Allanoli Gwasanaethau yn y Sector Gyhoeddus

2. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Gwasanaethau Cyhoeddus – Senedd Cymru ar 9 Mai 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru

1. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am allanoli gwasanaethau yn y sector gyhoeddus? OAQ52116

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 2:18, 9 Mai 2018

Mae Llywodraeth Cymru yn credu mai’r ffordd orau o ddarparu gwasanaethau cyhoeddus yw trwy swyddogion cyhoeddus ymroddgar sy’n derbyn cefnogaeth ac yn cael eu talu’n deg am y gwaith hanfodol maen nhw’n ei wneud. Mae’r Llywodraeth yn cydnabod hefyd y rôl bwysig sydd gan y trydydd sector a busnesau o ran cefnogi’r gwaith o ddarparu gwasanaethau cyhoeddus mewn ffordd sy’n sicrhau’r canlyniadau gorau i ddinasyddion.

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru

Diolch i chi am eich ateb, oherwydd mae nifer cynyddol o awdurdodau lleol Cymru, wrth gwrs, wedi allanoli gwasanaethau i'r sector breifat—mae edrych ar y modd y mae gwasanaeth gorfodaeth amgylcheddol, er enghraifft, mewn sawl rhan o Gymru wedi cael ei allanoli yn un enghraifft. Kingdom yw'r cwmni amlycaf yn y gogledd, ac mae rhaglenni fel Panorama ac Y Byd ar Bedwar wedi amlygu sut mae targedau mewnol y cwmni yna yn gyrru eu hymdrech i greu'r elw mwyaf posibl ar gefn trigolion Cymru. Yn awr, o gofio bod y Prif Weinidog wedi dweud wrthym ni fan hyn ym mis Ionawr ei fod ef a'i Lywodraeth yn gwbl yn erbyn preifateiddio, a'ch bod chi eich hunan wedi sefyll lan yng nghynhadledd y Blaid Lafur rai misoedd yn ôl yn dweud nad oedd yna breifateiddio yng Nghymru, a ydych yn gyfforddus gyda'r twf rydym ni'n ei weld mewn darparwyr preifat o fewn y sector gyhoeddus ar draws Cymru? Ac, os nad ydych chi'n gyfforddus gyda hynny, yna beth ydych chi'n ei wneud i annog ac i gefnogi awdurdodau lleol i ddatblygu datrysiadau amgen?

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 2:19, 9 Mai 2018

Llywydd, rydw i'n credu bod pawb yn falch iawn fod yr Aelod dros y gogledd yn cofio'r araith wnes i yn Brighton i gynhadledd y Blaid Lafur. Roeddwn i'n glir yno, ac fe wnaf fod yn glir fan hyn hefyd: y ffordd rydym ni'n darparu ein gwasanaethau fan hyn yw i sicrhau'r deal gorau i ddinasyddion, a hefyd, wrth gwrs, i'r gweithwyr cyhoeddus eu hunain. Mae'n fater i'r awdurdodau eu hunain sut maen nhw'n darparu gwasanaethau, ond buaswn i'n sicrhau bod—. Mae gennym ni y cod ymarfer ar faterion y gweithlu, y two-tier code, ac mae e'n ymwybodol fy mod i'n sicrhau bod swyddogion yn gwneud asesiad cenedlaethol ar draws Cymru bob blwyddyn i sicrhau bod hawliau gweithwyr cyhoeddus yn cael eu sicrhau. Rwy'n hapus iawn i gyhoeddi canlyniadau'r asesiadau yna os nad yw'r Aelod yn ymwybodol bod hynny'n digwydd.

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 2:20, 9 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ddiolch i Llyr Gruffydd am godi hyn unwaith eto yn y Senedd, gan mai fy etholaeth i oedd un o'r rhai cyntaf i weld cannoedd o fy etholwyr, yn enwedig yr henoed yn ein poblogaeth, yn cael eu targedu yn y ffordd hon gan y gorfodwyr preifat hyn. Nid wyf yn gwrthwynebu rhoi gwaith ar gontract allanol i'r sector preifat lle y gall awdurdodau lleol arbed arian a lle mae darpariaeth y gwasanaethau o safon uchel. Fodd bynnag, yn yr achos hwn, mae gennym broblemau difrifol. Mae 10,000 o bobl wedi llofnodi tudalen ar y cyfryngau cymdeithasol. Mae yna ymgyrch enfawr yn erbyn hyn. Gwn am ASau ac ACau eraill ledled gogledd Cymru sy'n ystyried hon yn broblem enfawr.

