3. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am yr angen am asesiadau o effaith amgylcheddol? (OAQ51026)

Cyfeiria ‘asesiad o effaith amgylcheddol’ at broses ffurfiol a nodir yn y rheoliadau ar gyfer asesu, ymgynghori a dod i benderfyniad ar brosiectau penodol sy’n ofynnol o dan y gyfarwyddeb asesu effeithiau Amgylcheddol. Lle nad oes angen asesiad o effaith amgylcheddol, ystyrir effeithiau amgylcheddol cynigion gan wahanol gyfundrefnau caniatâd cyn i’r datblygiad ddechrau.

Sut y gallwch alw eich hun yn Ysgrifennydd y Cabinet dros yr amgylchedd pan fo’ch Llywodraeth wedi rhoi trwydded i ganiatáu i ddeunydd gael ei garthu o’r tu allan i adweithydd niwclear Hinkley Point a’i ddympio yn nyfroedd Cymru y tu allan i Gaerdydd? Yn waeth na hynny, ni chynhyrchwyd asesiad o’r effaith amgylcheddol gan gorff gwarchod amgylcheddol Cymru. Nid oes unrhyw ddos o ymbelydredd yn dderbyniol i iechyd pobl. Felly, mae’n anodd credu y buasech yn caniatáu i ddeunydd o safle niwclear—niwclear—gael ei ddympio yn nyfroedd Cymru. Felly, pam rydych chi’n cymryd y risg enfawr hon? Ac a wnewch chi ddirymu’r drwydded hyd nes y bydd Cyfoeth Naturiol Cymru wedi cynnal astudiaeth lawn a phriodol o’r deunydd a allai fod yn ymbelydrol?

Ni allaf wneud sylwadau ar broses penderfyniad penodol a wnaed flynyddoedd yn ôl, ond gallaf roi sicrwydd i chi fod pob cais am drwydded forol yn cael ei ystyried yn unol â’r gofynion cyfreithiol a nodir yn Rhan 4 o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir 2009 a’r Rheoliadau Gwaith Morol (Asesu Effeithiau Amgylcheddol) 2007. Mae’r rheoliadau’n darparu gweithdrefnau i bennu’r angen am asesiad o effaith amgylcheddol ar gyfer y prosiect, ac rwy’n deall bod trwydded forol ddilys ar waith, a bod yna amodau y mae angen i ddeiliad y drwydded gydymffurfio â hwy cyn y gellir cyflawni unrhyw waith gwaredu.

Gan edrych ar asesiad o effaith amgylcheddol yr injan hylosgi, diesel a phetrol fel ei gilydd, tybed pa asesiad o effaith amgylcheddol a wnaed ar ansawdd yr aer ar feysydd chwarae ysgolion, oherwydd bu Ysgol Uwchradd yr Eglwys yng Nghymru Teilo Sant, lle rwyf hefyd yn llywodraethwr, yn ymweld â mi heddiw, ac mae honno’n un o’r 1,000 o ysgolion ledled y DU y nododd ClientEarth eu bod yn dioddef o ganlyniad i lefelau niweidiol iawn o lygredd aer am eu bod yn agos at ffyrdd. Tybed sawl un o’r bron i 1,000 o ysgolion hyn sydd yng Nghymru.

Ni allaf roi ateb penodol i chi o ran y ffigur, ond gwyddom y gall plant ysgol Cymru fod yn agored i lefelau uchel o lygredd pan fyddant yn teithio i ac o ysgolion, lawn cymaint â phan fyddant ar dir yr ysgol. Bydd yr Aelod yn ymwybodol ein bod wedi dechrau ymgysylltu ag ystod eang o randdeiliaid i helpu i lunio’r gwaith ar fframwaith parthau aer glân i Gymru, ac mae hynny’n cael ei wneud hefyd drwy un o’r is-grwpiau ar fy mwrdd crwn gweinidogol ar Brexit.

Dywed cyngor Abertawe fod asedau naturiol yr ardal o harddwch naturiol eithriadol yn darparu cyfle ar gyfer twf economaidd a’u bod yn bwysig ar gyfer llesiant, ac na ddylai manteision o’r fath gael eu peryglu gan ddatblygiad newydd nad yw’n diogelu na’n gwella ased naturiol ac ecosystem yr AHNE. A allwch ddweud wrthyf pam nad yw’r AHNE yn ymgynghorai statudol â rhwymedigaeth i ddarparu tystiolaeth mewn ceisiadau cynllunio ar gyfer tir sy’n ffinio â thir AHNE? Mae hwn wedi dod yn gwestiwn perthnasol, bellach, i fy etholwyr yn y Gŵyr, lle mae’r cynllun datblygu lleol yn rhagweld y bydd 20,000 o dai yn cael eu hadeiladu. Diolch.

Mae’n hollbwysig fod unrhyw rai sy’n gwneud penderfyniadau mewn perthynas ag unrhyw sefydliad yn hollol ymwybodol o’r effeithiau amgylcheddol wrth wneud penderfyniadau, ond rwy’n fwy na pharod i edrych ar hyn ac i ysgrifennu at yr Aelod.