyrwyddo hyn ers fy niwrnod cyntaf fel yr Aelod o'r Senedd dros Islwyn.

Daeth y Dirprwy Lywydd i’r Gadair.

Rwy'n cadeirio grŵp trawsbleidiol y Senedd ar gerddoriaeth ac rwy'n wirioneddol ddiolchgar am y gefnogaeth drawsbleidiol ddiffuant ar draws y Siambr ar y mater hollbwysig hwn. Ddydd Sadwrn diwethaf, cefais y fraint o gymryd rhan yng nghynhadledd Cymdeithas Gorfforedig y Cerddorion lle cynrychiolais y Senedd i drafod addysg cerddoriaeth ar draws y gwledydd datganoledig. Yn wir, mae gennym enw rhyngwladol fel gwlad y beirdd a'r bandiau pres, corau a chymdeithasau corawl, gwlad y gân, hen a newydd, amrywiol a thraddodiadol, ac wedi'i wreiddio'n gryf yn niwylliant y dosbarth gweithiol ac eisteddfodau.

Mae parch i Gymru'n fyd-eang oherwydd rhagoriaeth ein sefydliadau cenedlaethol, megis Opera Cenedlaethol Cymru a Cherddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC. Ac rydym yn falch iawn o'n hartistiaid, megis y Fonesig Shirley Bassey, Syr Tom Jones, y Manics, y Stereophonics, Katherine Jenkins, Catrin Finch, Claire Jones a'r brodyr Watkins talentog o Islwyn, a Syr Bryn Terfel wrth gwrs, a'n mawrion o blith yr arweinyddion a'r cyfansoddwyr sydd i'w clywed ar draws yr awyr yn fyd-eang—Syr Karl Jenkins ac Owain Arwel Hughes CBE, i nodi dim ond rhai. 

Ond yn awr, mae'n bryd i ni i gyd ymatal rhag hunanfodlonrwydd. Y realiti yn 2021 yng Nghymru yw nad yw plant a phobl ifanc o gefndiroedd economaidd-gymdeithasol is yn cael mynediad at gyfleoedd cerddorol a oedd ar gael iddynt ar un adeg. Yn waeth na hynny, yn ôl ein prif sefydliadau a'n mudiadau cerddorol, nid yw disgyblion tlotach yn manteisio ar gyfleoedd cerddorol ac felly y sgiliau angenrheidiol i gyfranogi a chamu ymlaen. Mae hyn yn amlwg yn anghywir. Dylai cerddoriaeth yng Nghymru fod yn hawl i bawb, yn sicr i'n plant a'n pobl ifanc ac yn sicr ni ddylai fod yn ddibynnol ar allu eich teulu i dalu.

Yn anffodus, er gwaethaf amddiffyniadau cyllidol Llywodraeth Cymru, mae cyni wedi taro'r tlotaf oll yn galetach na neb. Rwy'n dadlau bod amddifadu plentyn o fynediad at lwybr addysgol yn gyfystyr ag allgáu diwylliannol ac allgáu economaidd. Mae diflaniad tawel ein gwasanaethau addysgu cerddoriaeth ynddo'i hun yn ddiddymiad tawel. Mae peiriannau meithrin sgiliau offerynnol a thalent ac ymarfer a chynnydd ledled Cymru wedi diflannu i'r nos i raddau helaeth. Er gwaethaf mesurau lliniarol ystyrlon Llywodraeth Cymru, mae mynediad at wersi offerynnol a lleisiol i fyfyrwyr yn gynyddol fynd yn hawl i'r cyfoethog. Dyma'r realiti. Ond y rheswm pam fod Cymru'n gwneud yn well nag y byddai disgwyl iddi ei wneud ym myd creu cerddoriaeth ryngwladol a datblygu talent yw oherwydd yr union wasanaethau hyn nad ydynt bellach yn eu lle yn strategol ac sydd bellach yn cael eu gadael fwyfwy ar gyfer y farchnad.

