Treth Cyngor

1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru ar 22 Mawrth 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative

7. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am godiadau treth cyngor yng ngogledd Cymru? OQ59306

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 2:09, 22 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Materion i bob awdurdod lleol a'u haelodau etholedig yw'r cyfrifoldeb dros bennu cyllideb flynyddol y cyngor, a phenderfyniadau am dreth gyngor yn rhan o hynny.

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative

(Cyfieithwyd)

Diolch am yr ymateb hwnnw, Weinidog. Rwy'n cydnabod mai aelodau awdurdodau lleol eu hunain sy'n gyfrifol am osod y dreth gyngor, ond fel y gwyddoch yng Nghonwy, mae trigolion lleol yno'n wynebu cynnydd aruthrol o 9.9 y cant yn eu biliau treth gyngor eleni, sef y cynnydd mwyaf yng Nghymru, ac un o'r mwyaf yng Nghymru a Lloegr gyfan. Ni fyddai cynnydd o'r fath yn cael ei ganiatáu pe bai'r awdurdod lleol hwnnw wedi cael yr un cyfle i gael cap wedi'i osod gennych chi yn rhan o'ch cyfrifoldeb fel Gweinidog llywodraeth leol. Ac wrth gwrs, yn Lloegr, ni allai trigolion yno sy'n wynebu cynnydd gormodol yn y dreth gyngor fod wedi gorfod eu hwynebu heb bleidlais 'ie' mewn refferendwm. A gaf fi ofyn i chi ystyried cyflwyno deddfwriaeth debyg yma yng Nghymru, fel bod modd i bobl, pan fydd pethau'n mynd o chwith gyda chynnydd sylweddol fel hyn ar adeg pan fo costau byw'n pwyso, gael cyfle i ddweud eu barn am eu treth gyngor yn lleol?

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 2:11, 22 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Nid yw Llywodraeth Cymru'n bwriadu cyflwyno unrhyw ddeddfwriaeth o'r fath, oherwydd credwn y byddai capio cyllideb awdurdod yn llyffethair difrifol ar gyfrifoldebau'r aelodau a etholir yn lleol. Rydym yn darparu hyblygrwydd i awdurdodau lleol, wrth gwrs, wrth osod eu cyllidebau a phenderfynu ar eu lefelau treth gyngor, ac mae hynny'n caniatáu iddynt ymateb i flaenoriaethau a phwysau lleol. Credwn fod honno'n nodwedd bwysig o ddemocratiaeth leol ac yn galluogi awdurdodau i fod yn atebol i'w trigolion. Yn amlwg, mae'r refferenda lleol hynny yn Lloegr yn gostus. Yn hytrach, rydym yn sianelu ein cyllid i reng flaen llywodraeth leol drwy'r setliad llywodraeth leol fel bod gan yr awdurdodau hyblygrwydd pellach i ddyrannu'r cyllid yn ôl eu blaenoriaethau lleol.