6. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am ddefnydd Llywodraeth Cymru o psyllids i fynd i'r afael â chlymog Japan? OAQ(5)0641(FM)

Mae cynnydd wedi ei wneud o ran bioreoli clymog Japan, gan gynnwys stociau psyllid o Japan. Ceir gwell cyfraddau goroesi i'r psyllids erbyn hyn, hefyd, ac mae hwnnw'n ddatblygiad allweddol wrth fynd i'r afael â chlymog. Mae rhyddhad pellach o psyllids wedi ei gynllunio yn ystod y flwyddyn hon.

A gaf i ddiolch i'r Prif Weinidog am ei ateb? Fel y mae pobl yn ymwybodol iawn yma, ac yn sicr yn Abertawe, Abertawe yn sicr yw prifddinas clymog. Nid yw'n deitl yr ydym ni’n arbennig o hoff ohono. Ond mae'n broblem enfawr yn fy etholaeth i a’r etholaeth gyfagos. Rwy'n falch iawn am lwyddiant y treial cychwynnol, ond ni fyddwn yn cyflawni fy nyletswydd fel Aelod dros Abertawe heb ddweud: a gaf i ofyn, os oes rhagor o safleoedd yn cael eu hystyried, bod safleoedd yn Abertawe, sy'n un o’r ardaloedd yr effeithir waethaf arni yng Nghymru, gael ei hystyried ar gyfer y safleoedd newydd hyn?

Fel y mae’r Aelod yn gwybod, mae safle’r treial yn Abertawe wedi ei leoli yn ei etholaeth ef yn Llansamlet, ar hyd darn 450m o Nant Bran. Mae angen cymryd gofal, wrth gwrs, wrth ryddhau rhywogaeth anfrodorol arall i reoli rhywogaethau anfrodorol presennol, fel y gwnaiff yr Awstraliaid ei ddweud wrthych, o ystyried y plâu o frogaod y maen nhw’n aml—plâu Beiblaidd, bron, o frogaod y maen nhw’n eu dioddef yno. Felly, mae hyn wedi cael ei wneud mewn ffordd reoledig. Rydym yn gobeithio, wrth gwrs, y bydd hon yn ffordd lwyddiannus o reoli clymog trwy ysglyfaethwr naturiol heb i hynny, wrth gwrs, greu anghydbwysedd mewn mannau eraill o ran bioamrywiaeth.

Brif Weinidog, fel rydym ni’n gwybod, mae clymog Japan yn blanhigyn sy’n cael effaith negyddol nid dim ond ar blanhigion eraill ond ar adeiladau, ac o ganlyniad mae’n gallu rhwystro pobl rhag cael morgais neu insiwrans ar adeiladau. Yn sgîl y difrod mae’r planhigyn yma yn gallu ei achosi, beth, ar y cyfan, yw strategaeth Llywodraeth Cymru pan ddaw hi i daclo’r planhigyn yma? A ydych chi hefyd yn cytuno â mi dylai Cyfoeth Naturiol Cymru fod yn gyfrifol am fynd i’r afael â’r broblem yma? Oherwydd rydw i’n deall nad oes gan Gyfoeth Naturiol Cymru bwerau statudol o gwbl i fynd i’r afael â’r planhigyn yma.

Wel, yn gyntaf, mae yna grŵp—wel, bwrdd prosiect—sydd wedi cael ei sefydlu ynglŷn â delio gyda ‘knotweed’. Rydym ni’n gweithio gyda phartneriaid ar draws y Deyrnas Unedig ynglŷn â hynny. Mae’r Ganolfan Amaeth a Biowyddoniaeth Rhyngwladol, sef sefydliad sydd ddim yn gwneud elw, yn gwneud y gwaith ymchwil—y gwaith gwyddonol—ar hyn o bryd, ar ran y bwrdd prosiect hwnnw. So, mae yna waith yn cymryd lle, ac mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn rhan o’r gwaith hwnnw.

Prif Weinidog, amcangyfrifir bod tua £200 miliwn wedi ei wario yn y DU yn unig yn ceisio mynd i'r afael â chlymog Japan, sy'n achosi gwerth tua £170 miliwn o ddifrod i eiddo bob blwyddyn. Mae'r treialon psyllid yn addawol iawn, ond, os gall y pryfyn sefydlu ei hun yn llwyddiannus yn y DU, ni fydd ond yn dofi clymog, nid ei ddileu. Beth arall all Llywodraeth Cymru ei wneud i gefnogi Prifysgol Abertawe wrth chwilio am ffyrdd o sicrhau bod clymog yn cael ei ddileu ac nad yw’n bygwth eiddo ein hetholwyr mwyach?

Rydym ni wedi cefnogi treial dwy flynedd yn Abertawe, gan archwilio’r rheolaeth gemegol a mecanyddol o glymog Japan. Mae trafodaethau yn cael eu cynnal ar hyn o bryd gyda'r brifysgol i wella ein cyngor rheoli yn unol â'r canfyddiadau hynny.