Bil Diwygio Cydnabod Rhywedd

1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:08 pm ar 10 Ionawr 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Laura Anne Jones Laura Anne Jones Conservative 2:08, 10 Ionawr 2023

(Cyfieithwyd)

Blwyddyn newydd dda, Prif Weinidog. 

Photo of Laura Anne Jones Laura Anne Jones Conservative 10 Ionawr 2023

4. A yw Llywodraeth Cymru'n bwriadu dilyn ôl traed Llywodraeth yr Alban gyda Bil diwygio cydnabod rhywedd? OQ58937

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:08, 10 Ionawr 2023

(Cyfieithwyd)

Nid yw'r pwerau sydd ar gael yn Yr Alban wedi'u datganoli i Gymru ar hyn o bryd. Byddwn ni'n ceisio'r pwerau hynny, fel y nodir yn y rhaglen lywodraethu. Wrth gwrs, bydd defnydd deddfwriaethol o unrhyw gymhwysedd newydd yn rhywbeth i'r Senedd ei hun ei bennu.

Photo of Laura Anne Jones Laura Anne Jones Conservative

(Cyfieithwyd)

Diolch Prif Weinidog. Mae pryderon amlwg, cyfiawn yn dilyn rhuthro'r ddeddfwriaeth yn yr Alban drwodd ac, oherwydd natur y Deyrnas Unedig, sut y bydd yn effeithio ar fenywod yma yng Nghymru, yn enwedig o ran pobl ifanc 16 ac 17 oed a throseddwyr rhyw sydd bellach yn cael hunan-ddiffinio heb ddiagnosis meddygol, a'r risgiau clir ac amlwg a ddaw gyda hynny. Pa sgyrsiau ydych chi wedi eu cael gyda Llywodraethau'r Alban a'r DU ynghylch sut bydd y ddeddfwriaeth hon yn effeithio arnom ni, ac a fyddwch felly yn diystyru deddfwriaeth o'r fath yng Nghymru?

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:09, 10 Ionawr 2023

(Cyfieithwyd)

Wel, yn sicr ni fyddaf yn diystyru unrhyw ddeddfwriaeth o'r fath, Llywydd, nac ychwaith yn derbyn bod Bil yr Alban wedi'i ruthro drwy Senedd yr Alban. Rwy'n wir wedi cael cyfle i glywed yn uniongyrchol gan Brif Weinidog yr Alban am hynt y Bil hwnnw, ac fe'i trafodwyd yn drylwyr iawn ac yn ofalus iawn trwy weithdrefnau Senedd yr Alban ei hun. Cafodd ei gefnogi, yn y diwedd, gan Aelodau o bob plaid wleidyddol yn Senedd yr Alban, gan gynnwys Aelodau'r blaid Geidwadol, ac nid wyf yn derbyn y cymeriadu mae'r Aelod wedi'i wneud. Byddwn yn gwneud fel yr wyf wedi dweud, Llywydd: byddwn yn ceisio'r pwerau. Os cawn ni'r pwerau hynny, byddwn ni'n eu rhoi nhw ar waith yma yng Nghymru, a byddwn ni'n rhoi cynigion ger bron Senedd Cymru, fel bod y bobl hynny sy'n chwilio am gydnabod rhywedd yn gallu gwneud hynny mewn ffordd nad yw wedi'i stigmateiddio ac nad yw'n golygu eu bod yn gorfod mynd ar hyd lwybr meddygol hir er mwyn sefydlu eu hunain yn y ffordd y bydden nhw eu hunain yn dymuno.

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 2:10, 10 Ionawr 2023

(Cyfieithwyd)

Prif Weinidog, a fyddech chi'n cytuno y dylid cynnal sgyrsiau ar faterion sensitif fel cydnabod rhywedd gyda pharch a thosturi? Nid yw'n helpu o gwbl pan fydd grwpiau dienw a rhyfelwyr bysellfwrdd anoddefgar yn ymfflamychu trafodaeth gydag anwireddau ac iaith anoddefgar. Prif Weinidog, byddwn â diddordeb mawr yn eich barn am ymateb uniongyrchol Llywodraeth y DU gan fygwth rhwystro'r gyfraith rhag cael Cydsyniad Brenhinol.

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:11, 10 Ionawr 2023

(Cyfieithwyd)

Rwy'n cytuno'n llwyr â'r hyn mae Ken Skates wedi ei ddweud. Mae hon wedi bod yn ddadl sydd wedi polareiddio tu hwnt. Y swyddogaeth briodol i wleidyddion etholedig, rwy'n credu, yw annog deialog, yn hytrach na cheisio dwysáu gwrthdaro. Cefais fy synnu gan ymateb Llywodraeth y DU. Maen nhw'n bygwth defnyddio grym sydd erioed wedi cael ei ddefnyddio yn holl hanes datganoli. Mae'n ymddangos eu bod yn dweud na fyddan nhw'n derbyn tystysgrif cydnabod rhywedd a gafwyd yn yr Alban a hwythau eisoes yn cydnabod tystysgrifau o'r fath sydd i'w cael yng Ngwlad Belg, Denmarc, Gwlad yr Iâ, Lwcsembwrg, Malta, Norwy, Seland Newydd, a'r Swistir. Mae nifer o'r gwledydd hynny'n defnyddio'r un broses hunanddatgan sydd i'w defnyddio yn yr Alban. Pan fo gennym system sy'n cydnabod tystysgrifau o rannau eraill o'r byd, mae'n ymddangos yn od iawn yn wir nad yw Llywodraeth y DU yn barod i gydnabod tystysgrif sydd wedi ei chreu mewn rhan arall o'r Deyrnas Unedig. Dywedaf hyn er mwyn bod yn gwbl glir, Llywydd: os oes unrhyw un yn cael tystysgrif cydnabod rhywedd yn yr Alban ac yna'n dod i Gymru, bydd y dystysgrif honno yn cael ei chydnabod yma ar gyfer yr holl ddibenion y byddech yn disgwyl iddi gael ei chydnabod ar eu cyfer.