9. Dadl Fer: Lwfans cynhaliaeth addysg: Rhaff achub yn yr argyfwng presennol

– Senedd Cymru am 6:11 pm ar 12 Hydref 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 6:11, 12 Hydref 2022

Ond mae yna ddadl fer nawr i'w chlywed, a dwi'n galw ar Luke Fletcher i gyflwyno'r ddadl fer yn ei enw e. Luke. 

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 6:12, 12 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

Ac os oes modd i'r Aelodau adael y Siambr yn dawel os ydych chi'n gadael y Siambr, er mwyn gallu clywed y ddadl fer.

Photo of Luke Fletcher Luke Fletcher Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd, ac rwyf wedi cytuno i roi munud o amser i Mike Hedges, Heledd Fychan, Peredur Owen Griffiths a Jenny Rathbone. Beth yw lwfans cynhaliaeth addysg heblaw rhaff achub i gynifer, heddiw ac yn y gorffennol? Ym 1999, cyhoeddodd Llywodraeth y DU raglen beilot mewn 15 ardal awdurdod lleol. Cynigiai'r rhaglen daliad i fyfyrwyr 16 i 19 oed o deuluoedd yr ystyrid eu bod yn deuluoedd incwm isel ac a oedd mewn addysg amser llawn naill ai yn yr ysgol neu'r coleg. Roedd y cwestiwn yn un syml, ond hefyd yn un uchelgeisiol: a ellid cynyddu cyrhaeddiad a chyfranogiad drwy fynd i'r afael yn uniongyrchol â'r problemau ariannol sy'n wynebu plant o deuluoedd incwm isel? Yn 2000, trodd 15 ardal awdurdod lleol yn 55, ac ar ôl i'r peilot ddod i ben, cafodd y lwfans cynhaliaeth addysg ei gyflwyno ledled y DU yn 2004. Parhaodd tan fis Hydref 2010, pan benderfynodd Llywodraeth y DU gael gwared arno.

Ond ni chafodd ei ddirwyn i ben yma yng Nghymru, ac fel y dywedais o'r blaen, mae'n bwysig ein bod yn cydnabod bod Llywodraeth Cymru wedi ei ddiogelu ar y pryd, ac wedi ei ddiogelu ers hynny. Rwy'n ddiolchgar iawn am hynny fel cymaint o blant eraill o deuluoedd incwm isel. Ond os yw'n dal i fodoli yma yng Nghymru, pam ein bod yn cael y ddadl hon? Y gwir amdani yw bod y lwfans cynhaliaeth addysg yn methu diwallu'r anghenion a'r heriau sy'n wynebu dysgwyr heddiw. Yn bennaf oll, nid yw gwerth taliad lwfans cynhaliaeth addysg yn agos at fod yn ddigon i gefnogi dysgwr. Mae'r gwerth wedi aros ar £30 yr wythnos ers 2004, bron i ddau ddegawd heb ei godi. Pe bai'r taliadau wedi cadw gyfuwch â chwyddiant, byddai'r taliad heddiw yn £45 yr wythnos. Mae hynny wedi arwain at doriad o draean mewn termau real yng ngwerth y lwfans cynhaliaeth addysg dros y cyfnod hwn. Yn 2020, dywedodd Robert, 17 ar y pryd, wrth Sefydliad Bevan,

'Mae angen mwy o lwfans cynhaliaeth addysg. Nid yw £30 yn prynu unrhyw beth i chi. Mae'n ddiwerth. Mae wedi mynd erbyn ichi dalu costau sylfaenol.'

Dywedodd Chloe, 16 ar y pryd, 'Mae'n iawn, ond yn anodd ei rannu ar gyfer yr hyn sydd ei angen arnoch.' A dywedodd Thomas, a oedd yn 18 oed ar y pryd, fod llyfrau'n rhy ddrud i'w fforddio.

