5. Beth mae Llywodraeth Cymru'n ei wneud i gynyddu nifer y bobl yng Nghymru sy'n cael eu cyflogi mewn sectorau â chyflogau uwch yn yr economi? OQ57262

Diolch. Fel y gŵyr yr Aelod, ar 18 Hydref, cynhaliais uwchgynhadledd economaidd i drafod gyda rhanddeiliaid sut y gallwn gydweithio i fynd ar drywydd polisi economaidd blaengar sy'n canolbwyntio ar swyddi gwell, yn lleihau'r gagendor sgiliau ac yn trechu tlodi. Un enghraifft wych yw bargen ddinesig bae Abertawe, sy'n anelu at greu dros 9,000 o swyddi medrus a chynnydd o £1.8 miliwn yn y gwerth ychwanegol gros.

A gaf fi ddiolch i'r Gweinidog am yr ymateb hwnnw? Byddai unrhyw un sy'n gwrando ar drafodaethau yn y Senedd yn meddwl mai amaethyddiaeth a thwristiaeth yw'r ddau sector economaidd allweddol ac mai ein huchelgais, felly, yw efelychu llwyddiant economaidd Gwlad Groeg. Hoffwn weld mwy yn cael ei wneud i gefnogi tri o'r sectorau â chyflog uchel, sef TGCh, gwyddorau bywyd a gwasanaethau proffesiynol medrus iawn. Beth y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i weithio gyda phrifysgolion Cymru i ddatblygu'r sectorau economaidd hyn?

Diolch am y cwestiwn atodol. Nid wyf yn credu y byddwn yn rhannu disgrifiad yr Aelod o ddadleuon yn y Senedd a blaenoriaethau'r Llywodraeth. Heddiw, wrth gwrs, clywsom am dwristiaeth mewn nifer o gwestiynau, ond mae'n rhan bwysig o'n heconomi. Credwn y gall dyfu'n gynaliadwy yn y dyfodol, drwy gydol y flwyddyn. Ond rydym wedi sôn hefyd am sectorau eraill. Rydym wedi clywed cwestiwn am wasanaethau cyfreithiol proffesiynol heddiw, ac rwyf fi fy hun wedi cael cyfarfod dilynol yn ddiweddar yn fy rôl fel y Gweinidog sy'n arwain ar wyddoniaeth yn y Llywodraeth gyda'r hyb gwyddorau bywyd rownd y gornel o'r Senedd. Felly, yn bendant mae gennyf ddiddordeb yn y ffordd rydym yn sicrhau sgiliau uchel a chyflogau da yma yng Nghymru. Mae wedi bod yn rhan allweddol o'r hyn rwyf wedi'i drafod a'r hyn y gwnaeth fy rhagflaenydd yn glir yn ystod ei amser fel Gweinidog yr economi hefyd.

Rwy'n obeithiol ynglŷn â'n gallu i greu mwy o dwf yn y meysydd hyn. Gwyddom fod arloesi digidol yn allweddol ar gyfer busnesau bach, canolig a mawr yn y dyfodol. Gyda gwyddorau bywyd, gwyddom ein bod eisoes yn gwneud yn well na'r disgwyl. Mae'r ffordd y trefnir y gwasanaeth iechyd yng Nghymru o fudd gwirioneddol i greu mwy o fuddsoddiad yn y sector hwnnw, yn ogystal â'r rhagoriaeth ymchwil o fewn y sector prifysgolion. Bydd yr Aelod, wrth gwrs, yn ymwybodol fod gan ei brifysgol leol, Prifysgol Abertawe, Pfizer, er enghraifft, lle gwnaethant ddewis dod i Abertawe oherwydd rhagoriaeth yn y brifysgol ac oherwydd yr hyn y mae'r system gofal iechyd yn ei gynnig ar gyfer cael dadansoddiad system gyfan o welliant.

Felly, rydym eisoes yn gweithio gyda phrifysgolion. Maent yn pryderu ynglŷn â cholli rhywfaint o'r cyllid ymchwil yr arferent ei gael drwy arian Ewropeaidd, ond rwy'n hyderus y byddwn yn parhau i weld mwy o elw o'r hyn y mae prifysgolion yn ei wneud ym maes ymchwil, datblygu ac arloesi i wella ein heconomi, nid yn unig yn y tri maes y mae'r Aelod yn eu disgrifio, ond mewn meysydd eraill hefyd, ac edrychaf ymlaen at weithio gyda'r Aelod i wneud hynny.

Weinidog, mae'r cwestiwn am fwy o bobl mewn sectorau â chyflogau uwch yn hanfodol. Ceir rhai rhannau o Gymru lle nad yw pobl wedi cael cyfle i gael eu cyflogi yn y sectorau cyflog uwch hynny oherwydd nad ydym wedi gweld y twf gofynnol. Beth yw eich uchelgais, a pha gyfran o swyddi yng Nghymru a fydd yn cael cyflogau uwch erbyn diwedd y tymor seneddol? Diolch.