Mae gennyf broblem, Ysgrifennydd y Cabinet, gyda'ch ymateb. Rydych yn dweud dro ar ôl tro mai penderfyniad i bob awdurdod lleol yw sut y maent yn gwneud pethau. Mewn rhannau eraill o'r Deyrnas Unedig, pe bai cynlluniau o'r fath ar waith sy'n cosbi pobl yn y fath fodd, gwn y byddai eu Llywodraethau cenedlaethol yn camu i mewn ac yn darparu rhywfaint o arweiniad. Hoffwn ofyn ichi a fyddech mor garedig ag ysgrifennu at awdurdodau lleol a nodi, lle maent yn rhoi gwaith ar gontract allanol i'r sector preifat, eich bod chi fel Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Gwasanaethau Cyhoeddus yn disgwyl diwydrwydd dyladwy, tryloywder, gonestrwydd ariannol ac atebolrwydd llwyr gyda'r gwasanaethau hynny a ddarperir. Mae'n annheg os yw ein trigolion, ein hymwelwyr, ein henoed, os ydynt yn cael eu cosbi mewn rhyw ffordd am fod awdurdodau lleol yn rhoi gwaith ar gontract allanol gan na allant gadw deupen llinyn ynghyd o ystyried eich setliad ariannol.

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 2:22, 9 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

Lywydd, roedd yr Aelod yn gwneud yn dda hyd nes y frawddeg olaf honno. Mae'n cynrychioli plaid wleidyddol, wrth gwrs, sydd fwy neu lai'n diddymu'r grant cynnal ardrethi i'r holl awdurdodau lleol yn Lloegr, ac sydd, dros y saith mlynedd diwethaf, wedi sicrhau bod grym gwario awdurdodau lleol yn Lloegr wedi gostwng 49 y cant. Felly, tybiaf ei bod ar dir peryglus tu hwnt. Fodd bynnag, gadewch inni gymryd yr hyn y mae'n ei ddweud. Mae pob un ohonom yn croesawu pechadur sy'n edifarhau. Ymunaf â hi i groesawu'r ffaith nad preifateiddio popeth yw'r ffordd orau o ddarparu gwasanaethau lleol neu gyhoeddus. Rwy'n falch ei bod wedi ymuno â ni i gefnogi hynny.

Ond gadewch imi ddweud hyn, lle y ceir problemau gyda darparu gwasanaethau, mae'n iawn i Aelodau ac eraill eu dwyn i sylw'r awdurdod lleol perthnasol. Nid yw'n iawn nac yn briodol ein bod yn ceisio cynnal a chefnogi democratiaeth leol, ac ar yr un pryd, yn ceisio dweud wrth awdurdodau lleol sut y dylent gyflawni eu dyletswyddau a sut y dylent ddarparu'r gwasanaethau hynny. Nid dyna'r ffordd i gryfhau a grymuso awdurdodau lleol. Dadleuodd y Ceidwadwyr eu hachos wrth bobl Lloegr yr wythnos diwethaf, ac yn y rhan fwyaf o achosion, rwy'n credu eu bod wedi cael eu trechu'n llwyr.

Photo of Julie Morgan Julie Morgan Labour 2:24, 9 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

Rhannaf y pryderon ynglŷn â rhoi gwaith ar gontract allanol i'r sector preifat, ond a fyddai Ysgrifennydd y Cabinet yn cytuno bod achos i'w gael weithiau dros ddarparu gwasanaethau cyhoeddus yn y sector gwirfoddol? Er enghraifft, mewn gwasanaethau plant, yn aml iawn, gall y sector gwirfoddol ymwneud yn llawer agosach â theuluoedd na staff yn y gwasanaethau cyhoeddus. Felly, a fyddai'n cytuno bod achos i'w gael dros roi rhai gwasanaethau ar gontract allanol i'r sector gwirfoddol?

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour

(Cyfieithwyd)

Yn sicr. Credaf fod yr Aelod dros Ogledd Caerdydd yn llygad ei lle o ran sail ei chwestiwn a'i rhagdybiaethau. Croesawaf y gwahanol arbenigeddau y gall y sector gwirfoddol eu cynnig a'r manteision a all ddeillio o weithio mewn ffordd mor agored. Buaswn hefyd yn dweud wrthi, fel aelod o'r Blaid Gydweithredol fy hun, y buaswn yn hoff o weld atebion cydweithredol yn cael eu hadolygu a'u darparu lle bynnag y bo modd hefyd. Y mater allweddol yma yw y dylai gwasanaethau cyhoeddus barhau i gael eu darparu o fewn yr ethos cyhoeddus, gydag ethos o wasanaeth cyhoeddus o ansawdd uchel, a chydnabod a gwerthfawrogi'r gweithlu sy'n darparu'r gwasanaethau hynny. Mae'r holl faterion hynny'n hynod o bwysig i bob un ohonom, a dylai rheolaeth ddemocrataidd dros y gwasanaethau fod yn sail i'r modd y gallwn fwrw ymlaen â modelau gwahanol o ddarparu gwasanaethau cyhoeddus.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 2:25, 9 Mai 2018

Tynnwyd cwestiwn 2 [OAQ52127] yn ôl. Felly, cwestiwn 3, David Rees.