Ond y pryder mwyaf a nodwyd gan ddarparwyr addysg mewn perthynas â'r taliad fel y mae ar hyn o bryd, oedd bod rhai dysgwyr wedi rhoi'r gorau iddi oherwydd eu bod yn credu y byddent yn well eu byd yn ariannol yn hawlio lwfans ceisio gwaith neu'n cael swydd amser llawn. Roedd llawer yn methu fforddio parhau â'u haddysg hyd yn oed pan oeddent yn cael lwfans cynhaliaeth addysg. Mae hyn, wrth gwrs, yn mynd yn groes i'r brif egwyddor y sefydlwyd y lwfans cynhaliaeth addysg arni, a bydd y pandemig, a'r argyfwng costau byw mae'n siŵr, yn gwneud y sefyllfa'n waeth. Felly, mae angen mynd i'r afael â'r taliad wythnosol ar fyrder. 

Daeth y Dirprwy Lywydd i’r Gadair.

Photo of Luke Fletcher Luke Fletcher Plaid Cymru 6:15, 12 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

Yn ail, rhaid mynd i'r afael â'r meini prawf cymhwysedd a'u hehangu. Mae gormod o bobl ifanc yn cael eu cloi allan o gymorth y maent ei angen yn fawr. I raddau helaeth mae'r trothwyon wedi aros yr un fath ers 2011, sy'n golygu nad yw chwyddiant wedi cael ei ystyried. Oherwydd hyn mae angen i ddysgwyr heddiw fod yn dlotach na dysgwyr yn ôl yn 2011 er mwyn gallu ei hawlio. Unwaith eto, cyfrifodd Sefydliad Bevan y dylai'r trothwy cymhwysedd fod £4,000 yn uwch erbyn hyn ar ôl cynnwys chwyddiant a bod y gostyngiad termau real yn y trothwyon cymhwysedd wedi golygu bod nifer y dysgwyr sy'n cael y lwfans cynhaliaeth addysg wedi gostwng yn gyson. At ei gilydd, mae'r nifer wedi gostwng o oddeutu 30,000 o ddysgwyr yn 2013 a 2014 i tua 20,000 yn 2018 a 2019. Mae Llywodraeth Cymru wedi dweud o'r blaen mai newidiadau demograffig a fu'n gyfrifol am hyn, ond nid yw'r rhesymeg yn dilyn. Er bod nifer y bobl ifanc 16 ac 18 oed wedi gostwng 8 y cant, mae nifer y rhai sy'n cael lwfans cynhaliaeth addysg draean yn is. Neges gyffredin a glywir yn aml yw sut nad yw plant o aelwydydd incwm isel yn gallu fforddio bwyd yn y ffreutur neu ddeunyddiau dysgu perthnasol, ond eto nid ydynt yn gymwys ar gyfer lwfans cynhaliaeth addysg.

Yn olaf, mae pryderon gwirioneddol wedi'u mynegi wrthyf gan ddarparwyr addysg ynghylch cymhlethdod a diffyg ymwybyddiaeth o'r broses ymgeisio. Rhaid imi roi eiliad i ddiolch i'r tîm yng Ngholeg Penybont, a wnaeth y pwynt hwn yn gyson, yn enwedig Carys Swain, sydd wedi dadlau'n wych dros ddysgwyr yn y coleg. Mae'r broses ymgeisio ei hun yn cloi myfyrwyr allan, a daeth hyn yn amlwg eto mewn ymchwil a wnaed gan Sefydliad Bevan, yn ogystal â chael ei gydnabod gan Lywodraeth Cymru yn ei hadolygiad o'r lwfans cynhaliaeth addysg yn 2014. Mae colegau ac ysgolion, wrth gwrs, yn gwneud eu gorau i gyfeirio, ond mae'n heriol. Ceir llawer o ddysgwyr nad ydynt yn ymwybodol fod ganddynt hawl i lwfans cynhaliaeth addysg.