Nid oes gennym ddiffiniad o'r hyn a olygwch wrth gyflogau uwch. Yn sicr, credwn fod ein sylfaen drethu yng Nghymru ar y ffurf anghywir. Mae arnom angen mwy o bobl sy'n drethdalwyr cyfradd uwch. Gallwn wneud hynny drwy dyfu'r economi yma yng Nghymru, buddsoddi mewn sgiliau a phobl, yn ogystal â deall yr hyn y gallwn ei wneud yn rhai o'r sectorau lle mae gennym arbenigedd penodol mewn gwahanol ranbarthau yng Nghymru. Dyna pam ein bod wedi buddsoddi cymaint o amser ac ymdrech fel Llywodraeth i sicrhau fframwaith priodol ar gyfer buddsoddi rhanbarthol, oherwydd credwn y bydd hynny'n gwneud gwahaniaeth gwirioneddol. Dyna pam ein bod wedi bod yn bartneriaid priodol ac adeiladol mewn bargeinion twf dinesig a rhanbarthol. Cafwyd ymateb gwirioneddol gan fusnesau, awdurdodau lleol, ac undebau llafur yn wir i'r genhadaeth sydd gennym o fewn y Llywodraeth.

Dyna pam y mae gennyf ddiddordeb yn yr hyn a wnawn i sicrhau nad oes angen i bobl ifanc adael y wlad—mae angen i'r dywediad nad oes angen i chi adael i allu ffynnu fod yn realiti yn hytrach na slogan yn unig—a dyna pam hefyd y mae gennym ddiddordeb mewn gweld a allwn berswadio mwy o bobl i sefydlu eu hunain a'u busnesau yma yng Nghymru. Mae cyfleoedd gwirioneddol i wneud hynny. Nid wyf am demtio ffawd drwy gael dangosydd canran penodol ar gyfer twf. Mae'n ymwneud â pha mor llwyddiannus y gallwn fod wrth wneud yr hyn y mae cenhadaeth y Llywodraeth yn ei nodi—sicrhau Cymru decach, fwy llewyrchus a mwy cynaliadwy. Erbyn diwedd y tymor hwn, rwy'n hyderus y byddwn wedi gwneud hynny.

Weinidog, mae'r diwydiant awyrofod yn ffynhonnell cyflogaeth â chyflog da yn fy etholaeth i, yn enwedig Airbus a'i gadwyn gyflenwi gyfagos, ond mae'r manteision yn mynd yn llawer pellach nag Alun a Glannau Dyfrdwy yn unig—maent yn ymestyn ar draws pob rhan o Gymru. Bydd y setiau sgiliau hyn yn y diwydiant o fantais i ni ar gyfer y dyfodol, a chredaf ein bod wedi gweld y gorau o'r set sgiliau honno y llynedd pan welsom y gweithwyr yn mynd ati i gynhyrchu peiriannau anadlu mewn cyfnod o angen dybryd. Yn fy marn i, mae'n bwysig yn awr ein bod yn anfon neges glir ein bod yn cefnogi'r sector awyrofod a bod ewyllys wleidyddol i wneud hynny. Weinidog, a ydych yn cytuno â mi ynglŷn â phwysigrwydd y neges glir hon, ac a wnewch chi gyfarfod â mi i drafod y mater hwn ymhellach?

Rwyf wedi bod yn gyson iawn ers i mi ymgymryd â'r swydd hon, a chyn hynny hyd yn oed. Yn sail i fy niddordeb yn yr economi fel Gweinidog iechyd oedd y realiti fod pobl sydd mewn gwaith sy'n talu'n well yn llawer mwy tebygol o gael gwell canlyniadau iechyd. Nid yw'n ymwneud yn unig â'r trethi y maent yn eu talu i ariannu gwasanaethau cyhoeddus, ond maent yn llai tebygol o fod angen gofal iechyd hefyd. Cefais nifer o sgyrsiau gyda Ken Skates yn y rôl flaenorol honno am ein diddordeb mewn gwyddorau bywyd, ein diddordeb ein dau mewn helpu cyflogwyr i ddod yn gyflogwyr gwell. Oherwydd mae gwella llesiant yn y gweithle yn ffactor pwysig iawn i'r gwasanaeth iechyd hefyd. Wrth sôn am swyddi sy'n talu'n dda mewn gweithgynhyrchu uwch, mae awyrofod yn enghraifft dda, ac rwy'n awyddus iawn inni beidio â gweld swyddi'n gadael Cymru; rwyf eisiau gweld y sector hwn yn parhau i gael dyfodol da yng Nghymru, a dyfodol lle mae'n tyfu yn wir. Rhan o hynny yw'r gwaith y mae'r cwmnïau hynny eisoes yn ei wneud, wrth edrych ar sut y maent yn datgarboneiddio'r diwydiant, sut y maent yn manteisio ar ddulliau adeiladu newydd a all wella'r cynhyrchion y maent yn eu darparu, ac yn hollbwysig, rwy'n credu, y newid i dechnolegau tanwydd newydd hefyd. Mae hedfan sero-net yn debygol o fod genhedlaeth i ffwrdd, ond yn y cyfamser, mae rheidrwydd gwirioneddol i leihau'r carbon nid yn unig yn y broses gynhyrchu ond yn y ffordd y mae awyrofod yn gweithredu, ac mae gennym amrywiaeth o'r enghreifftiau hynny yng Nghymru. Felly, byddwn yn hapus i gyfarfod â'r Aelod i drafod hynny'n fanylach, oherwydd rwy'n hyderus ac yn gadarnhaol ynghylch dyfodol y diwydiant awyrofod yma yng Nghymru.