Ddirprwy Weinidog, rwy'n dadlau mai'r hyn sy'n ein gwneud yn Gymry heddiw yn rhannol yw ehangder a dyfnder ac amrywiaeth y doniau creadigol sydd gennym yng Nghymru a'r cyfraniad y mae cerddoriaeth yn ei wneud i'n sylfaen economaidd yng Nghymru. Mae ei chyfraniadau'n helaeth. Mae cerddoriaeth yn rhan o'n hunaniaeth ddiwylliannol a'n brand Cymru. Mae'n ein gwneud yn gryf ac yn fywiog yn ein hamrywiaeth ac mae'n cyfrannu at ein lles sylfaenol a'n hymdeimlad o hunan. Dros y cyfyngiadau symud, arweiniodd yr ymdeimlad o golled wirioneddol ymhlith corau a bandiau cymunedol at lai o lesiant. A gwelwyd bod hyn yn cyfrannu at iechyd meddwl gwaeth pob grŵp oedran ar draws ein cymunedau a'n lleoliadau addysgol.

Ddirprwy Weinidog, croesawais y cyfle i gomisiynu adroddiad 'Gwlad y Gân' gan yr Athro Paul Carr, a'r gwahanol adroddiadau pwysig a thrawiadol gan y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu.

Felly, beth yw'r atebion? Dywedodd rhywun wrthyf unwaith nad oes unrhyw broblemau, dim ond atebion. Ac mae gennym yr atebion, yr ewyllys, y modd a'r cyllid. Ddirprwy Lywydd, ar wahanol adegau, rwyf wedi sefyll yn y Siambr hon ac wedi croesawu'n gadarnhaol y mentrau amrywiol gan Lywodraeth Cymru sydd wedi ceisio datrys y sefyllfa. Nawr, heddiw, yn y Siambr, rwy'n nodi bod y sector yn disgwyl gweld gwasanaeth cerddoriaeth cenedlaethol a chynllun strategaeth newydd yn cael eu cyhoeddi'n gyflym a'u gweithredu'n sydyn. Rwy'n croesawu'r cydweithio strategol a'r cydweithrediad y bu galw amdano ers amser maith rhwng ein sefydliadau celfyddydol mawr a ariennir a chwricwlwm newydd cyffrous Donaldson a meysydd dysgu'r celfyddydau mynegiannol o fewn y cynllun.

Mae addewid maniffesto'r gwasanaeth cerddoriaeth cenedlaethol newydd i Gymru yn ceisio datrys mater y model ariannu yn radical ac mae'n darparu cynnig ansoddol a blaengar a theg ledled Cymru. Rwy'n ddiolchgar fod y grŵp rhanddeiliaid addysg cerddoriaeth wedi cyfarfod yn rheolaidd ers mis Ionawr 2021. Weinidog, fel y nodais yn y Siambr yr wythnos diwethaf, mae cwestiynau pwysig y mae angen mynd i'r afael â hwy. Sef, pryd y caiff y cynllun strategaeth ei gyhoeddi? Pryd y caiff y gwasanaeth newydd ei gyflwyno? Sut yr ariennir y gwasanaeth? Ac yn hollbwysig, a allwch chi fy sicrhau i a llawer o rai eraill heddiw y bydd y gwasanaeth hwn yn cael ei ariannu'n briodol? Ein dyletswydd ni yn y lle hwn yw diogelu popeth sydd gennym i'w golli ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol a'r presennol. A chydag effeithiau COVID ar lesiant yn dal i gael eu dioddef yn helaeth, rhaid inni weithio'n gydweithredol ar draws y Llywodraeth i ariannu agenda draws-bortffolio, sy'n hanfodol i'r Gymru rydym am ei gweld: Cymru decach, wyrddach ac iachach, un sy'n chwarae cerddoriaeth ar y llwyfan byd-eang; Cymru greadigol sy'n addas ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain. Diolch.

