2. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol – Senedd Cymru ar 31 Ionawr 2018.
5. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am 'Gofal Iechyd Parhaus y GIG: Y Fframwaith Gweithredu Cenedlaethol yng Nghymru', a gyhoeddwyd ym mis Mehefin 2014? OAQ51677
Diolch i chi am ddod â'ch copi eto. Mae'r fframwaith cenedlaethol yn nodi proses ar gyfer y GIG, gan weithio gyda phartneriaid awdurdodau lleol, i asesu anghenion iechyd, penderfynu ar gymhwysedd ar gyfer gofal iechyd parhaus y GIG a chomisiynu a darparu gofal priodol ar gyfer oedolion mewn modd cyson ledled Cymru. Mae'n destun adolygiad ar hyn o bryd.
Dyna'r newyddion roeddwn eisiau ei glywed: y ffaith bod y ddogfen hon yn destun adolygiad, sydd, wrth gwrs, ar gyfer oedolion, ac mae'r ddogfen hon hefyd yn destun adolygiad, sef y ddogfen ar gyfer gofal parhaus i blant. Mae'r ddwy ddogfen gyda'i gilydd yn cynrychioli'r daith y gallai plentyn fynd arni, o blentyndod i fywyd fel oedolyn, ac rwy'n cael yr argraff bendant nad yw gwasanaethau cymdeithasol yn cefnogi'r ddogfen hon ar hyn o bryd, a chyfrifoldeb gwasanaethau iechyd yw'r ddogfen hon. Yr hyn sy'n fy mhoeni yw'r ffaith fy mod wedi clywed mai ymarfer tacluso yw'r adolygiad. Wel, cyhoeddwyd dogfen y plant yn 2012 a dogfen yr oedolion yn 2014. Credaf ein bod angen rhywbeth mwy sylfaenol nag ymarfer tacluso. Credaf ein bod angen adolygiad sylfaenol, a fydd yn ymgysylltu â gwasanaethau cymdeithasol, byrddau iechyd a'r comisiynydd plant i sicrhau ein bod yn mynd i'r afael â'r gwendidau sy'n cael eu cydnabod yn y dogfennau hyn ac yn lleihau'r angen i fyrddau iechyd a gwasanaethau cymdeithasol alw am arweiniad cyfreithiol yn y dyfodol a darparu llawer mwy o sicrwydd nag y maent yn ei wneud ar hyn o bryd.
Credaf fod hwnnw'n bwynt teg. Yn dilyn ymlaen o'r cwestiwn a ofynnoch i'r Prif Weinidog—ac rwy'n cydnabod y pwynt a wnaethoch am gefnogaeth y gwasanaethau cymdeithasol—byddwn angen cefnogaeth y maes iechyd a gofal cymdeithasol mewn perthynas â'r ddwy ran, nid yn unig o ran pontio, ond o ran cael y system yn iawn mewn gwirionedd. Felly, wrth adolygu hynny, rydym yn disgwyl y bydd partneriaid a rhanddeiliaid eraill yn cymryd rhan, ac rwyf hefyd yn falch o ddweud, yn ôl yr hyn rwy'n ei ddeall, y bydd swyddfa'r comisiynydd plant yn rhan o'r adolygiad hwnnw yn ogystal. Felly, mae gennym y bobl iawn gyda'i gilydd ar yr adeg iawn i edrych ar y ddwy ddogfen gyda'i gilydd, a gobeithio wedyn y byddant yn gwella'r system sydd gennym. Y realiti yw y bydd penderfyniadau anodd i'w gwneud o hyd mewn perthynas â gofal iechyd parhaus. Dyna pam fod integreiddio rhwng iechyd a gofal cymdeithasol yn bwysig iawn, i geisio ei gwneud mor hawdd â phosibl i ddinasyddion lywio drwy'r system ac fel nad oes rhaid iddynt ddeall system gymhleth ac anodd eu hunain. Felly, dylai'r holl bethau hyn gyda'i gilydd wneud gwahaniaeth i'r unigolyn mewn gwirionedd.
Ysgrifennydd y Cabinet, fel rwy'n siŵr eich bod yn ymwybodol, cyhoeddodd yr archwilydd cyffredinol adroddiad dilynol ar y mater penodol hwn yn 2015 ac roedd yn nodi nad oedd rhai byrddau iechyd wedi dangos eu bod yn gallu mynd i'r afael â'r hawliadau roeddent yn gyfrifol amdanynt mewn ffordd amserol, a bod rhai hawlwyr yn cael eu trin yn afresymol. A ydych bellach mewn sefyllfa i roi'r wybodaeth ddiweddaraf ar y mater penodol hwn, ac a allwch gadarnhau bod pob bwrdd iechyd yng Nghymru yn ymdrin â hawlwyr yn rhesymol a chyfrifol bellach, fel y gall pobl fod â hyder yn y system gyfan?
Rwy'n deall y pryder sy'n cael ei leisio, ac rwy'n siŵr, fel gydag Aelodau eraill, fy mod wedi cael etholwyr yn lleisio rhai pryderon am y broses yn y gorffennol gyda mi yn rhinwedd fy swydd fel Aelod lleol. Yn ôl yr hyn rwy'n ei ddeall, mae gwelliant sylweddol wedi bod o ran mynd i'r afael ag ôl-groniad yr hawliadau, i geisio eu datrys, ac rwyf wedi cael sicrwydd bod byrddau iechyd wedi gwella'r sefyllfa. Ni fuaswn eisiau ceisio gosod safbwynt absoliwt oherwydd mae lle i wneud camgymeriadau mewn unrhyw wasanaeth meidrol bob amser. Os yw'r Aelodau'n ymwybodol o heriau unigol sy'n bodoli, buaswn eisiau iddynt godi hynny gyda'u byrddau iechyd. Os nad ydynt yn cael ymateb yno, gallant bob amser ysgrifennu ataf fi. Nid wyf yn ymwybodol o unrhyw bwysau ar y system gyfan, ond wrth gwrs rwyf bob amser yn fodlon dysgu o adolygiad pellach ac rwy'n siŵr y cynhelir un ar ryw adeg yn y dyfodol.