Felly, am beth y gofynnaf? Beth yw pwrpas y ddadl hon? Beth rwyf ei eisiau gan y Llywodraeth yn y lle cyntaf—. Ac wrth gwrs rwy'n cydnabod bod cyllideb Llywodraeth Cymru yn gyfyngedig ac mai gwaethygu a wnaiff pethau, ond yr hyn rwyf am ei gael yw sicrwydd fod y lwfans cynhaliaeth addysg yn flaenoriaeth i'r Llywodraeth hon, a phan fo'r arian ar gael ym mhortffolio'r Gweinidog, fod y lwfans cynhaliaeth addysg yn un o'r meysydd polisi sydd ar frig y rhestr. Hoffwn ofyn hefyd i'r Gweinidog adolygu'r lwfans cynhaliaeth addysg, nid yn unig mewn perthynas â'r taliad ond hefyd y meini prawf cymhwysedd a'r broses ymgeisio, a bod y Llywodraeth yn gwella ei hymgyrch godi ymwybyddiaeth ynglŷn â'r hawl i gael y lwfans ymhlith dysgwyr ifanc.

Ddirprwy Lywydd, mae pob Aelod yn y Siambr yma yn awr oherwydd eu bod yn gwybod pa mor bwysig yw'r lwfans cynhaliaeth addysg i lwyddiant dysgwr o aelwyd incwm isel. Os caf ddod yn ôl at y cwestiwn gwreiddiol ynglŷn â beth yw pwrpas y lwfans cynhaliaeth addysg, 'A allai lefelau cyfranogiad, cyrhaeddiad, godi drwy fynd i'r afael yn uniongyrchol â'r problemau ariannol sy'n wynebu plant o aelwydydd incwm isel?' Wel, mae'r dystiolaeth yno i bobl ei gweld. Ond yn anffodus mae'n disgyn yn fyr o'r nod. Rwy'n gwybod bod y Gweinidog yn rhoi ystyriaeth ddifrifol i'r pryderon hyn. Rwy'n gwybod bod y Llywodraeth hefyd. Ond yr hyn sydd ei angen arnom yn awr, yn fwy nag erioed, yw gweithredu.

Photo of Mike Hedges Mike Hedges Labour 6:18, 12 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i Luke Fletcher am roi munud i mi yn y ddadl hon? Mae lwfans cynhaliaeth addysg yn bwysig iawn. O fy amser fel darlithydd coleg addysg bellach yn RhCT, pe na bai lwfans cynhaliaeth addysg wedi bodoli ni fyddai nifer o fyfyrwyr a aeth ymlaen i yrfaoedd llwyddiannus mewn TGCh wedi gallu parhau â'u hastudiaethau. Mae'r lwfans cynhaliaeth addysg yn darparu cyllid i'w galluogi i barhau i astudio ac yna symud ymlaen i addysg uwch. Mae'r lwfans cynhaliaeth addysg yn caniatáu i'r rhai o deuluoedd llai cefnog barhau i astudio heibio i 16 oed. Mae'n dibynnu ar brawf modd, ac yn seiliedig ar gyfanswm incwm y teulu. A yw'n dal pawb sydd ei angen? Nac ydy. Ond mae'n cynnig rhaff achub i lawer. Rwy'n cytuno â Luke Fletcher fod angen ei ehangu. Mae angen i fwy o bobl fod yn gymwys i'w gael. Ond mae'n rhoi cyfle mor aruthrol i gymaint o bobl ifanc o gefndiroedd llai cefnog. Fel rhywun sydd, o brofiad personol ac o weld fy nghyn-fyfyrwyr yn llwyddo, wedi gweld yr hwb y mae addysg yn ei gynnig i incwm—po fwyaf o addysg a gawsoch, gorau oll yw eich gobaith o gael swydd dda—ni ddylid cyfyngu hynny i'r rhai sy'n dod o deuluoedd cefnog yn unig; dylai pob plentyn gael yr un cyfle. Mae lwfans cynhaliaeth addysg yn anghenraid i lawer.