Mae gwasanaethau a gwersi cerddoriaeth yng Nghymru a ddarperir gan awdurdodau wedi cael eu heffeithio'n ddifrifol o un flwyddyn i'r llall gan fesurau cyni a thoriadau i gyllid gwasanaethau cyhoeddus. Gwelais hyn fel cynghorydd a rhiant yn sir y Fflint y cymerodd ei mab ran mewn gwasanaeth cerddoriaeth. Ar ôl mynychu cyngerdd, gofynnais i fy mhlant a oedd yn ifanc ar y pryd a fyddent yn dysgu offeryn drwy'r ysgol. Roedd yn rhad ac am ddim ac roeddwn yn meddwl y byddai'n dda iddynt roi cynnig arni. Daeth fy mab â thrombôn adref gydag ef ac aeth ymlaen i weithio ei ffordd drwy'r holl raddau hyd at radd wyth. Ond o un flwyddyn i'r llall, wrth i'r toriadau i gyllid y cyngor gynyddu, cynyddodd y swm y byddem yn ei dalu. Roedd yn frwydr ariannol enfawr i barhau. Roedd teuluoedd yn codi arian er mwyn dal ati a rhoddodd pobl y gorau iddi. Roedd dros 2,500 o blant yn cymryd rhan 10 mlynedd yn ôl, a dim ond ychydig gannoedd sy'n gwneud hynny bellach. Collwyd cyfleoedd. Gadawyd talent heb ei chanfod, heb ei harchwilio. Mae gan bob plentyn, pob person, sgil, talent; efallai nad yw'n seiliedig ar y cwricwlwm craidd, ond dylai pob plentyn gael cyfle i ragori a darganfod eu talent, sydd wedyn yn eu helpu i ddatgloi doniau eraill. Mae dysgu cerddoriaeth fel dysgu iaith newydd, ac am y rhesymau hyn rwyf mor falch fod Llywodraeth Lafur Cymru wedi ymrwymo i ddarparu gwasanaeth cerddoriaeth cenedlaethol, ac edrychaf ymlaen at weld y manteision a ddaw yn ei sgil i blant ledled Cymru. Diolch.

Hoffwn ddiolch i Rhianon am roi munud o'i hamser i mi yn y ddadl bwysig hon heno. Cefais fy atgoffa o rym cerddoriaeth yn ystod cyngerdd a swper i ddathlu 50 mlynedd ers ffurfio band tref Abertyleri ychydig wythnosau yn ôl. Roedd y cyngerdd yn wych ac roedd llawer o bobl yn eu dagrau. Yn y cinio wedyn clywyd llawer yn tystio'n bwerus i'r modd roedd y band wedi dod â cherddoriaeth i fywydau pobl ac wedi rhoi cyfleoedd iddynt na fyddent wedi'u cael fel arall. Rwy'n falch o ddweud bod y dyfodol yn edrych yn addawol i'r band gan eu bod wedi sicrhau grant yn ddiweddar i gyflwyno rhaglen gerddoriaeth allgymorth i ysgolion lleol.

Ar ôl y noson wych honno, bûm yn myfyrio ar y ffordd y mae cerddoriaeth wedi effeithio ar fy mywyd. Roeddwn i'n ddigon ffodus i gael dysgu'r ffidil yn yr ysgol. Er nad oeddwn yn gwneud llawer o ymarfer, roedd yn wych gallu gwneud hynny. Ond dechreuodd fy nghariad gydol oes at gerddoriaeth gorawl gyda chorau ysgol, gan symud ymlaen at gorau cymysg, gan gynnwys Côr Rhuthun, Côr Godre'r Garth a Chôr CF1. Y camaraderie, y ddisgyblaeth a'r llawenydd—mae hyn wedi fy ngalluogi i deithio i bob cwr o'r byd i ganu mewn adeiladau gwych a chystadlu mewn cystadlaethau rhyngwladol. Rwyf hyd yn oed wedi rhannu llwyfan gyda Take That yn Stadiwm y Mileniwm.

Mae cerddoriaeth bob amser wedi bod yn hygyrch i mi wrth i mi dyfu i fyny. Dylai bob amser fod yn hygyrch i blant o bob cefndir, ni waeth beth fo'u cefndir teuluol neu eu hincwm. Dyna'r neges rwyf am ei chyflwyno yn ystod y ddadl fer heno. Diolch yn fawr, Rhianon, ac rwy'n ei hannog yn ei hymdrechion i'r perwyl hwn. Diolch yn fawr.

Diolch, Rhianon, rwyf mor falch eich bod wedi sôn am y brodyr Watkins talentog; mae eu rhieni'n ffrindiau annwyl i'r teulu. Gall cerddoriaeth newid bywydau pobl. Cawn hynny o'r ddadl fer hon hyd yn oed. Yn anffodus, mae cerddoriaeth Safon Uwch yn cael ei chynnig yn rhy anaml mewn ysgolion erbyn hyn, ond mae angen i bobl ifanc fod yn ymwybodol o'r rhagolygon gyrfa cyffrous sy'n bodoli i offerynwyr, cantorion ac athrawon talentog. Nawr, rwy'n rhagfarnllyd oherwydd roedd fy mam yn athrawes ffidl beripatetig dros ei holl fywyd gwaith, felly rwy'n tynnu ar rai o'r profiadau hynny yn yr hyn rwy'n ei ddweud. Er mwyn i gerddoriaeth ffynnu mewn ysgolion, mae angen rhoi mwy o hygrededd i wasanaethau offerynnol peripatetig. Rwy'n croesawu'r ffaith y bydd yna wasanaeth cerddoriaeth cenedlaethol, yn hytrach na'i drin fel rhywbeth ychwanegol dewisol. Dylid rhoi adnoddau priodol i athrawon cerddoriaeth, lleoedd i addysgu sy'n addas yn lle ystafelloedd ochr sy'n gollwng, oherwydd mae cerddoriaeth, wedi'r cyfan, bob amser yn flaenllaw mewn gwasanaethau ysgol, eisteddfodau, cyngherddau Nadolig, ac mae'r rhain yn rhoi mwynhad i ddisgyblion, i rieni, i'r gymuned gyfan. Yn rhy aml, ystyrir bod cerddoriaeth yn llai pwysig fel pwnc, ac rwy'n anghytuno'n llwyr â'r syniad hwnnw. Fel rhywun sydd wedi cael y fraint o gael gwersi piano a chanu, mae'n fy nhristáu i feddwl bod hynny'n fraint; dylai fod ar gael i bawb, ac rwy'n cymeradwyo'r hyn y mae Rhianon yn ei wneud.

Diolch, Rhianon Passmore, am ganiatáu imi siarad yn eich dadl fer heddiw. Rwy'n ymddiheuro os af ychydig dros funud, ond fe wnaf fy ngorau, oherwydd mae cerddoriaeth i mi yn wirioneddol bwysig. Rwy'n cofio mai'r offeryn cyntaf y dysgais ei chwarae oedd y recorder, o bob peth, gyda fy mam yn fy nysgu sut i chwarae'r recorder. Yna, symudais ymlaen at y clarinét wrth i mi ddod yn fwy medrus wrth chwarae'r recorder. Gwneuthum fy arholiadau TGAU ar y drymiau, o bob peth, ac yna, fy ngherddoriaeth Safon Uwch ar y gitâr. Rwyf wedi dwli ar gerddoriaeth ar hyd fy oes, ac roeddwn yn falch iawn o allu siarad am hyn mor gryno ag y gallaf. 

Yn amlwg, mae pwysigrwydd cerddoriaeth i'n diwylliant yn hysbys, ond hefyd, pwysigrwydd cerddoriaeth i les meddyliol yw'r hyn rwyf am dynnu sylw ato heddiw yn ogystal. Mewn bywyd blaenorol, roeddwn i'n gweithio mewn banc, ac roedd gennyf swydd yn gweithio gartref yno am rai blynyddoedd. Ac mewn gwirionedd, cerddoriaeth a wnaeth fy helpu gartref. Datblygais obsesiwn anffodus gyda chanu gwlad o bob peth dros yr amser hwnnw. Mae gennyf gariad o hyd at ganu gwlad.

Ond hefyd, gall cerddoriaeth fod yn wych i deuluoedd, ac mae'n rhaid i mi sôn am fy merched sy'n cael gwersi piano; maent wedi cael gwersi piano heddiw. Mae fy merch hynaf, sy'n chwarae darn o'r enw 'Music Box' ar hyn o bryd, yn gwneud yn dda iawn. Mae fy merch ganol newydd ddysgu 'Old MacDonald Had a Farm', ac mae hi'n gwneud yn wych hefyd. Rwyf am i fy mhlentyn pedair oed gael gwersi rywbryd hefyd. Felly, mae'n dod â theuluoedd at ei gilydd. Mae mwy iddo nag a glyw y glust, gallech ddweud. 

Hoffwn dynnu sylw hefyd at y gwaith gwych sy'n cael ei wneud gan elusennau, gan gydweithfeydd, a'r rhai mewn lleoliadau addysgol i wella mynediad at gerddoriaeth ar hyn o bryd, oherwydd y manteision eithriadol y gall cerddoriaeth eu cynnig, fel y nodwyd eisoes. Enghraifft wych o hyn yw cydweithfeydd cerddoriaeth sir Ddinbych a Wrecsam, y cefais y pleser o'u cyfarfod ym mis Medi. Maent yn darparu perfformiad ffrwd fyw i ysgolion lleol, gan ddangos amrywiaeth o offerynnau i blant, ac yn caniatáu i blant ddefnyddio offerynnau a cherddoriaeth na fyddant fel arfer yn cael profiad ohonynt o bosibl. Dylid annog a chefnogi'r math hwn o gymorth a chyfraniad gan elusennau a chydweithfeydd. 

Felly, hoffwn ddiolch i chi eto, Rhianon Passmore, am gyflwyno'r ddadl hon, ac edrychaf ymlaen at weddill y ddadl. 

A gaf innau ddiolch hefyd i Rhianon am roi munud i mi yn y ddadl hon? Mae gan Gymru draddodiad cerddorol balch iawn. Yn fy etholaeth i, mae gennym gorau meibion, corau cymysg, corau merched, i gyd yn cynhyrchu canu o'r safon uchaf. Mae gennym fandiau hefyd, er nad cymaint â rhai o'r etholaethau cyfagos. Mae cerddoriaeth yn bwysig i lawer o bobl. Rwyf am bwysleisio pa mor bwysig yw hi fod cyfleoedd ar gael i bob plentyn. Ni ddylai'r ffaith eich bod yn dod o gefndir difreintiedig yn ariannol eich eithrio rhag dysgu offeryn neu ddysgu canu neu lwyddo i wella'ch sgil yn chwarae offeryn neu'n canu. Mae angen inni sicrhau bod pawb yn cael cyfle. Ni ddylai incwm eich rhieni fod yn bwysicach na'ch sgil a'ch gallu. Ni ddylai cerddoriaeth fod yn rhywbeth i'r cyfoethog yn unig; dylai fod yn rhywbeth i bawb. Rwy'n cefnogi Rhianon; rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn nad yw pobl yn cael eu heithrio oherwydd tlodi.

Galwaf ar Ddirprwy Weinidog y celfyddydau a chwaraeon i ymateb i'r ddadl. 

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Yn gyntaf oll, a gaf fi ddiolch i Rhianon Passmore am drefnu'r ddadl fer heddiw ar gerddoriaeth, a manteisio ar y cyfle hwn i gydnabod ei dycnwch yn hyrwyddo a mynd ar drywydd y mater hwn yn y Senedd? Rwy'n tueddu i feddwl, Rhianon, y gallwn enwi'r gwasanaeth cerdd cenedlaethol newydd ar eich ôl chi oherwydd eich cyfraniadau i'r ddadl.

Mae cerddoriaeth wedi bod yn flaenoriaeth i Cymru Greadigol ers ei lansio ym mis Ionawr 2020. Fel yr adlewyrchwyd yn y cyfraniadau i'r ddadl hon heno, mae'n rhan mor bwysig o'n diwylliant a'n treftadaeth. Unwaith eto, credaf fod hynny hefyd yn cael ei adlewyrchu yn nifer y bobl sydd wedi bod eisiau cyfrannu at y ddadl heddiw. Afraid dweud ei fod yn gwneud cyfraniad sylweddol i economi Cymru. Fel sy'n wir am lawer o'n disgyblaethau creadigol, mae gwneud a gwrando ar gerddoriaeth yn sicr yn effeithio'n gadarnhaol ar lesiant. Mae'n bwysig fod pobl Cymru yn gallu ymgysylltu â cherddoriaeth, a bod cyfleoedd ar gael i hyn ddigwydd o oedran cynnar.

Fel chithau, Rhianon, rwy'n angerddol ynglŷn â sicrhau bod y genhedlaeth nesaf yn ystyried y diwydiannau creadigol yn ddewis gyrfa hygyrch a gwerth chweil, gan roi cyfleoedd gwaith gwych i'n pobl ifanc yng Nghymru mewn sector sy'n darparu cynnwys gwerthfawr, yn gwasanaethu pob cynulleidfa ac yn allweddol i gefnogi ein twf economaidd yn y dyfodol. Rwy'n cydnabod yn llwyr bwysigrwydd addysg cerddoriaeth i bobl ifanc a'r manteision i'w dysgu, a dyna pam yr hoffwn roi'r wybodaeth ddiweddaraf i chi am yr hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i gefnogi addysg cerddoriaeth.

Mae gwaith wedi dechrau ar ein hymrwymiad yn y rhaglen lywodraethu i sefydlu gwasanaeth cerddoriaeth cenedlaethol. Rydym yn gweithio gyda'n rhanddeiliaid cerddoriaeth ar fodel ar gyfer y gwasanaeth cerddoriaeth cenedlaethol, a bydd y cwricwlwm i Gymru yn cryfhau ei sylfaen er mwyn sicrhau mynediad i bawb, gan ddarparu gwell cyfleoedd ar gyfer gwersi cerddoriaeth a phrofiadau i ddysgwyr. Rwy'n parhau i drafod gyda'r Gweinidog addysg sut yn union a pha bryd y caiff hwn ei gyflwyno a beth fydd y gyllideb ar gyfer y gwasanaeth. Bydd y Senedd hon, wrth gwrs, yn cael gwybod am unrhyw ddatblygiadau wrth i hynny fynd yn ei flaen.

Ein gweledigaeth ar gyfer y gwasanaeth cerddoriaeth cenedlaethol yw adeiladu ar y gefnogaeth i ddarpariaeth addysg cerddoriaeth ledled Cymru. Ar hyn o bryd, caiff hyn ei hwyluso i raddau helaeth drwy ein cyllid grant o £1.4 miliwn y flwyddyn i Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru i gefnogi gwasanaethau cerddoriaeth awdurdodau lleol a £100,000 i gefnogi Celfyddydau Cenedlaethol Ieuenctid Cymru. Rydym hefyd, yn ystod y mis diwethaf, wedi darparu cyllid ychwanegol o £503,000 ar gyfer prosiect cerddoriaeth o dan y rhaglen Gaeaf Llawn Lles i gefnogi prosiectau cerddoriaeth allgyrsiol mewn ysgolion. Byddwn yn parhau i ddatblygu ein cynlluniau ar gyfer addysg cerddoriaeth, fel y dywedais, i sicrhau bod pobl ifanc yn elwa o'r cyfleoedd gorau i brofi a chymryd rhan mewn gweithgareddau cerddoriaeth.

Mae Cymru Greadigol yn parhau i ymwneud yn llawn â'r diwydiant cerddoriaeth ar lawr gwlad yng Nghymru, ac mae'r dull cydweithredol a ymgorfforwyd gan Cymru Greadigol ar ddechrau'r pandemig yn parhau i wasanaethu'r diwydiant yng Nghymru yn well gyda llawer o randdeiliaid yn cymryd rhan lawn yn y sgyrsiau polisi ehangach ar draws Llywodraeth Cymru, yn enwedig mewn perthynas â chyflwyno mesurau COVID newydd, megis y pàs COVID. Yn dilyn ymchwiliad Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu y bumed Senedd i'r diwydiant cerddoriaeth fyw ym mis Chwefror eleni, mae fy swyddogion yn gweithio tuag at lansio cynllun gweithredu ar gyfer y sector yng Nghymru ym mis Ebrill 2022, a rhoddir sylw ynddo i lawer o'r blaenoriaethau a nodwyd yn yr adroddiad. Bydd y cynllun gweithredu hwn yn adlewyrchu'r angen am gamau gweithredu tymor byr sydd eu hangen i helpu'r sector i adfer o'r pandemig, a chynlluniau mwy hirdymor ar gyfer dyfodol cynaliadwy yn y farchnad fyd-eang.

Gan adeiladu ar argymhellion yr adroddiad a gweithio mewn partneriaeth â Phrifysgol De Cymru, rydym wedi comisiynu prosiect ymchwil dau gam yn ddiweddar. Mae'r cam cyntaf, sydd i'w gwblhau cyn bo hir, yn plotio hyd a lled busnesau cerddoriaeth, lleoliadau cerddoriaeth fyw, stiwdios recordio a mannau ymarfer ledled Cymru. Caiff hyn ei ddangos mewn map rhyngweithiol ar ffurf offeryn cyfeirio deinamig a chaiff ei gynnwys ar wefan Cymru Greadigol. Cynhelir yr ail gam yn y flwyddyn newydd a bydd yn mynd i'r afael â diffyg data penodol yng Nghymru sy'n ymwneud â'r effaith economaidd y mae'r diwydiant cerddoriaeth yn ei chael ar economi Cymru. Cydnabyddir mai'r diwydiant cerddoriaeth fyw yw un o'r rhai a gafodd eu taro waethaf drwy gydol y pandemig, ac er bod llawer o'r busnesau bellach yn weithredol eto, maent yn debygol o gael eu heffeithio'n negyddol am gryn dipyn o amser.

Drwy gam cyntaf y gronfa adferiad diwylliannol, buddsoddwyd tua £6.6 miliwn mewn lleoliadau cerddoriaeth, mannau ymarfer a stiwdios recordio, gyda £2 filiwn arall yn cael ei fuddsoddi mewn gweithwyr llawrydd yn y sector cerddoriaeth. Bydd gwybodaeth wedi'i diweddaru am y cymorth ychwanegol a dderbyniwyd gan y sector drwy'r ail gam ar gael pan fydd y gwerthusiad o'r gronfa wedi'i gwblhau. Mae ein cymorth wedi chwarae rhan hanfodol yn cadw busnesau cerddoriaeth yn fyw. Mae'n debygol y bydd angen cyllid pellach ar y busnesau hyn, nid yn unig ar gyfer y dyfodol agos, ond ar gyfer twf a chynaliadwyedd y diwydiant yn fwy hirdymor. Byddwn yn llunio cronfa datblygu cerddoriaeth i fynd i'r afael â'r uchelgais hwn.

Fel rhan o'n cefnogaeth barhaus i'r sector, rydym heddiw wedi lansio ein cronfa cyfalaf cerddoriaeth, a fydd yn darparu hyd at £10,000 ar gyfer gwelliannau cyfalaf bach i'n lleoliadau, stiwdios recordio a mannau ymarfer. Mae'r busnesau hyn yn allweddol i sicrhau dyfodol y diwydiant cerddoriaeth yng Nghymru. Hyd yn oed yn wyneb heriau digynsail, mae meysydd allweddol o'n gwaith wedi datblygu ac rydym yn parhau i fod yn ymrwymedig i ehangu a chryfhau ein cefnogaeth i brosiectau datblygu talent, megis Bannau a chronfa PPL Momentum, a bydd yn rhan sylfaenol o'r cynllun gweithredu cerddoriaeth hwnnw. Rhoesom £60,000 i brosiect Bannau i redeg ei raglen eleni, ac mae wedi bod yn llwyddiant ysgubol yn ei waith ar rymuso cenhedlaeth nesaf y diwydiant cerddoriaeth yng Nghymru. Ar hyn o bryd rydym yn siarad â Bannau am ei strategaeth ar gyfer 2022, ac rydym yn awyddus i gynrychiolwyr gyflwyno eu gwaith mewn cyfarfod o'r gweithgor trawsbleidiol ar gerddoriaeth yn y dyfodol. Rydym yn parhau i fuddsoddi yn y rhaglenni sydd eisoes yn gwneud gwahaniaeth i dirwedd Cymru. Cafodd cronfa PPL Momentum a Gorwelion gymorth ariannol gan Cymru Greadigol eleni i barhau â'u gwaith rhagorol yn cefnogi artistiaid o Gymru a hyrwyddo'r artistiaid hyn yng Nghymru ac o gwmpas y byd.

