8. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am bolisïau Llywodraeth Cymru ar gyfer gwella'r seilwaith yn ne-ddwyrain Cymru? OAQ(5)0108(FM)

Mae'r cynllun cyllid trafnidiaeth cenedlaethol, a gyhoeddwyd ym mis Gorffennaf y llynedd, yn nodi ein buddsoddiad ar gyfer trafnidiaeth a seilwaith a gwasanaethau ar gyfer 2015-20 ar draws Cymru gyfan.

Diolch yn fawr, Brif Weinidog. Mae ateb i dagfeydd twneli Brynglas yr M4 yn flaenoriaeth allweddol i Lywodraeth Cymru ac yn wir i’r Cynulliad hwn yn ei gyfanrwydd. Rwy'n siŵr y bydd yr Athro Stuart Cole yn cysgu ychydig yn dawelach o wybod bod ei lwybr glas M4 yn rhan o'r gymysgedd erbyn hyn i gael ei ystyried gan yr ymchwiliad cyhoeddus a gyhoeddwyd yn ddiweddar. Byddwch yn ymwybodol bod gan Roadchef yng ngwasanaethau Magwyr bryderon am effaith y llwybr du ar eu busnesau, ac felly hefyd porthladd Casnewydd, a allai gael ei rannu'n ddwy gan o leiaf un o'r llwybrau sy'n cael eu hystyried gan yr ymchwiliad cyhoeddus. Sut y mae pryderon busnesau lleol pwysig fel y rhain yr wyf i wedi eu crybwyll wedi cael eu cymryd i ystyriaeth, a sut maen nhw’n cael eu cymryd i ystyriaeth gan yr ymchwiliad cyhoeddus?

Wel, byddwn yn disgwyl i'r ymchwiliad roi ystyriaeth lawn i safbwyntiau pawb sy'n mynegi barn i'r ymchwiliad. Gwnaethom benderfyniad ymwybodol i wneud yn siŵr bod yr holl bosibiliadau yn cael eu harchwilio gan yr ymchwiliad fel y gallai'r cyhoedd weld yr holl dystiolaeth ac fel y byddai pobl yn deall ein bod ni eisiau gwneud yn siŵr bod yr holl ddewisiadau yn cael eu harchwilio’n briodol. Mae’r Aelod yn gwybod fy mod i wedi sefyll yn y fan yma a dweud bod y llwybr glas yn peri problemau mawr o ran ei effaith ar gymaint o bobl, ond gadewch i ni weld beth fydd yr ymchwiliad lleol cyhoeddus yn ei ddweud a gweld pa argymhellion a wneir yn dilyn hynny.

Yr allwedd i sicrhau llwyddiant yn y brifddinas-ranbarth yw dilyn dull aml-ganolfan ar gyfer seilwaith a datblygu economaidd. Er mai nod y cytundeb dinas a'r model dinas-ranbarth yw adeiladu ar frand rhyngwladol Caerdydd, mae’n rhaid i ni gydnabod swyddogaeth y canolfannau poblogaeth eraill hefyd. A yw'r Prif Weinidog yn cytuno â mi, wrth symud ymlaen, y dylid cadarnhau statws amlwg Casnewydd fel prifddinas ranbarthol yn ei rhinwedd ei hun, prifddinas hen sir Gwent, ac a yw'n cytuno y dylai’r statws amlwg hwn gael ei ymgorffori wrth gynllunio’r prifddinas-ranbarth ac y dylid ei hyrwyddo ar bob cyfle?

Nid wyf yn cytuno ag ef ar hynny. Rwy’n meddwl bod gan yr holl awdurdodau lleol lais cyfartal o ran datblygiad y ddinas-ranbarth. Mae hunaniaeth yn bwysig, rwy’n deall hynny, ond y gwir amdani yw nad yw’r rhanbarth economaidd yn rhoi unrhyw sylw o gwbl i ffiniau gwleidyddol. Mae Casnewydd yn amlwg yn ddinas bwysig. Dyma ein trydedd ddinas fwyaf. Ynghyd â Chaerdydd ac yn wir ardaloedd y cymoedd i'r gogledd, byddant i gyd yn chwarae rhan bwysig wrth ddatblygu’r brifddinas-ranbarth gyfan er lles pawb sy'n byw ynddi.

Rwy'n croesawu'r dyraniad newydd o arian yng nghyllideb atodol Llywodraeth Cymru i gamlas Mynwy ac Aberhonddu a hoffwn ofyn i'r Prif Weinidog a yw hyn yn cyd-fynd ag unrhyw strategaeth datblygu economaidd ehangach ar gyfer integreiddio ein dyfrffyrdd i seilwaith y de-ddwyrain.

O ran dyfrffyrdd, rwy'n credu ei fod yn fwy o achos o’u potensial ar gyfer twristiaeth. Rhannwyd y dyfrffyrdd ddegawdau lawer iawn yn ôl. Mae camlas Morgannwg—mae’n mynd o dan y brif reilffordd i’r dwyrain o Gaerdydd ond nid yw wedi ei chysylltu â gweddill ei rhwydwaith blaenorol. Yr hyn sy'n bwysig yw bod y potensial gennym ni ar gyfer twristiaeth trwy ein camlesi, ac yn y modd hwnnw, wrth gwrs, gallant weithredu fel sbardunwyr economaidd, a byddwn yn parhau i weithio â'r rhanddeiliaid dan sylw i sicrhau bod y potensial hwnnw’n cael ei wireddu.