2. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i sicrhau cyflenwad digonol o bren o Gymru ar gyfer y diwydiant gweithgynhyrchu yng Nghymru? OAQ(5)0106(ERA)

Mae Llywodraeth Cymru yn ceisio sicrhau cynifer o gyfleoedd â phosibl i gynyddu gwaith plannu a rheoli coetiroedd. Dylai hyn sicrhau bod cyflenwad digonol o bren ar gyfer y sector gweithgynhyrchu. Bydd ein polisi adnoddau naturiol yn allweddol wrth gynllunio a blaenoriaethu’r defnydd o dir yn y dyfodol.

Ysgrifennydd y Cabinet, fe fyddwch yn ymwybodol fod adroddiad dangosyddion diweddaraf Coetiroedd i Gymru wedi datgelu mai dim ond 348 erw o goetiroedd newydd a grëwyd yn ystod y flwyddyn hyd at fis Mawrth 2016, sy’n llai o lawer na’r 16,000 erw a mwy a blannwyd ar gyfartaledd yn ystod pob un o’r pum mlynedd hyd at 2014. Ymddengys bod y newid sylweddol hwnnw o ran plannu wedi cyd-daro â chreu Cyfoeth Naturiol Cymru, ac mae sawl un yn y diwydiant gweithgynhyrchu pren wedi mynegi pryderon ynglŷn â pharhad y cyflenwad, a bydd hynny’n dylanwadu ar rai o’u penderfyniadau busnes ynglŷn â ble i fuddsoddi. Beth sydd gennych i’w ddweud wrth gwmnïau fel Clifford Jones Timber yn Rhuthun, yn fy etholaeth, sydd wedi mynegi pryderon ynglŷn â hyn? Rydych wedi dweud y bydd cynnydd. A ydym yn mynd i gyrraedd yr 16,000 a mwy o erwau yr oeddem yn ei gyflawni yn y gorffennol, fel y gallwn sicrhau’r cyflenwadau digonol hyn, nid yn unig ar gyfer y pump neu chwe blynedd nesaf, ond am 10 ac 20 mlynedd?

Do, rwyf innau hefyd wedi ymweld â Clifford Jones Timber yn Rhuthun, a mynegwyd yr un pryderon wrthyf. Cyfoeth Naturiol Cymru yw darparwyr pren mwyaf Cymru, a chredaf fod hynny’n cyflenwi 60 y cant o holl ofynion y sector. Mae’n rhaid i ni gyflenwi mwy nag yr ydym wedi bod yn ei wneud. Bellach, mae gennym y cynllun marchnata pren, sy’n amlinellu argaeledd pren. Bydd hwnnw’n para am bum mlynedd yn unig, ond credaf ei fod yn fan cychwyn da. Rwyf hefyd wedi gofyn i swyddogion sicrhau ein bod yn parhau i weithio gyda ffermwyr, er enghraifft, gan ein bod yn awyddus i ffermwyr arallgyfeirio, ac mae hwn yn faes y gallant wneud hynny ynddo.

Ysgrifennydd y Cabinet, fe gofiwch yr ymweliad â’r Pentre Solar yng Nglanrhyd yn Sir Benfro, lle y gweloch chi a minnau sut y defnyddiwyd pren lleol Cymreig, nid yn unig i adeiladu tai, ond hefyd o ran sgiliau a chynyddu sgiliau yn y gweithlu lleol i drin y pren hwnnw. Pa gamau ychwanegol y gallwch eu cymryd, gan y credaf fod cryn botensial i bren yn enwedig ar gyfer adeiladu tai yng Nghymru, a hefyd, wrth gwrs, mae twf coetiroedd yn helpu i atal llifogydd mewn rhai ardaloedd, dal a storio carbon, ac ansawdd aer hefyd? Felly, onid yw’n bryd yn awr i Lywodraeth Cymru wneud ymdrech bellach i sicrhau cynllun cymorth mwy pwrpasol ar gyfer coetiroedd yng Nghymru, oherwydd y manteision nid yn unig i’r diwydiant gweithgynhyrchu, ond i ansawdd bywyd y gall coetiroedd ei gynnig?

Ydy, yn bendant, ac roedd enghreifftiau da iawn o sut y gellid defnyddio pren wrth adeiladu tai ym Mhentre Solar pan fu’r ddau ohonom yno. Rwyf wedi bod yn trafod hyn gyda fy nghyd-Aelod, Carl Sargeant, Ysgrifennydd y Cabinet dros Gymunedau a Phlant, mewn perthynas ag edrych ar wahanol ffyrdd o adeiladu tai. Soniais yn fy ateb blaenorol i Darren Millar fod gennym gynllun marchnata pren newydd. Credaf fod angen i ni edrych ar hyn. Rydym newydd sefydlu grŵp gorchwyl a gorffen ar gyfer y panel cynghori ar y strategaeth goetiroedd. Bydd yn edrych ar argaeledd pren, ac mae tai yn un maes y gallent ganolbwyntio arno.

Ysgrifennydd y Cabinet, mae’n amlwg fod pren yn elfen bwysig yma, ac rydym wedi gweld cynaeafu pren yn newid yn fy ardal yn sgil y clefydau yn ardal y cwm. Felly, mae ailblannu’n bwysig, er mwyn edrych, fel y dywed Simon Thomas, nid yn unig ar natur y tir, ond hefyd efallai ar y cyfleoedd i fusnesau eraill y tu hwnt i’r diwydiant gweithgynhyrchu, megis ardaloedd twristiaeth. Pa gynnydd a wnaed ar ailblannu yng Nghwm Afan er mwyn sicrhau y gallwn gael hynny’n ôl i’r hyn yr arferai fod?

Ni allaf roi manylion penodol i chi ynglŷn â Chwm Afan, ond rwy’n fwy na pharod i ysgrifennu atoch.