Mae'n bwysig fod gan bobl Cymru fynediad at gerddoriaeth Gymreig, ond hefyd ein bod yn arddangos doniau Cymreig a'r Gymraeg ar lwyfannau rhyngwladol. Mae sianel Spotify Cymru Greadigol, a lansiwyd ym mis Mehefin 2020, wedi bod yn llwyddiant ysgubol, gyda bron i 700 o draciau wedi'u cynnwys rhwng ei lansio a mis Tachwedd 2021. Ac yn ddiweddar, rydym wedi cefnogi'r Wobr Gerddoriaeth Gymreig, dathliad a chydnabyddiaeth o ragoriaeth greadigol ym maes cerddoriaeth Gymreig. Mae'r Wobr Gerddoriaeth Gymreig yn ei blwyddyn olaf o gytundeb ariannu tair blynedd gyda Cymru Greadigol, ac o flwyddyn un, mae'r prosiect wedi datblygu ac ymgysylltu â phartneriaethau i hyrwyddo a chefnogi diwydiant cerddoriaeth Cymru drwy gyfnewid, cydweithio ac arddangos perfformiadau gan ganolbwyntio ar gynwysoldeb. Kelly Lee Owens oedd enillydd y wobr eleni am ei halbwm Inner Song. Comisiynwyd Kelly yn ddiweddar gan FIFA i ysgrifennu a pherfformio'r gerddoriaeth thema swyddogol ar gyfer Cwpan y Byd i Fenywod 2023. Cafodd y gerddoriaeth ei hysbrydoli gan gorau yng Nghymru, ac mae'n gyfle gwych i arddangos ei thalent anhygoel i weddill y byd. Rwy'n gobeithio'n fawr y bydd tîm pêl-droed menywod Cymru yno i'w chlywed yn y cnawd.

Mae Llywodraeth Cymru hefyd wedi cefnogi FOCUS Cymru, gŵyl aml-gyfrwng ryngwladol i arddangos talentau sy'n cael ei chynnal yn Wrecsam yng ngogledd Cymru. Mae FOCUS yn parhau i chwarae rhan hanfodol yn arddangos talent Cymru yn rhyngwladol. Er mwyn lliniaru risgiau i drefnwyr ac i annog y diwydiant i ailddechrau gweithgarwch, rydym wedi rhoi £5,000 yr un o gefnogaeth i ŵyl Sŵn yng Nghaerdydd a gŵyl Fringe Abertawe sydd i'w cynnal eleni, er ar raddfa lai nag arfer. Ategir y gweithgaredd hwn hefyd gan y prosiect digidol AM dwyieithog PYST, sy'n parhau i ddarparu llwyfan unigryw sy'n tyfu ar gyfer arddangos cerddoriaeth fyw. Mae'r platfform digidol hwn wedi bod yn bwysig iawn drwy gydol y pandemig yn darparu cyfleoedd a fyddai fel arall wedi'u colli oherwydd mesurau a weithredwyd i leihau lledaeniad y feirws. Bydd Cymru Greadigol yn parhau gyda'r ymateb cadarnhaol hwn i'r sector, gan weithio'n agos gyda phartneriaid y tu mewn a'r tu allan i'r Llywodraeth. Mae'r dull partneriaeth gwirioneddol hwn wedi'i ymgorffori yng ngwaith tîm cerddoriaeth Cymru Greadigol, a bydd ein cynllun gweithredu yn adlewyrchu hyn.

Ddirprwy Lywydd, a gaf fi ddiolch i'r Aelodau am y ddadl heddiw, ac am eu cefnogaeth barhaus i'r gwasanaeth cerddoriaeth yng Nghymru? Rwy'n eich sicrhau bod Llywodraeth Cymru yn parhau i gefnogi'r gwasanaeth cerddoriaeth yng Nghymru.

Diolch, Dirprwy Weinidog. Daw hynny â thrafodion heddiw i ben. 

Siwrnai ddiogel adref, bawb.

Daeth y cyfarfod i ben am 18:58.