7. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am gyfraddau cyflog ar gyfer athrawon cyflenwi? OAQ52591

Diolch, Hefin. Cyrff llywodraethu ysgolion ac awdurdodau lleol sy'n gyfrifol am gyflogi, defnyddio a rheoli gweithlu'r ysgol. Telir athrawon cyflenwi a gyflogir yn uniongyrchol gan ysgolion ac awdurdodau lleol yn unol â chyfraddau cyflog y cytunwyd arnynt yn genedlaethol. Telir athrawon a gyflogir gan asiantaethau cyflenwi preifat yn unol â thelerau eu contract cyflogaeth.

Ymwelodd Ysgrifennydd y Cabinet â'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg ar 28 Mehefin, a gofynnais gwestiynau iddi ynglŷn ag athrawon cyflenwi. Un o'r pethau a ddywedodd wrth y pwyllgor oedd:

Mae llawer o'r ffocws diweddar wedi bod ar gyflogau isel athrawon cyflenwi. Yn ddiweddar, tynnwyd fy sylw at ddadl ynghylch ysgolion sy'n defnyddio athrawon cyflenwi ar gyfer rhai o'n pynciau gwyddoniaeth, technoleg, peirianneg a mathemateg, lle mae'r athrawon cyflenwi hynny'n gosod eu pris, ac yn siarad, ar lefel sylfaenol, am oddeutu £250 y dydd i addysgu ffiseg.

Gofynnais iddi am y manylion, a dywedodd:

nid yw'r holl ddata gennym o reidrwydd.

Wel, buaswn yn dweud nad wyf yn credu bod yna ddata sylweddol i'w gael ar hyn. Canfu'r arolwg cenedlaethol o athrawon cyflenwi ar gyfer 2018 unwaith eto mai'r ardaloedd â'r cyflogau gwaethaf yw Cymru a de-orllewin Lloegr, gydag 87 y cant a 93 y cant o ymatebwyr yn y drefn honno yn cael llai na £125 o dâl y diwrnod. Yn wir, dywedodd yr arolwg fod tri chwarter yr ymatebwyr o Gymru yn cael cyfradd ddyddiol o lai na £100. A gaf fi ofyn iddi ymrwymo i beidio â defnyddio'r enghraifft honno o £250 eto, gan na chredaf ei fod yn rhoi'r darlun llawn, ac a wnaiff hi ymrwymo i sicrhau bargen well i athrawon cyflenwi?

Rwy'n awyddus iawn i weld yr holl athrawon sy'n gweithio yn ein system yn cael eu trin yn deg ac yn cael eu talu'n briodol. Rwy'n fwy nag ymwybodol o'r pryderon a fynegwyd ynghylch y graddfeydd cyflog sy'n gysylltiedig â'r bobl a gyflogir gan asiantaethau. Fe fyddwch yn gwybod, rwy'n gobeithio, ein bod yn gweithio'n agos iawn gydag MPS Education i baratoi ar gyfer unrhyw broses dendro newydd y byddant yn cychwyn arni yn y gwanwyn eleni, er mwyn sicrhau bod y fframwaith y maent yn ei gynnig yn addas i'r diben ac yn ymgorffori'r egwyddorion a gymeradwyir yn y cod ymarfer ar gyflogaeth foesegol mewn cadwyni cyflenwi ac egwyddorion gwaith teg.

Rydym hefyd yn awyddus i gyflwyno safonau sicrwydd ansawdd gorfodol ar gyfer asiantaethau cyflenwi fel y byddai'n rhaid i unrhyw asiantaeth fasnachol sy'n dymuno cyflenwi athrawon dros dro i ysgolion a gynhelir yng Nghymru fodloni gofynion penodol, ac rwy'n credu y byddai safonau'n cefnogi ysgolion ac athrawon cyflenwi ac yn gwella ansawdd addysgu a chyfleoedd dysgu ar gyfer myfyrwyr. Felly, rydym yn archwilio llu o ffyrdd y gallwn sicrhau bod yr holl athrawon sy'n gweithio yn ein hysgolion ar sail ran amser neu ar sail cyflenwi yn cael eu trin yn deg ac yn cael eu talu'n briodol.

Diolch, Lywydd. Ysgrifennydd y Cabinet, mae ymgyrchwyr yn honni bod athrawon cyflenwi yng Nghymru yn gorfod cymryd swyddi ychwanegol i gadw deupen llinyn ynghyd, ac mae llawer yn ystyried gadael y proffesiwn yn gyfan gwbl. Maent yn honni bod yr arfer o gyflogi athrawon cyflenwi drwy asiantaethau wedi arwain at gyflogau is a thelerau ac amodau gwaeth. Mae Llywodraeth Cymru wedi sefydlu tasglu annibynnol i wneud argymhellion yn hyn o beth. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet roi gwybod i'r Cynulliad hwn yn awr pryd y bydd hi mewn sefyllfa i wneud cynnig yn seiliedig ar argymhellion y tasglu, os gwelwch yn dda?

Nid yn unig fod y tasglu hwnnw'n ymgysylltu â grŵp Bargen Deg i Athrawon Cyflenwi, ond mae swyddogion hefyd yn cyfarfod â'r grŵp hwnnw o athrawon sy'n ymgyrchu ar y mater hwn. Fel y dywedais wrth Hefin David, rydym yn edrych ar amrywiaeth o opsiynau a fydd yn mynd i'r afael â'r pryderon a fynegwyd gan yr Aelod.

Trosglwyddwyd cwestiwn 8 [OAQ52602] i'w ateb yn ysgrifenedig gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol.