Gwasanaethau Iechyd Meddwl i Oedolion

1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 28 Tachwedd 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative

2. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am wasanaethau iechyd meddwl i oedolion yng Nghymru? OAQ51382

Photo of Carwyn Jones Carwyn Jones Labour 1:33, 28 Tachwedd 2017

(Cyfieithwyd)

Mae gwella gwasanaethau iechyd meddwl yn parhau i fod yn flaenoriaeth i Lywodraeth Cymru ac rydym ni wedi ymrwymo £40 miliwn ychwanegol ar gyfer gwasanaethau iechyd meddwl dros y ddwy flynedd nesaf.

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative

(Cyfieithwyd)

Prif Weinidog, rwy'n wirioneddol falch o weld eich bod chi'n cynyddu'r adnoddau ar gyfer y rhai sy'n dioddef problemau iechyd meddwl. Ond yr hyn yr wyf i'n ei weld yn Aberconwy yw'r dehongliad o Ddeddf Iechyd Meddwl 1983—. A gwn fod llawer o'n cleifion yn ei chael hi'n anodd iawn dod o hyd i'w ffordd drwy hyn o ran y cymorth sydd ei angen. Rwyf i hyd yn oed, pan rwy'n gweithredu ar ran fy etholwyr—mae'n anodd iawn sicrhau bod cyrff statudol yn cydymffurfio â'r ddeddfwriaeth hon, hyd yn oed o ran cynlluniau gofal a thriniaeth. Pan fyddwch chi'n gofyn i'r partneriaid statudol cyfrifol am gopi o'r cynllun triniaeth a gofal, yn amlach na pheidio, mae'n rhaid i ni aros am wythnosau i'w derbyn. Nid ydyn nhw erioed wedi cael eu hysgrifennu ymlaen llaw. Rwy'n sôn am bobl sydd â chyflyrau iechyd meddwl cymhleth. Beth wnewch chi , fel Prif Weinidog os gwelwch yn dda, i sicrhau nad yw'n achos syml o daflu arian at hyn, a bod cynlluniau strategol sy'n llawn bwriadau da ar waith ar gyfer y bobl hyn sydd, weithiau, yn syrthio drwy'r rhwyd ac yn dod yn hynod agored i niwed?

Photo of Carwyn Jones Carwyn Jones Labour 1:34, 28 Tachwedd 2017

(Cyfieithwyd)

Rydym ni yn disgwyl, wrth gwrs, i gyrff cyhoeddus gydymffurfio â'r gyfraith. Mae hi'n gofyn pa strwythur ddylai fod ar waith. Gan adael o'r neilltu y mater o faint o arian sydd ar gael, mae ein strategaeth iechyd meddwl 10 mlynedd, 'Law yn Llaw at Iechyd Meddwl', yn mabwysiadu dull poblogaeth o wella llesiant meddyliol pobl yng Nghymru a chynorthwyo pobl â salwch meddwl. Rydym ni eisiau gwneud yn siŵr y gall pobl gael mynediad at therapïau siarad, er enghraifft. Rydym ni'n ystyried ffyrdd o helpu pobl ifanc hyd yn oed yn fwy, a bydd yn ymwybodol, wrth gwrs, o'r arian sy'n cael ei roi ar waith ar gyfer gwasanaethau iechyd meddwl plant a'r glasoed. Ond rydym ni'n sicr yn disgwyl, pan ddisgwylir i gyrff cyhoeddus gydymffurfio â deddfwriaeth, eu bod nhw'n gwneud hynny.

