2. Pa asesiad y mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi’i wneud o’r effaith y bydd cynyddu cyfranogiad rhieni yn ei chael ar lefelau cyrhaeddiad mewn ysgolion? (OAQ51127)

Diolch, David. Mae’r dystiolaeth yn awgrymu y gall ymgysylltiad teuluol gael dros chwe gwaith yn fwy o ddylanwad ar gyrhaeddiad addysgol plentyn na gwahaniaethau yn ansawdd yr ysgol. Mae ein pecyn cymorth Ymgysylltu â’r Gymuned a Theuluoedd a’n hymgyrch Mae Addysg yn Dechrau yn y Cartref yn parhau i sicrhau bod ymgysylltiad teuluol â dysgu plant yn parhau i fod yn flaenoriaeth i ymarferwyr.

Diolch, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae’n ofynnol i ysgolion gynnwys manylion yn eu cynlluniau datblygu ynglŷn â sut y byddai’r corff llywodraethu yn ceisio bodloni targedau gwella ysgolion ar gyfer y flwyddyn drwy weithio gyda theuluoedd disgyblion yn yr ysgol. Mewn arolwg gan PTA Cymru, canfuwyd mai 66 y cant yn unig o rieni a ddywedodd fod ysgol eu plentyn yn cyfathrebu’n dda â hwy, o gymharu â 76 y cant yng Ngogledd Iwerddon a 73 y cant yn Lloegr. Felly, mae’r awdurdodaethau hynny o’n blaenau yn hynny o beth. Rwy’n pryderu’n benodol ynghylch y modd y mae ysgolion yn cysylltu â gofalwyr maeth, sydd, yn amlwg, yn camu i rôl rhieni. Credaf fod hwn yn fater pwysig iawn ac y dylid ei flaenoriaethu mewn ysgolion i sicrhau eu bod yn ymgymryd â’r cyswllt hanfodol hwn yn effeithiol.

Diolch, David. Rwy’n parhau i edrych ar ffyrdd newydd ac arloesol o adeiladu’r berthynas rhwng ysgolion a rhieni, o ystyried y rôl hanfodol y gallant ei chwarae wrth wella cyrhaeddiad. Mae’r pecyn cymorth Ymgysylltu â’r Gymuned a Theuluoedd, fel y dywedais, wedi cael ei groesawu’n fawr gan lawer o ymarferwyr mewn ysgolion. Mae’r consortia’n gweithio gydag ysgolion i sicrhau ei fod yn cael ei ddefnyddio.

Rydych yn codi pwynt pwysig iawn ynglŷn â gofalwyr maeth. O beth o’r gwaith achos yn fy etholaeth i, rwy’n gwybod y gall gofalwyr maeth ei chael hi’n anodd sicrhau lleoedd i blant a osodir yn eu gofal weithiau os ydynt wedi dod o’r tu allan i’r sir. Felly, diolch am godi’r mater pwysig hwn a byddaf yn ymchwilio ymhellach gyda swyddogion i weld beth arall y gallwn ei wneud yn y maes pwysig hwn ar gyfer y grŵp pwysig hwnnw o blant a’u gofalwyr.

Diolch i David am godi hyn gan y credaf fod cyfranogiad rhieni yn rhan annatod o lwyddiant yr ysgol. A fyddai’n cydnabod, fodd bynnag, fod rhai ysgolion yn wynebu heriau mwy sylweddol o ran ymgysylltu â rhieni, ac yn gyffredinol hefyd o ran ymgysylltiad rhieni â’u plant? Efallai y gallai roi sylwadau ar ba fesurau y gall eu rhoi ar waith o fewn Llywodraeth Cymru i oresgyn y rhwystrau hynny? Mae hi wedi ymweld â rhai o’r ysgolion yn fy etholaeth—a chroesawaf hynny—sy’n wynebu’r heriau hyn.

A hoffai roi sylwadau hefyd ar bwysigrwydd rhaglenni Dechrau’n Deg yn cychwyn yr ymgysylltiad cynnar hwn â rhieni, gan fod yn rhan o fywydau eu plant hefyd? Roedd yn bleser mynychu agoriad dwy ganolfan Dechrau’n Deg newydd yn fy etholaeth yr wythnos diwethaf yn Lewistown ac yn Garth. Dyma’r deuddegfed ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Maent yn cael cryn dipyn o effaith o ran ymgymryd â’r rôl honno o gynnwys y rhiant ym mywydau eu plant, ac yn y pen draw, ym mywyd yr ysgol hefyd a’u haddysg yn y dyfodol.

Diolch, Huw. Nid yw Dechrau’n Deg yn rhan o fy mhortffolio, ond rydych yn llygad eich lle i dynnu sylw at ei rôl hollbwysig. Rwy’n cytuno mai po gynharaf y gallwn ymyrryd ym mywydau plant i sicrhau budd cadarnhaol, y cyfleoedd gorau y gall dysgwyr o gefndiroedd mwy difreintiedig eu cael yn ddiweddarach yn eu bywydau. Dyna pam y cyflwynasom y grant amddifadedd disgyblion ar gyfer y blynyddoedd cynnar—mae’n ddrwg gennyf, y grant datblygu disgyblion ydyw bellach—ym mis Ebrill 2015 i ddarparu cymorth ychwanegol i’n dysgwyr ieuengaf, gan gynnwys cymorth gyda datblygu lleferydd ac iaith a datblygiad cynnar sgiliau llythrennedd, sy’n gallu bod yn heriol weithiau. Rydym yn ategu’r gwaith hwnnw, er enghraifft, drwy gynorthwyo BookTrust Cymru i ddarparu deunydd darllen ar gyfer teuluoedd yn ogystal â’r ymgyrch ‘Magu plant. Rhowch amser iddo’ a’n hymgyrch Mae Addysg yn Dechrau yn y Cartref, lle y mae gan deuluoedd fynediad at adnoddau rhad ac am ddim i’w helpu i helpu eu plant.