3. Beth y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i hyrwyddo Sir Benfro fel cyrchfan dwristiaeth? OAQ(5)0658(FM)

Mae Blwyddyn y Chwedlau 2017 yn rhoi cyfle inni adeiladu rôl hanfodol twristiaeth yn economi sir Benfro, ac mae strategaeth dwristiaeth Llywodraeth Cymru yn nodi ein blaenoriaethau ar gyfer Cymru gyfan.

Mae Llywodraeth Cymru wedi clustnodi’r flwyddyn hon, wrth gwrs, yn Flwyddyn y Chwedlau ac, yn sicr, mae gan sir Benfro ei chyfran deg o hanes diwylliannol sydd, wrth gwrs, yn cynnwys asedau fel eglwys gadeiriol Tyddewi a Chastell Henllys, i enwi ond ychydig. Mae’n hanfodol bod pob rhan o Gymru yn derbyn cyfran deg o gyllid i wir ddathlu Blwyddyn y Chwedlau, felly a allwch chi ddweud wrthym ni sut rydych chi fel Llywodraeth, yn ariannol, wedi cefnogi pob rhan o Gymru i sicrhau bod pob rhan o Gymru yn cael y chwarae teg y maent yn ei haeddu? Er enghraifft, faint o gefnogaeth ydych chi wedi ei rhoi i sir Benfro yn sgil y fenter benodol hon?

Wel, yn gyntaf, wrth gwrs, y gronfa dwristiaeth ynglŷn â 2017: mae yna arian wedi cael ei roi i’r ‘pollinator trail’, sef project yn Dr Beynon’s Bug Farm; mae arian wedi cael ei roi i TYF Group Ltd ynglŷn â ‘SUP Kids Wales project’; ac mae arian wedi cael ei roi i Seren Collection ynglŷn â’r ‘Welsh roots project’ yn ardal Arberth. Yn fwy eang, mae yna arian i’r ymddiriedolaethau bywyd gwyllt ynglŷn â’u projectau nhw, ac, wrth gwrs, projectau eraill yn sir Benfro. Ac, wrth gwrs, rydym ni’n gefnogol iawn o’r bid gan Dyddewi ynglŷn â dinas diwylliant y Deyrnas Unedig yn 2021. Rydym ni’n gefnogol iawn o’r bid hwnnw, fel rydym ni’n gefnogol iawn o fid Abertawe. Wrth gwrs, mae’n wir i ddweud bod argraff Tyddewi ynglŷn â’r bid y maen nhw wedi’i ddodi i mewn wedi bod yn dda dros ben.

Roeddwn i’n gweld bod tref Penfro wedi codi cerflun newydd i Harri VII, ac wrth gwrs, mae’n ymgais i ddenu twristiaeth ac adlewyrchu hanes clos y teulu hwnnw gyda thref Penfro. Heddiw, rydw i wedi cynnal arddangosfa yn y Cynulliad o’r cerflun arall sydd yn gobeithio cael ei sefydlu yn sir Benfro—cerflun o Chelsea Manning, cymeriad arall a gafodd ei magu a’i haddysgu yn sir Benfro ac sydd wedi, yn sicr, dylanwadu yn drwm iawn ar y byd rydym ni’n byw ynddo ar hyn o bryd.

A allai’r Prif Weinidog ddweud beth mae’r Llywodraeth yn ei wneud i hybu celf gyhoeddus yn gyffredinol, a’r ymdeimlad o gelf gyhoeddus fel rhan o dwristiaeth, ie, ond hefyd fel rhan o adlewyrchu ein holl hanes ni fel cenedl? A fydd y Llywodraeth yn gallu edrych ar y bwriad yma i godi cerflun i Chelsea Manning yn sir Benfro, i’w chefnogi hi?

Wel, mae’n rhaid bod yn ofalus, wrth gwrs, ynglŷn â cherfluniau, achos ein bod ni’n cael llawer o geisiadau ynglŷn â chefnogi cerfluniau ar draws Cymru, ac mae’n hollbwysig bod unrhyw gerflun â digon o gefnogaeth leol, er mwyn bod y cerflun hwnnw yn gallu symud ymlaen. Rydym ni’n deall pa mor bwysig yw pethau gweledol ynglŷn â rhoi neges i bobl, ac wrth gwrs roedd hynny’n wir ynglŷn â’r arddangosfa yng Nghastell Caernarfon, sef y ffenestr wylo—‘The Weeping Window’—a oedd yn dangos yn bwerus iawn beth oedd effaith y rhyfel byd cyntaf, nid dim ond ar y cymunedau lleol, ond ar y rheini a gafodd eu lladd yna.

Ymwelais innau hefyd ag arddangosfa’r cerflun arfaethedig o Chelsea Manning. A yw'r Prif Weinidog yn cytuno â mi y byddai cerflun o Chelsea Manning, y mae’n rhaid ei bod yn un o feibion a merched ​​enwocaf Hwlffordd, wir yn cynyddu twristiaeth yn Sir Benfro?

Materion yw’r rhain, yn y pen draw, i’r cynghorau cymuned a thref, ac i’r awdurdod lleol, benderfynu a fyddent yn dymuno rhoi cefnogaeth i'r cerflun hwn, neu unrhyw un arall.