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 1:35, 28 Tachwedd 2017

(Cyfieithwyd)

Prif Weinidog, gadewch i mi ddweud wrthych chi am ddyn 30 mlwydd oed, a aeth, ar ôl argyfwng iechyd meddwl, i Ysbyty Gwynedd, cyn cael ei drosglwyddo dros nos, ar daith chwe awr a hanner, i ysbyty yn ne-ddwyrain Lloegr. Llwyddodd ei deulu i gytuno trosglwyddiad i'r tîm triniaeth yn y cartref, felly, ar ôl wythnos, fe'i dychwelyd adref, ond mae'n disgrifio ei brofiad o gael ei hebrwng yn ôl i'w dŷ, gan ddau warchodwr, fel un annifyr a thrawmatig. Fe wnaeth yr holl brofiad ei adael yn teimlo fel troseddwr ac nid claf agored i niwed. Mae hyn yn amlwg yn annerbyniol. Felly, pa gamau wnaiff y Llywodraeth eu cymryd i roi sylw i'r prinder gwelyau iechyd meddwl nid yn unig yn y gogledd, ond ledled y wlad, ac i gynnwys buddsoddiad yn y gwelyau eu hunain a staff, ac mewn timau triniaeth yn y cartref hefyd?

Photo of Carwyn Jones Carwyn Jones Labour 1:36, 28 Tachwedd 2017

(Cyfieithwyd)

Wel, mae'r aelod yn rhoi enghraifft yn y fan yna sy'n haeddu ymchwiliad pellach. Mae'n anodd iawn gwneud sylwadau ar hynny heb wybod mwy am y peth, ond, os hoffai ysgrifennu ataf gyda rhagor o fanylion, byddwn wrth gwrs yn falch o ymchwilio i hynny ar ei ran. Gofynnodd y cwestiwn hefyd am wariant iechyd meddwl. Wel, wrth gwrs, mae gwariant ar iechyd meddwl wedi ei neilltuo yng Nghymru, ac rydym ni'n bwriadu cynyddu'r cyllid hwnnw gan £20 miliwn ychwanegol i bron i £650 miliwn yn 2018-19.

Photo of Caroline Jones Caroline Jones UKIP

(Cyfieithwyd)

Prif Weinidog, er gwaethaf Mesur Iechyd Meddwl (Cymru) 2010, mae bron chwarter y cleifion yng Nghymru yn aros yn hwy na 28 diwrnod am asesiad gwasanaethau cymorth iechyd meddwl sylfaenol lleol, a bydd 20 y cant o'r cleifion hynny yn aros mwy na 28 diwrnod am driniaeth yn dilyn yr asesiad. Yn y misoedd diwethaf, rydym ni wedi cael rhybuddion am brinder seiciatryddion ymgynghorol a phroblemau yn recriwtio digon o seicolegwyr. Prif Weinidog, beth mae eich Llywodraeth yn ei wneud i wella'r broses o recriwtio staff clinigol iechyd meddwl wedi'u hyfforddi a rhoi terfyn ar oediadau hirfaith cyn cael triniaeth iechyd meddwl yng Nghymru?

Photo of Carwyn Jones Carwyn Jones Labour 1:37, 28 Tachwedd 2017

(Cyfieithwyd)

Wel, mae gennym ni ymgyrch recriwtio ar waith, wrth gwrs, sydd wedi bod yn llwyddiannus iawn. Rydym ni wedi neilltuo adnoddau ychwanegol i CAMHS pan oedd hynny'n angenrheidiol, pan ddaeth galw yn uchel iawn a bod angen bodloni'r galw hwnnw. Gallaf ddweud bod mwy na 154,000 o bobl wedi eu gweld gan wasanaethau cymorth iechyd meddwl sylfaenol lleol ers eu cyflwyno, yn rhan o weithrediad y Mesur yn 2012, ac mae dros 82,000 o bobl wedi derbyn ymyraethau therapiwtig gan eu LPMHSS. Felly, rydym ni'n gwybod bod llawer o bobl wedi elwa ar y Mesur hwnnw, a gallwn weld, wrth gwrs, bod y gyllideb wedi ei neilltuo ar gyfer iechyd meddwl, i sicrhau bod adnoddau digonol ar gael.