4. I ba raddau y mae Llywodraeth Cymru wedi ystyried addasu ei chynllun datblygu gwledig yn sgil gadael yr Undeb Ewropeaidd? OAQ(5)0112(ERA)

Diolch. Mae rhanddeiliaid wedi rhoi eu hasesiad i mi o’r effeithiau ar yr economi ac ar gymunedau. Byddaf yn buddsoddi mewn prosiectau gwerthfawr i gynorthwyo busnesau a chymunedau i adeiladu eu cydnerthedd hirdymor. Yn ddiweddarach y mis hwn, byddaf yn cyhoeddi manylion ynglŷn â phryd a sut y bydd yr arian sy’n weddill yn cael ei ymrwymo a’i wario.

A allai Ysgrifennydd y Cabinet ddweud pa un a fyddai’n bosibl addasu’r rhaglen, hyd yn oed ar y cam diweddar hwn, er mwyn, er enghraifft, ehangu’r defnydd o offerynnau ariannol yn y rhaglen, gan ddarparu cyfleusterau benthyca pellach i fusnesau mewn cymunedau gwledig, a allai gael eu hailddosbarthu yn yr economi ar ôl Brexit?

Rydym wedi edrych o ddifrif ar ddefnyddio offerynnau ariannol yn y Cynllun Datblygu Gwledig, ond maent yn gymhleth iawn. Maent yn cymryd amser i’w sefydlu, ac maent yn gostus iawn i’w gweinyddu, ac rydym wedi canfod y byddai’n cymryd tua dwy flynedd i’w sefydlu, ac yna, wyddoch chi, gwneud y taliad cyntaf. Felly, wyddoch chi, gyda Brexit ar y gorwel, nid wyf yn credu y byddai gennym amser. Nid wyf yn credu y byddai gwneud hynny yn awr yn gosteffeithiol, ond rwy’n credu bod angen i ni edrych yn ofalus iawn ar ffyrdd eraill o ddefnyddio ein cyllid. Rwy’n awyddus i ryddhau cymaint o’r cyllid cyn gynted ag y bo modd. Ac fel y dywedais, byddaf yn gwneud cyhoeddiad yn ddiweddarach y mis hwn.

Rydw i’n falch o glywed yr Ysgrifennydd Cabinet yn dweud ei bod hi’n sylweddoli pwysigrwydd gwneud yn fawr o’r hyn sydd gennym ni ar ôl o’r rhaglenni Ewropeaidd sydd yn bodoli ar hyn o bryd. Mi ydw i, yn y gorffennol, wedi trafod gyda hi a’i swyddogion y posibilrwydd o sefydlu parc cynhyrchu bwyd yn Ynys Môn. A fydd yr Ysgrifennydd Cabinet yn barod i ystyried hynny rŵan, fel un o’r cynlluniau mawr, yn buddsoddi yn yr economi wledig mewn ardal fel Ynys Môn, a allai fanteisio ar yr arian sydd ar ôl rŵan?

Yn rhyfedd ddigon, roeddwn yn siarad gyda fy swyddogion am ardaloedd cynhyrchu bwyd—nid yn unig yn Ynys Môn, ond mewn rhannau arall o Gymru—ddoe, ac mae’n sicr yn rhywbeth y gallwn edrych arno. Fel y dywedais, yn ddiweddar cytunais y systemau cyflwyno ar gyfer gweddill y rhaglen yn y dyfodol, ond byddaf yn gwneud cyhoeddiad llawnach oherwydd mae gennym £223 miliwn o’r rhaglen ar gael o hyd. Os yw’n bosibl, gallwn yn sicr yn edrych ar hynny.

Ysgrifennydd y Cabinet, mae’n amlwg fod llawer o gwestiynau heb eu hateb ynglŷn â phroses hynod gymhleth Brexit. Mewn ateb i gwestiwn gan Neil Hamilton, rwy’n credu, yn gynharach, fe ddywedoch fod Cymru ymhell ar y blaen i wledydd eraill ar y pwynt hwn—rwy’n tybio, wrth ddweud hynny, eich bod yn golygu o fewn y DU—o ran edrych ar sut y byddwn yn datblygu’r systemau ar ôl Brexit. A allwch roi’r wybodaeth ddiweddaraf i ni—? A allwch egluro ychydig mwy ar eich rhesymeg i gefnogi hynny? A hefyd, pa drafodaethau a gawsoch gyda’r undebau ffermio yng Nghymru i wneud yn siŵr fod cymorth ffermio’n parhau?

Mae yna lawer iawn o gwestiynau sydd heb eu hateb. Mae maint y gwaith hwn yn enfawr, ond rydym yn mynd i’r afael ag ef, ac rwy’n credu mai’r ateb a roddais i Neil Hamilton oedd ein bod ymhell ar y blaen i bedair gwlad y DU mewn perthynas ag ymgysylltu â rhanddeiliaid. Credaf mai dyna’r ateb penodol a roddais i Neil Hamilton. Felly, rwyf wedi cael llawer iawn o drafodaethau â’r undebau ffermio, ond nid yr undebau ffermio yn unig—y rhanddeiliaid ehangach. Oherwydd nid yw’n ymwneud yn unig â’r undebau ffermio; mae hefyd yn ymwneud â’r sector amgylchedd, y sector coedwigaeth. Rydym yn gwneud yn siŵr fod pawb yn cael eu cynnwys yn ein digwyddiadau ymgysylltu â rhanddeiliaid. Roeddwn yn awyddus iawn i osgoi gweithio mewn seilos, felly byddai gennych y sector amaethyddol yn gweithio fan yma, a’r sector amgylchedd yn gweithio fan acw, ac rwy’n credu mai dyna pam yr ydym wedi cael cymaint o gefnogaeth, mewn gwirionedd, gan ein rhanddeiliaid.