5. Pa gynlluniau sydd gan Lywodraeth Cymru i wella cefnogaeth ar gyfer cymunedau i leihau tlodi plant yn ne-ddwyrain Cymru? OAQ(5)0108(CC)

Mae ein blaenoriaethau ar gyfer trechu tlodi plant yn cynnwys gwella canlyniadau yn y blynyddoedd cynnar, adeiladu economi gref, cynyddu cyflogadwyedd a chynorthwyo rhieni i gael gwaith. Bydd cymunedau sydd wedi’u grymuso ac sy’n cymryd rhan yn chwarae rhan hanfodol yn y broses o sicrhau bod plant yn ne-ddwyrain Cymru, a thrwy weddill Cymru, yn cael y dechrau gorau mewn bywyd.

Diolch i chi am yr ateb hwnnw, Weinidog. Wrth gyhoeddi bod y rhaglen Cymunedau yn Gyntaf yn dod i ben, dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet ei fod am greu cymunedau sy’n gallu cynnig y dechrau gorau mewn bywyd i blant. Fodd bynnag, mae Sefydliad Bevan wedi rhybuddio bod y sefydliadau sy’n cyflwyno Cymunedau yn Gyntaf a’r cymunedau eu hunain mewn cyfnod o limbo go iawn yn sgil cael gwared ar y cynllun. Pa bryd y bydd Ysgrifennydd y Cabinet mewn sefyllfa i gael gwared ar yr ansicrwydd hwn drwy gyhoeddi’r hyn a ddaw yn lle Cymunedau yn Gyntaf ac a wnaiff gadarnhau y bydd lleihau tlodi plant yn flaenoriaeth allweddol mewn unrhyw gynllun newydd yn ei gyllideb? Diolch.

Rwy’n synnu braidd ynglŷn â chwestiwn yr Aelod. Nid wyf yn siŵr a oedd yr Aelod yn y Siambr wythnos yn ôl pan wneuthum gyhoeddiad ynghylch cyfnod pontio Cymunedau yn Gyntaf a’r rhaglenni. Ni fydd yn gweld yn unrhyw un o’r datganiadau a wneuthum fy mod yn bwriadu cael gwared ag unrhyw raglen. Rydym wedi gwneud argymhelliad cadarnhaol iawn ar gyfer pontio. Mae fy nhîm wedi bod allan yr wythnos diwethaf yn cyfarfod â byrddau cyflawni lleol Cymunedau yn Gyntaf yng ngogledd Cymru a de Cymru i drafod y dyfodol a sut olwg fydd arno, gyda 70 y cant o’r cyllid a ddyrannwyd ar gyfer eleni a’r cyllid pontio o £10 miliwn o refeniw a chyfalaf ar gyfer y pedair blynedd nesaf. Rwy’n credu ei fod yn gyfle gwych i gymunedau ddechrau bod yn wahanol o ran y ffordd y maent yn rheoli cydnerthedd o ran yr achosion unigol sydd gan Aelodau yn eu hetholaethau eu hunain.

Ysgrifennydd y Cabinet, mae’r cynllun Dechrau’n Deg yn gwneud cyfraniad sylweddol iawn at fynd i’r afael â phroblemau ymhlith rhai o’n plant ieuengaf ac yn darparu manteision sylweddol yn fy etholaeth, ond mae rhai teuluoedd y tu allan i gyrraedd y cynllun oherwydd natur cod post y broses o gael mynediad at y ddarpariaeth honno. Felly, a allwch ddweud unrhyw beth heddiw wrth yr etholwyr hynny, ac etholwyr Aelodau eraill, rwy’n siŵr, Ysgrifennydd y Cabinet, sydd y tu allan i’r cynllun ar hyn o bryd ynglŷn â’r posibilrwydd o’i ymestyn ac ehangu ei gyrhaeddiad?

Wel, dylem ddweud, ‘Llongyfarchiadau a diolch’ wrth staff Dechrau’n Deg ledled Cymru. Yn Nwyrain De Cymru, rydym wedi cyrraedd ychydig o dan 10,000 o blant yn yr ardal honno, gan eu cefnogi gyda gwasanaethau ar gyfer eu teuluoedd. Gyda’r pontio rhwng Cymunedau yn Gyntaf a’r rhaglenni cryfder cymunedol newydd, mae Dechrau’n Deg a Teuluoedd yn Gyntaf yn rhan o’r ymagwedd integredig tuag at gyflwyno gwasanaethau, ac rwy’n bwriadu cefnogi hynny gyda hyblygrwydd yn y dull hwnnw o weithredu, lle y gall pobl mewn angen y tu allan i’r ardal honno gael cyfle i gael mynediad at Dechrau’n Deg neu Teuluoedd yn Gyntaf neu broffilio profiadau niweidiol yn ystod plentyndod, a fydd, gobeithio, yn helpu eich cymuned a chymunedau ledled Cymru.