2. Pa asesiad y mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi'i wneud o'r effaith ar Gymru yn sgil y ffaith nad yw Llywodraeth y DU wedi cytuno ar fargen â 27 aelod-wladwriaeth yr UE ar y trefniadau ar gyfer ymadael â'r Undeb Ewropeaidd? OAQ52535

Diolch i'r Aelod am ei chwestiwn. Nid oes amheuaeth fod y ffordd anhrefnus y mae Llywodraeth y DU yn ymdrin â Brexit yn peri risg drychinebus o 'ddim bargen'. Nododd y Papur Gwyn a gyhoeddwyd gan Lywodraeth y DU newid cyfeiriad o’r diwedd. Mae'n rhaid iddi symud yn awr oddi wrth eu strategaeth linell goch tuag at Brexit o’r math cywir, fel y nodwyd gennym dros 18 mis yn ôl yn 'Diogelu Dyfodol Cymru'.

Diolch am eich ymateb, Ysgrifennydd y Cabinet. Gyda Thorïaid yn ymddiswyddo bron bob dydd, ac eraill yn gwneud popeth yn eu gallu i danseilio eu Prif Weinidog sydd dan warchae, rwy’n siŵr nad fi yw’r unig un sy’n credu bod holl ffiasgo trafodaethau Brexit yn peri cryn bryder ar gyfer dyfodol Cymru. Ar yr union adeg pan fo angen bod yn ddigynnwrf er mwyn ymdrin â negodiadau anodd, yr unig beth a welwn yw proses sy'n ymddangos fel pe bai allan o reolaeth ac sy’n ein harwain tuag at y posibilrwydd trychinebus o 'ddim bargen' a'r holl ddifrod y bydd hynny’n ei achosi. Nawr, fel y gwyddoch, Ysgrifennydd y Cabinet, mae gennyf gryn brofiad o negodi, ac un peth rwy'n ei wybod yw eich bod yn rhoi'r gorau i gloddio pan ydych mewn twll. Felly, a fyddech yn cytuno â mi, er lles pawb, ei bod bellach yn bryd galw am seibiant a gofyn i 27 yr UE ymestyn yr amserlen fel y gellir gwneud hyn yn iawn?

Diolch i'r Aelod am ei chwestiwn. Yn wir, mae'n negodydd profiadol ac effeithiol iawn o fy mhrofiad o fod ar ochr arall i'r bwrdd oddi wrthi. Rwy’n cytuno bod yr anhrefn yn Llywodraeth y DU yn peri cryn bryder. Mae'n cynnig ymestyn terfyn amser erthygl 50, ac efallai y bydd angen gwneud hynny o hyd, er fy mod yn credu y dylem fod yn gwbl ymwybodol o’r rhwystrau a fyddai’n ein hwynebu wrth geisio cyflawni hynny. Yr ateb go iawn fyddai pe bai Prif Weinidog y DU yn camu ymlaen i amddiffyn dull sy'n amlwg yn cefnogi cyfranogiad yn y farchnad sengl a'r undeb tollau, a fyddai'n datrys mater ffin Iwerddon a'r difrod y mae hynny’n ei wneud i'r cytundeb ymadael posibl. Mae’r cytundeb ymadael yn cynnwys terfyn amser arall hefyd, Lywydd, a drafodwyd gennym ar lawr y Cynulliad ddoe, sef y terfyn amser mewn perthynas â’r cyfnod pontio. Nid yw'n gwneud mwy o synnwyr fod ochr y dibyn ym mis Rhagfyr 2020 yn hytrach nag ym mis Mawrth 2019, ac mae arnom angen hyblygrwydd ar y mater hwnnw hefyd.

Yn amlwg, mae ein cymheiriaid yn San Steffan wedi pleidleisio fel y maent wedi pleidleisio dros y dyddiau diwethaf. A chyn i Dominic Raab gyfarfod gyda Mr Barnier, yfory rwy’n credu, gyda’r nod o gyflymu’r trafodaethau er mwyn cwblhau'r cytundeb ymadael mewn pryd ar gyfer y terfyn amser ym mis Hydref, deellir bod swyddogion y DU a'r UE wedi cyfarfod ddydd Llun i drafod ffin Iwerddon, y berthynas yn y dyfodol a materion yn ymwneud â’r cytundeb ymadael terfynol, a’u bod wedi cyfarfod ddoe, ac y byddant yn cyfarfod heddiw, i drafod yr 20 y cant sy'n weddill o gytundeb ymadael y DU. Pa gyfraniad rydych chi neu eich swyddogion wedi'i wneud i’r trafodaethau yr wythnos hon, os o gwbl?

Wel, Lywydd, dymunaf yn dda i Mr Raab yn y trafodaethau y bydd yn eu cael. Pan oedd y Prif Weinidog gyda Michel Barnier ddydd Llun, yn wir fe ddangosodd Mr Barnier destun y cytundeb i'r Prif Weinidog, gan ddangos yr 80 y cant sydd wedi’i gytuno, a'r 20 y cant sydd heb ei gytuno eto. Cawsom gyfle i wneud cyfraniad yno. Mae gennym gyfleoedd o hyd ar lefel swyddogol. A ydynt yn gyfleoedd a ddaw inni mewn ffordd y credwn ei bod yn cyd-fynd â'r cyfrifoldebau rydym ni, a gweinyddiaethau datganoledig eraill, yn eu harfer? Ac a ydym yn cael y math o gyfle a fyddai o gymorth gwirioneddol i lunio cynnig Llywodraeth y DU? Wel, mae arnaf ofn ein bod yn gwybod o brofiad nad yw hynny'n wir. Rydym yn parhau i gymryd unrhyw gyfleoedd sydd ar gael i ni.

Ysgrifennydd y Cabinet, fel y gwyddoch, rydym yn agosáu at sefyllfa lle mae'r anhrefn rydym wedi'i weld yn Llundain—lle, yr wythnos diwethaf, roeddent yn rhedeg drwy'r Tŷ Cyffredin gyda'r Papurau Gwyn, am nad oedd unrhyw un wedi'u gweld, a Gweinidogion yn ymddiswyddo—yn ein gwthio tuag at ymadael heb 'ddim bargen'. Mae Mark Isherwood wedi tynnu sylw at y ffaith bod y swyddogion wedi bod yn negodi ddydd Llun, ddoe a heddiw. Wel, yn ôl pob tebyg, roedd ganddynt set wahanol o ganllawiau ddydd Llun, ddoe a heddiw, ac felly, nid ydynt hyd yn oed yn gwybod am beth roeddent yn sôn. Mae hynny'n ein harwain at senario bosibl a thebygol o 'ddim bargen' pan fyddwn yn ymadael. Ddoe, dywedasoch eich bod yn paratoi cynlluniau wrth gefn ar gyfer y sefyllfa honno. A ydych wedi cynnal dadansoddiad o'r meysydd blaenoriaethol ar gyfer y cynlluniau wrth gefn hynny, er mwyn inni wybod sut y bydd Llywodraeth Cymru yn ceisio diogelu'r meysydd blaenoriaethol hynny ar gyfer ein heconomi a phobl Cymru?

Wel, gallaf roi sicrwydd i'r Aelod fod cynlluniau wrth gefn yn cael eu llunio, fod y broses honno'n cynnwys nodi'r meysydd y mae Llywodraeth Cymru yn uniongyrchol gyfrifol amdanynt, y byddai'n archwilio effeithiau Brexit 'dim bargen' a fyddai'n effeithio'n waeth ar boblogaeth Cymru, ac yna'n llunio cynlluniau wrth gefn i ymdrin â'r canlyniad trychinebus hwnnw.