2. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am gydgysylltu trafnidiaeth trawsffiniol? OAQ(5)0011(EI)

Gwnaf. Rwy’n cydnabod yn llwyr pa mor bwysig yw cysylltedd trawsffiniol er lles cymdeithasol ac economaidd y ddwy ochr i’r ffin. Rydym yn ymwneud ag amryw o bartneriaid ar draws pob modd i geisio sicrhau’r manteision mwyaf y gall cysylltedd eu creu ledled Cymru gyfan.

Diolch i chi am eich ateb, Ysgrifennydd y Cabinet. Rwy’n gobeithio y byddwch yn ymwybodol o fater hirsefydlog yn fy etholaeth ynghylch ffordd osgoi arfaethedig yn ardal Llanymynech a Phant, a bûm yn gohebu o’r blaen gyda’ch rhagflaenydd, Edwina Hart, ynglŷn â hyn. Cyfarfûm yn ddiweddar ag Andrew Jones, Gweinidog dros Drafnidiaeth Llywodraeth y DU, yn Llanymynech, gyda chynrychiolwyr ar ran y gymuned. Yn sicr, mynegodd barodrwydd i gyfarfod â chi i drafod y prosiect penodol hwn. A fyddech yn cytuno i gael y cyfarfod hwnnw, a hefyd a fyddech yn cytuno i ddarparu rhywfaint o wybodaeth am y cynnydd a wnaed ar y cynllun penodol?

Byddwn yn cytuno i’r cyfarfod hwnnw, a diolch i’r Aelod am dynnu fy sylw at hyn. Gwn ei fod wedi rhoi cryn dipyn o sylw iddo yn ei gyfnod fel Aelod Cynulliad, ac rydym yn parhau i weithio gyda Highways England mewn perthynas â’r darn hwnnw o ffordd, a byddwn yn parhau i’w cyfarfod er mwyn hyrwyddo gweithio ar y cyd ac i ddatblygu astudiaethau dichonoldeb ar gyfer cynlluniau trawsffiniol yn y dyfodol. Hefyd, mae fy swyddogion yn ystyried gwaith Highways England ar eu hastudiaeth o goridor yr A5, gan y gallai’r canlyniad beri goblygiadau i’r cynllun y mae’r Aelod yn ei drafod.

Ysgrifennydd y Cabinet, rydych yn gwybod cystal â minnau, er mwyn i ogledd Cymru ffynnu yn economaidd, mae angen cysylltiadau trafnidiaeth cryf ac effeithiol ar draws y rhanbarth, ac ar draws y ffin gyda’n cymdogion agos yng ngogledd-orllewin Lloegr hefyd. Mae gwella cysylltiadau ffordd fel yr A55 a’r A494 yn hanfodol, ond mae angen cynllun trafnidiaeth ehangach arnom i gefnogi cydweithredu economaidd trawsffiniol hanfodol gyda gogledd-orllewin Lloegr. A wnewch chi, felly, roi’r wybodaeth ddiweddaraf ynglŷn â datblygiad metro gogledd-ddwyrain Cymru ochr yn ochr â hynny i hybu cydweithredu economaidd trawsffiniol?

Diolch i’r Aelod am ei chwestiwn, ac a gaf fi ddweud bod gan economi gogledd Cymru botensial rhyfeddol? Dyna yw ein porth i’r byd a hoffem ei weld yn llwyddo. Rydym wedi dechrau gweithio i hybu datblygiad system metro ar gyfer gogledd-ddwyrain Cymru. Mae’n bwysig fod gennym gysylltedd ar draws y rhanbarth i gyd i wneud y gorau o’r cyfleoedd ymhellach i’r gorllewin ac i ddarparu cysylltedd dibynadwy, effeithlon ac o ansawdd da, i’r de ac ar draws y ffin. Mae cynigion amlinellol yn cael eu paratoi, a byddwn yn cyflwyno’r weledigaeth honno o fewn 100 diwrnod cyntaf y Llywodraeth hon. Yn yr un modd, rwy’n awyddus i sicrhau bod datblygu economaidd trawsffiniol yn un o’r pethau y bydd fy ngwaith yn canolbwyntio arno, ac rwy’n bwriadu cynnal uwchgynhadledd ym mis Gorffennaf i bawb sydd â diddordeb, ar ochr Cymru a Lloegr i’r ffin.

Cabinet Secretary, you’ll be aware that I haven’t been an Assembly Member for five years—there was a gap of five years in my membership—but I remember raising in the third Assembly the grave need to electrify the railway between London and Swansea. In the meantime, I have seen virtually no development in that area. So, could I have an update on the plan for the electrification of the line from London to Swansea?

Yn gyntaf oll, a gaf fi groesawu’r Aelod yn ôl i’r Siambr, a dweud bod trydaneiddio’r rheilffyrdd yn hanfodol bwysig i economi de Cymru, ac i economi Cymru gyfan yn wir, a byddaf yn falch o allu cyflwyno diweddariad ysgrifenedig i’r Aelodau ar y mater hwn?

Mae tollau croesi Afon Hafren ar y ffin yn cyfyngu ar economi de Cymru ac yn achosi tagfeydd. A fyddech yn cytuno y dylai’r croesfannau hynny ddod yn gyfrifoldeb i Lywodraeth Cymru cyn gynted ag y bo modd a phan fydd hynny’n digwydd, y dylid diddymu’r tollau i leddfu’r cyfyngiad hwnnw ar yr economi leol a rhoi diwedd yn wir ar yr anghyfiawnder maith sydd wedi gwylltio llawer iawn o bobl a sefydliadau ers amser hir?

Diolch i’r Aelod am ei gwestiwn, ac a gaf fi ddweud ein bod wedi datgan yn gyhoeddus iawn ein bod yn credu y dylai’r tollau fod yn nwylo Llywodraeth Cymru? Nawr, amcangyfrifir y byddai cael gwared ar y tollau yn hybu cynhyrchiant yng Nghymru rywle oddeutu £100 miliwn neu fwy bob blwyddyn, ac ni allaf weld unrhyw gyfiawnhad dros barhau i beri anfantais i fusnesau Cymru pan ddaw’r consesiwn i ben. Nawr, ein bwriad ni, pe baem yn gallu, yw gostwng lefelau’r tollau, gan leddfu’r baich ar yr economi, ond mae’r Aelod hefyd yn nodi’n gywir fod y tollau’n achosi tagfeydd. Felly, mae angen i ni sicrhau hefyd, os ydym yn cael gwared ar achos y tagfeydd, nad ydym yn ychwanegu at y baich a’r trafferthion a achosir yn nhwnelau Bryn-glas a’n bod yn sicrhau yn lle hynny, ein bod yn datrys problem yr M4 hefyd.