Photo of Heledd Fychan Heledd Fychan Plaid Cymru 6:19, 12 Hydref 2022

Diolch, Luke, am ddod â hyn ger ein bron heddiw.

Photo of Heledd Fychan Heledd Fychan Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Mae'n rhaff achub i lawer. Ni allwn orbwysleisio ei bwysigrwydd. Un o'r pethau rwy'n falch iawn eich bod wedi'u pwysleisio heddiw yw'r meini prawf cymhwysedd, oherwydd un o'r pethau sydd wedi cael eu dwyn i fy sylw, gan rai y mae'r bobl ifanc yn eu teuluoedd yn dibynnu'n llwyr ar y lwfans cynhaliaeth addysg, yw'r meini prawf cymhwysedd pan fo'r person ifanc yn ofalwr. Ar hyn o bryd, rhaid i'w lefel presenoldeb fod yn 100 y cant er mwyn cael y lwfans cynhaliaeth addysg. Ac un o'r pethau a welwn dro ar ôl tro hefyd yw cynnydd mewn costau trafnidiaeth gyhoeddus yn effeithio arnynt rhag gallu cyrraedd y coleg ac ati i sicrhau presenoldeb 100 y cant. Felly, rwy'n credu bod angen inni edrych arno yn awr. Yn ystod y pandemig, gwelsom fwy o golegau'n defnyddio Teams ac yn y blaen, a gallai pobl ymuno o bell, ond mae hynny'n cael ei dynnu'n ôl eto yn awr gan golegau, ac mae'r pwyslais ar fod yn bresennol yn gorfforol yn creu rhwystr mewn gwirionedd. Rwy'n credu bod angen inni gofleidio'r hyn a ddigwyddodd yn ystod y pandemig gyda phobl yn gallu ymuno o bell, oherwydd os na ellir cynyddu'r swm o arian a roddir drwy'r lwfans cynhaliaeth addysg ar hyn o bryd, gallwn o leiaf ei gwneud yn haws i fyfyrwyr allu bod yn bresennol a sicrhau nad ydynt yn colli'r taliadau hanfodol hyn, sy'n golygu eu bod yn rhoi'r gorau i addysg am nad yw eu teuluoedd yn gallu fforddio peidio â chael y £30 yr wythnos. Felly, rwy'n gobeithio'n fawr y gall y Gweinidog weithio gyda cholegau i sicrhau bod y cymhwysedd yno ac nad yw pobl wedyn yn cael eu cosbi os na allant sicrhau eu bod yn bresennol 100 y cant o'r amser oherwydd llu o bethau sydd y tu hwnt i'w rheolaeth, gan gynnwys yr argyfwng costau byw.

Photo of Peredur Owen Griffiths Peredur Owen Griffiths Plaid Cymru 6:21, 12 Hydref 2022

Diolch yn fawr iawn iti, Luke, am ddod â hwn ger ein bron heddiw a gadael i fi gyfrannu yn y ddadl yma sydd, dwi'n gwybod, yn bwysig iawn, iawn i ti.

