1. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am hyrwyddo'r Gymraeg? OAQ(5)0161(FM)

Mae ein gweledigaeth o filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050 yn dangos ein huchelgais o ran yr iaith. Mae hyrwyddo a normaleiddio yn elfennau hanfodol ar ein strategaeth ddrafft, sydd ar hyn o bryd yn destun ymgynghoriad.

Brif Weinidog, sylwaf eich bod wedi datgan cefnogaeth i'r nod o ddyblu nifer y siaradwyr Cymraeg erbyn 2050, ond nid oedd llawer o sylwedd y tu ôl i’r cyhoeddiad hwnnw. Tybed os gallwch chi ddweud wrthym yn union sut yr ydych yn bwriadu cyflawni’r ymrwymiad hwnnw. Beth yw eich targedau a’ch amserlenni ar gyfer gwneud yn siŵr ein bod yn gwneud cynnydd tuag at y nod hwnnw? Er enghraifft, erbyn pryd y gallwn ni ddisgwyl cyrraedd y garreg filltir o weld tri chwarter miliwn o siaradwyr Cymraeg? Byddwn yn ddiolchgar pe gallech chi roi dyddiad ar gyfer hynny i ni, os gwelwch yn dda.

Cofiwch, wrth gwrs, bod y strategaeth mewn gwirionedd yn destun ymgynghoriad ar hyn o bryd, ac mae hynny'n cynnwys ein cynigion o ran y ffordd ymlaen. Un maes, wrth gwrs, sy'n eithriadol o bwysig, yw gwneud yn siŵr bod gan yr awdurdodau addysg lleol yng Nghymru gynlluniau strategol Cymraeg mewn addysg priodol, ac rydym wedi ei gwneud yn gwbl glir iddynt y byddwn yn gwrthod unrhyw gynllun y byddant yn ei lunio—unrhyw un o'r awdurdodau hynny—nad yw’n ddigon uchelgeisiol.

Fel ŷch chi wedi dweud o’r blaen, Brif Weinidog, mae’n bwysig ein bod ni’n sicrhau bod yr iaith Gymraeg yn iaith fyw yn ein cymunedau ni. Felly, mae’n hynod o bwysig ein bod ni’n annog pobl i ddefnyddio’r iaith ym mhob rhan o’u bywydau, sydd yn cynnwys defnyddio’r Gymraeg ar-lein, er enghraifft. Roedd comisiynydd yr iaith wedi ei gwneud hi’n glir yng nghrynodeb ei hadroddiad pum-mlynedd, nôl yn yr haf, fod yna botensial i dechnoleg hwyluso cyfathrebu trwy gyfrwng y Gymraeg, achos mai Saesneg yw’r iaith a ddefnyddir ar-lein yn bennaf ar hyn o bryd. Yn yr amgylchiadau, a allwch chi ddweud wrthym ni fel mae’ch Llywodraeth chi’n mynd i hybu defnydd o’r Gymraeg ar-lein yn yr wythnosau a’r misoedd nesaf yma?

Mae sawl peth. Yn gyntaf, wrth gwrs, mae hyn yn rhan o’r strategaeth, ynglŷn â’r ffaith bod y strategaeth yn edrych ar ffyrdd i gefnogi a hybu’r iaith yn y byd digidol. Hefyd, mae’n bwysig dros ben, wrth gwrs, i newid ymddygiad pobl ifanc. Rŷm ni wedi bod yn cyllido rhai o brosiectau’r Urdd dros y blynyddoedd er mwyn iddyn nhw ddatblygu aps ac yn y blaen i sicrhau bod plant a phobl ifanc yn gweld yr iaith fel iaith ddigidol ac fel nad ydyn nhw’n meddwl trwy’r amser mai’r Saesneg yw’r unig iaith y maen nhw’n gallu ei defnyddio ar gyfryngau cymdeithasol.

O gofio’r ymrwymiad hwn i filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050, ac mae cydnabyddiaeth gyffredinol bod dwyieithrwydd yn cael ei gyflawni orau trwy drwytho plant mewn ail iaith mor gynnar â phosibl, pa drefniadau y mae’r Llywodraeth wedi eu gwneud i gynnwys dysgu Cymraeg mewn dosbarthiadau cyn-ysgol?

[Anghlywadwy]—fu’r strategaethau addysg cyfrwng Cymraeg yr ydym yn disgwyl i awdurdodau lleol eu llunio, mae rhai ohonynt yn fwy datblygedig nag eraill, ond mae'n bwysig iawn bod llwybr priodol yn cael ei nodi gan awdurdodau lleol i sicrhau bod mynediad at y Gymraeg fel iaith i'w dysgu neu, yn wir, i gael eu haddysgu drwyddi ar gael mor rhwydd â phosibl yng Nghymru.