8. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet roi’r wybodaeth ddiweddaraf am gynlluniau Llywodraeth Cymru ar gyfer targedau ynni o brosiectau cynhyrchu ynni sy’n eiddo i’r gymuned yng Nghymru? OAQ(5)0114(ERA)

Diolch. Byddaf yn gosod targedau uchelgeisiol ar gyfer ynni adnewyddadwy. Rydym yn gweithio gyda rhanddeiliaid i ystyried pa agweddau y gallai targedau ynni ymwneud â hwy. Rwy’n credu bod prosiectau ynni cymunedol a lleol yn bwysig, gan ein bod eisiau gweld prosiectau’n cynnal budd economaidd a chymdeithasol yng Nghymru.

Diolch i Ysgrifennydd y Cabinet am yr ateb hwnnw. Rwy’n ymwybodol o dendr Cyfoeth Naturiol Cymru ar gyfer prosiect tyrbin unigol yn ne Cymru, sydd ar raddfa ddelfrydol, mewn gwirionedd, ar gyfer prosiect cymunedol. Mae’r meini prawf ar gyfer y tendr yn wirioneddol waharddol ar gyfer prosiectau cymunedol ar y raddfa honno, ac yn gofyn am hanes o gyflenwi a gwerth sawl blwyddyn o gyfrifon. Rwy’n amlwg yn deall yr angen am ddiwydrwydd dyladwy a’r angen i gael lefelau priodol o sicrwydd, ond rwy’n nodi bod cyfeiriad yn y tendr at fanteision cymunedol yn cael eu mynegi mewn punnoedd, a oedd i’w weld i mi yn dangos agwedd mor gyfyngedig yw hynny. A yw’n cytuno bod angen i ni geisio dod o hyd i ffyrdd, yn gyson â’r angen am sicrwydd, i’r prosiectau bach hyn fod yn wirioneddol hygyrch i gynhyrchiant ynni cymunedol?

Yn hollol, ac rydym wedi parhau i annog Cyfoeth Naturiol Cymru i greu’r budd lleol mwyaf posibl o’r ystad, ac rydym yn cynnig cymorth o dan y gwasanaeth ynni lleol i alluogi datblygwyr cymunedol i gyflawni ar y cyfleoedd hyn. Rwy’n ymwybodol fod grwpiau wedi dod gerbron, yn enwedig cwmnïau cydweithredol, ac oherwydd nad oes ganddynt y math hwnnw o gofnod hanesyddol, ariannol, mae wedi arwain at broblemau. Gwn fod Gwerth Cymru wedi bod yn edrych ar y materion penodol hyn ac rwyf wedi gofyn i Cyfoeth Naturiol Cymru gysylltu â hwy i weld beth arall y gellir ei wneud yn y maes hwnnw.

Mae’r Llywodraeth wedi ymrwymo, o fis Ebrill yma ymlaen rwy’n credu, i sicrhau bod 100 y cant o ynni y gwasanaethau cyhoeddus yn dod o ffynonellau adnewyddol. A fyddai’n bosib i fynd un cam ymhellach, a chael targed ar gyfer Cymru gyfan, a sicrhau bod 100 y cant o’n holl anghenion ynni ni yn dod o ffynonellau adnewyddol o fewn 20 mlynedd?

Ie, mae’n sicr yn rhywbeth y gallwn edrych arno. Mae gennym ddadl ddydd Mawrth nesaf, Lywydd, yn amser y Llywodraeth, sy’n ymwneud â hyn a thargedau ac yn y blaen. Roeddwn yn falch iawn o weld y targed hwnnw’n cael ei gyflwyno o’r mis nesaf a bydd 50 y cant o’r ynni hwnnw’n dod o Gymru ar y cychwyn. Rwy’n credu bod angen i ni fod yn uchelgeisiol iawn—yn ymarferol ac yn realistig, ond rwy’n credu bod yn rhaid i ni fod yn uchelgeisiol iawn—ac rwy’n hapus iawn i edrych ar yr hyn y mae’r Aelod yn ei awgrymu.

Ysgrifennydd y Cabinet, byddwn yn trafod yr economi sylfaenol mewn dadl yn ddiweddarach, ac mae’n ymddangos i mi fod prosiectau ynni cymunedol a’r holl broses o wyrddu economi Cymru a Phrydain yn feysydd ble y gallem gael datblygiadau mawr a fyddai’n grymuso pobl leol yn sylweddol.

Ie, rwy’n cytuno’n llwyr â’r Aelod. Rwy’n credu ei bod yn wirioneddol bwysig ein bod yn gwneud popeth yn ein gallu i sicrhau nad yw’r broses mor anodd ag y mae wedi bod ar adegau, o bosibl. Yn sicr, pan fyddaf yn cyfarfod â grwpiau sydd wedi rhoi’r cynlluniau ynni cymunedol hyn ar waith, maent wedi bod angen dycnwch ac amynedd anhygoel ac rwy’n credu bod angen i ni wneud popeth yn ein gallu i’w cefnogi. Rwy’n meddwl ein bod wedi rhoi llawer o adnoddau tuag at wneud hynny, nid adnoddau ariannol yn unig, ond hefyd y cymorth sy’n fawr ei angen.