Photo of Peredur Owen Griffiths Peredur Owen Griffiths Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Clywsom gan Heledd yn awr am y—. Ac rwyf am ddilyn ymlaen o'r hyn yr oedd Heledd yn ei ddweud: mae'r elusen Barnardo's Cymru'n mynd cyn belled â disgrifio'r lwfans cynhaliaeth addysg fel rhaff achub i lawer o'r bobl ifanc y maent yn eu helpu. Maent yn mynd cyn belled â dweud y gall olygu'r gwahaniaeth rhwng gofalwr ifanc yn gallu neu'n methu mynd i fyd addysg. Yn anffodus, mae llawer o'r gofalwyr ifanc hyn yn cael eu cosbi yn y pen draw, fel y dywedodd Heledd, drwy eu taliadau lwfans cynhaliaeth addysg oherwydd eu bod yn hwyr neu'n absennol, a achosir yn aml gan eu cyfrifoldebau gofalu. Weinidog, rwy'n gobeithio eich bod yn cytuno â mi fod taliad a gollwyd i'r bobl ifanc hyn, sydd ond yn ceisio gwella eu rhagolygon ond sydd â chyfrifoldebau ychwanegol y tu hwnt i'r disgwyl i rai eu hoedran hwy, yn gwbl annheg. Ac a wnewch chi egluro i ni hefyd pa fath o lefel o ofal neu ddiogelwch sy'n cael ei roi i bobl ifanc sy'n cael y lwfans cynhaliaeth addysg, yn enwedig gofalwyr ifanc, i wneud yn siŵr nad oes trydydd partïon yn camfanteisio arnynt? Diolch yn fawr.

Photo of Jenny Rathbone Jenny Rathbone Labour 6:22, 12 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch i Luke Fletcher am gyflwyno'r ddadl hon. Rwy'n credu ei bod yn ddefnyddiol iawn i'n hatgoffa nad yw'r lwfans cynhaliaeth addysg wedi cael ei uwchraddio ers 2004; mae'n amlwg yn prynu llawer llai nag yr arferai ei wneud ers talwm. Mae'n hanfodol—. Er gwaethaf y swm llai y mae'n ei brynu ar hyn o bryd, mae'n dal i fod yn ffordd wirioneddol hanfodol o alluogi pobl ifanc i aros mewn addysg a allai, fel arall, gael eu gwthio i swydd sy'n arwain i unman. Mae'n gwbl hanfodol ein bod yn annog pobl i aros yn eu haddysg ar ôl 16, fel bod gennym y gweithlu sydd eu hangen arnom i wneud yr holl dasgau newydd y mae cymdeithas eu hangen, yn enwedig gyda'r cynllun sero net. Mae angen inni hyfforddi nifer enfawr o bobl mewn swyddi glân a gwyrdd, yn ogystal â galluogi pobl i gael cymwysterau lefel mynediad, boed mewn gofal cymdeithasol a gofal iechyd, neu mewn sectorau eraill y gallent fod eisiau treulio eu bywyd ynddynt.

Rwy'n meddwl ei fod yn destun pryder fod yna lawer o ddysgwyr nad ydynt yn ymwybodol o'r lwfans cynhaliaeth addysg, oherwydd beth y mae ysgolion, colegau a sefydliadau addysg bellach yn ei wneud os nad ydynt yn ei hyrwyddo? Rwy'n credu y byddai'n dda clywed gan y Gweinidog am hynny a beth y gallwn ni ei wneud am y peth. Oherwydd mae'n stori debyg gyda'r daleb bwyta'n iach, gan nad yw rhai pobl yn cael honno, neu mae yna nifer fawr o bobl nad ydynt yn ei chael, ac yn sicr mae angen inni wneud y mwyaf o'r holl fudd-daliadau y dylai pobl allu eu cael yn y cyfnod hynod anodd hwn.

Photo of David Rees David Rees Labour 6:24, 12 Hydref 2022

Galwaf yn awr ar Weinidog y Gymraeg ac Addysg i ymateb i'r ddadl. Jeremy Miles.

Photo of Jeremy Miles Jeremy Miles Labour

Diolch, Dirprwy Lywydd. Fel Llywodraeth, rŷn ni'n cydnabod yr effaith bositif y mae'r lwfans cynhaliaeth addysg yn gallu ei gael ar bobl ifanc. Dyna pam rydym ni, yn ystod y blynyddoedd o gyni a orfodwyd ar Gymru gan y Llywodraeth glymblaid, wedi ceisio diogelu'r lwfans, yn wahanol i Loegr, lle gwnaed i ffwrdd ag ef yn 2011. A ninnau nawr, unwaith eto, yn wynebu cyfnod ariannol anhygoel o anodd, ydyn, rydyn ni’n dal i fod wedi ymrwymo yn unol â’n rhaglen lywodraethu i gynnal y lwfans. Ochr yn ochr â'n hymrwymiadau eraill i bobl ifanc, ac ar gost flynyddol o £17 miliwn, mae’r lwfans cynhaliaeth addysg yn ei wneud e’n bosib i fwy na 18,000 o bobl ifanc barhau mewn addysg ôl-orfodol bob blwyddyn. Mae bron i un o bob tri—31 y cant—o fyfyrwyr llawn amser sy’n bodloni’r meini prawf cymwys o ran oed yn cael cymorth trwy’r lwfans cynhaliaeth addysg.

Mae cyfradd taliadau presenoldeb y lwfans cynhaliaeth addysg, sef £30 yr wythnos, yn gyson â’r hyn sydd ar gael yn yr Alban a Gogledd Iwerddon. Wrth gwrs, dwi’n deall bod yna bryderon, yn enwedig mewn cyfnod o argyfwng, nad yw’r lwfans cynhaliaeth addysg wedi cynyddu ers peth amser. Dwi’n cydnabod gwaith Sefydliad Bevan ac yn parhau i groesawu eu safbwyntiau o ran lle y gallwn ni wella ymhellach ein hymrwymiad i bobl ifanc. Dwi’n sylweddoli bod pobl ifanc hefyd yn teimlo straen ariannol yr argyfwng costau byw sy’n bodoli ar hyn o bryd. Ond ar adeg pan fo'n rhaid inni i gyd fynd i’r afael â’r pwysau newydd ar wariant, dyw hi wir ddim yn bosib cynyddu cyfradd y lwfans cynhaliaeth addysg o £30 i £45. Rydyn ni’n amcangyfrif y byddai gwneud hynny yn golygu £8.5 miliwn yn rhagor y flwyddyn. Hefyd, er fy mod i’n deall nad yw’r trothwy ar gyfer ystyried aelwyd person ifanc yn gymwys i gael y lwfans wedi newid, byddai’r £8.5 miliwn ychwanegol a fyddai ei angen i gynyddu’r gyfradd yn codi i fwy na £15 miliwn y flwyddyn pe baem ni’n cyflwyno’r newidiadau hyn.

Photo of Jeremy Miles Jeremy Miles Labour 6:26, 12 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

Yn sgil y cynnydd cyflym mewn chwyddiant, Ddirprwy Lywydd, rydym yn gwybod, ar y cyfan, y bydd ein cyllideb yn werth tua £4 biliwn yn llai dros y cyfnod hwn o dair blynedd nag a dybiwyd o'r blaen. I bob pwrpas, mae hyn yn doriad i'n cyllideb. Heb unrhyw arian ychwanegol gan Lywodraeth y DU na thoriadau i ymrwymiadau ein rhaglen lywodraethu bresennol a'r cytundeb cydweithio, bydd rhaid i'n huchelgais orffwys am y tro gyda chynnal y lwfans cynhaliaeth addysg. Er gwaethaf y cyfyngiadau ar gynyddu cyfradd y lwfans cynhaliaeth addysg rydym wedi ehangu'r garfan gymwys i gynnwys rhai o'r bobl ifanc fwyaf agored i niwed yng Nghymru. Mae hyn yn cynnwys y rhai yr effeithiwyd arnynt gan Brexit, aelodau teuluol y rhai sydd â statws mewnfudo gwarchodedig, ac yn fwy diweddar, yr ehangu i gynnwys pobl ifanc sy'n ffoi rhag y rhyfel yn Wcráin.

Gall pob person ifanc wneud cais am lwfans cynhaliaeth addysg ar unrhyw adeg yn y flwyddyn academaidd, a lle mae eu hamgylchiadau teuluol yn newid, gan arwain at ostyngiad mewn incwm, rydym yn annog pobl ifanc i wneud cais am lwfans cynhaliaeth addysg gydag asesiad incwm y flwyddyn gyfredol. Mae ein hysgolion a'n colegau'n gweithio'n agos gyda'u dysgwyr i sicrhau eu bod yn cael y cymorth y mae ganddynt hawl iddo. Gall pobl ifanc sy'n derbyn lwfans cynhaliaeth addysg gael mynediad at ystod o gymorth ychwanegol hefyd. Yn aml gall ysgolion a cholegau fenthyg offer TGCh ac adnoddau dysgu, gan gael gwared ar yr angen i wario eu lwfans cynhaliaeth addysg ar eitemau cwrs hanfodol. Mae'n bosibl hefyd y gallant gael cludiant am ddim neu wedi'i sybsideiddio yn ystod eu cwrs gan eu hawdurdod lleol. Mae dros £6 miliwn wedi'i ddarparu i sefydliadau addysg bellach, y Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol a'r Brifysgol Agored yng Nghymru yn y flwyddyn academaidd 2022-23 ar gyfer y gronfa ariannol wrth gefn. Nod y gronfa yw sicrhau nad yw dysgwyr ledled Cymru, yn cynnwys y rhai sy'n derbyn lwfans cynhaliaeth addysg, yn cael eu rhwystro gan gyfyngiadau ariannol. Er enghraifft, gall dysgwyr cymwys dderbyn arian ychwanegol tuag at ffioedd cwrs, deunyddiau cwrs, costau gofal plant, bwyd ac eitemau eraill sy'n gysylltiedig ag astudio. Ar gyfer y flwyddyn academaidd 2022-23, mae mynediad at y gronfa ariannol wrth gefn wedi cael ei ymestyn i gynnwys ceiswyr lloches ac unrhyw ddysgwr sy'n gymwys o dan y cymhwysedd cyllid ôl-16 ar gyfer cyllid prif ffrwd.

Yn fwy cyffredinol, mae pob ysgol a sefydliad addysg bellach yng Nghymru wedi cael cyllid i sicrhau bod dysgwyr yn cael mynediad at gynhyrchion mislif am ddim a phrydau bwyd am ddim yn ystod gwyliau coleg, pecyn cymorth cyfunol sy'n werth dros £1.5 miliwn. Mae gosod y sylfaen ar gyfer addysg ôl-orfodol yn cychwyn yn y cyfnod sylfaen, ac rydym yn darparu ystod eang o gymorth i ddysgwyr wrth iddynt gamu ymlaen drwy'r ysgol. Yn unol â'r cytundeb cydweithio, rhoddwyd £35 miliwn o gyllid cyfalaf newydd i awdurdodau lleol i'w fuddsoddi mewn gwelliannau i gyfleusterau arlwyo ysgolion ac mae £200 miliwn wedi'i ymrwymo ar gyfer y ddarpariaeth o ddydd i ddydd dros y tair blynedd nesaf i gyflwyno prydau ysgol am ddim ym mhob ysgol gynradd yng Nghymru.

I orffen, Ddirprwy Lywydd, er ein bod yn parhau i fod yn gyfyngedig yn ein gallu i godi cyfradd y lwfans cynhaliaeth addysg, fel Llywodraeth rydym yn parhau i ymateb i'r argyfwng presennol gyda rhaglenni pellgyrhaeddol o gymorth i aelwydydd gyda'r nod o helpu ein pobl ifanc a'u teuluoedd sydd ar incwm isel. Byddwn yn parhau i ddefnyddio pob dull sydd ar gael i ni i gefnogi ein pobl ifanc ac i sicrhau nad yw arian byth yn rhwystr i gael mynediad at addysg.

Photo of David Rees David Rees Labour 6:30, 12 Hydref 2022

Diolch i’r Gweinidog, a diolch, bawb. Daw hynny â thrafodion heddiw i ben.

Daeth y cyfarfod i ben am 18:30.