10. Dadl Fer

– Senedd Cymru am 5:16 pm ar 28 Tachwedd 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 5:16, 28 Tachwedd 2018

Sy'n dod â ni at yr eitem olaf o fusnes, sef y ddadl fer. Os gall pawb adael yn dawel ac yn frysiog, fe wnawn ni symud ymlaen i’r ddadl fer ar barcffordd Abertawe: y camau nesaf ar gyfer dinas ranbarth bae Abertawe i’w gynnig gan Suzy Davies.

(Cyfieithwyd)

Aelodau'r Cynulliad: Clywch, clywch.

Photo of Suzy Davies Suzy Davies Conservative

Diolch yn fawr, Llywydd, a phawb arall.

Photo of Suzy Davies Suzy Davies Conservative

(Cyfieithwyd)

Mae hi bob amser yn braf dechrau dadl gyda chytundeb, Ysgrifennydd y Cabinet, ac ar yr achlysur hwn, diddordeb cyffredin ydyw yn llwyddiant bargen ddinesig bae Abertawe. Efallai ei fod yn dweud 'Abertawe' yn y teitl, ond mae'r cyfleoedd ar gyfer ardaloedd awdurdod lleol Castell-nedd Port Talbot, sir Gaerfyrddin a sir Benfro yr un mor gyffrous. Rydym yn sôn am bron i 10,000 o swyddi newydd a hwb economaidd o £2 biliwn i'r ardal. Felly, beth sydd i beidio â'i hoffi? Nid yw fel pe baem yn brin o syniadau arloesol a luniwyd gennym ni ein hunain, ond nid oes gennym hanes arbennig o dda o'u masnacheiddio er budd y tyrfaoedd, ac mae hwn yn gyfle i ddangos y gallwn wneud hynny.

Mae hyder yn allweddol i lwyddiant y fargen ac un elfen o hyder yn y cyd-destun hwn yw'r gallu i argyhoeddi buddsoddwyr rhyngwladol, yn ogystal â buddsoddwyr yng Nghymru, fod y rhanbarth yn hawdd ei gyrraedd ac yn hawdd i deithio o'i gwmpas. Roedd rhai ohonom yn synnu pan welsom nad oedd cysylltedd ffisegol yn nodwedd o'r cynlluniau ar gyfer y fargen, ac rwy'n gobeithio bod y ffaith bod Mike Hedges a minnau, ac eraill, yn dal i godi hyn yn sicrhau na fyddwch yn colli golwg ar y ddolen goll hon.

Mae'r Athro Mark Barry wedi cynhyrchu syniad cwmpasu cychwynnol ar gyfer metro de Cymru—metro De Cymru Gorllewinol, dylwn ddweud. Nid yw'n berffaith, yn fy marn i, a chadarnhaodd Rob Stewart, arweinydd cyngor Abertawe, mewn cyfarfod ag ACau am y fargen ddinesig, mai man cychwyn yn unig yw syniadau'r athro. Ond er bod cysylltedd digidol sy'n arwain y byd yn un o nodau craidd y fargen, ac yn hanfodol ar gyfer ei hirhoedledd, mae ei fodolaeth ynddo'i hun yn tanlinellu'r pwynt y bydd pobl yn dal i fod angen cerdded, beicio, gyrru, dal bysiau, trenau, tramiau er mwyn cymryd rhan yn y fargen—yn uniongyrchol fel gweithlu ac yn anuniongyrchol fel buddiolwyr y cyfoeth cynyddol a gynhyrchir yn y rhanbarth. I fod yn hyderus ynglŷn â hyblygrwydd y rhanbarth, mae angen i fuddsoddwyr fod yn hyderus ynglŷn â'i symudedd. Ac rwy'n tybio, Ysgrifennydd y Cabinet, y byddwch eisiau codi trydaneiddio yn eich ymateb i'r ddadl hon—a gwnewch hynny ar bob cyfrif. Ond buaswn yn hoffi'n fawr pe baem yn meddwl am y dyfodol y gallwn wneud rhywbeth yn ei gylch, a dyfodol sy'n cydnabod y gall penderfyniadau gofalus am drafnidiaeth ymwneud ag adfywio llwyddiannus ac nid trenau cyflymach yn unig.

Mae'r fargen ddinesig yn cynnwys 11 o brosiectau sy'n canolbwyntio ar weithgynhyrchu, ynni, gwyddor bywyd a llesiant a sbarduno economaidd, yn ogystal â'i hymgyrch graidd tuag at ddigidol—tra-arglwyddiaeth byd-eang yw'r ffordd rwy'n hoffi meddwl amdano. Ond hoffwn ganolbwyntio ar beth a allai, ac a ddylai, fod yn ddeuddegfed prosiect, sef gorsaf parcffordd Abertawe. Yn wahanol i drydaneiddio, sy'n fuddsoddiad enfawr wedi'i lunio i gyflymu teithiau, mae parcffordd yn ymwneud lawn cymaint ag adfywio'r safle mawr yn Felindre sydd wedi methu denu fawr o ddiddordeb ers diflaniad y gwaith tunplat; mae'n ymwneud lawn cymaint â hynny ag â gwella cysylltedd o amgylch y rhanbarth yn ogystal â gwella symudedd o fewn Abertawe a'r penrhyn.

Daeth Joyce Watson i’r Gadair.

Photo of Suzy Davies Suzy Davies Conservative 5:20, 28 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Mae parcffordd Abertawe, sydd wedi'i lleoli'n briodol i'r gogledd o'r ddinas, yn golygu y gall pobl deithio'n fwy cyflym o'r dwyrain i'r gorllewin o fewn y rhanbarth ac i'r dwyrain o'r rhanbarth, yn ogystal â helpu i gadw'r bont dir hollbwysig rhwng Iwerddon a gweddill y DU ac yna ymlaen i'r Undeb Ewropeaidd.

Mae hyn oll ynddo'i hun yn arbed amser i deithwyr nad oes angen iddynt fynd i mewn i Abertawe ei hun. Mae hefyd yn lleddfu ofnau ynghylch dyfodol gorsaf Castell-nedd a nodwyd yn amlinelliad yr Athro Barry. Bydd hefyd yn caniatáu opsiwn mwy cyfleus nag a geir ar hyn o bryd i drigolion rhannau o Abertawe, Gŵyr, Castell-nedd Port Talbot a hyd yn oed ymhellach i ffwrdd ddefnyddio'r trên i gyrraedd canol y ddinas, gan osgoi tagfeydd a llygredd gronynnol mewn rhan o'r wlad yr effeithir arni'n ddrwg gan y ddau beth. Mae hyn yn cydweddu'n strategol â gwaith y mae Llywodraeth Cymru eisoes yn ei wneud mewn perthynas â gorsafoedd trên lleol yn Abertawe, ac rwy'n fwy na pharod i adael i Mike Hedges gael mwy na munud os yw'n dymuno, ac wrth gwrs, Gadeirydd, os ydych yn hapus i adael iddo wneud hynny.

Fe wneuthum fy ymchwil fy hun ar barcffordd yn gynharach eleni. O'r preswylwyr yr ysgrifennais atynt yn ardal gogledd Abertawe, dywedodd 89 y cant o'r ymatebwyr y dylai bargen ddinesig bae Abertawe gynnwys cynnig ar drafnidiaeth. Nid oes ganddi un ar hyn o bryd, wrth gwrs, a phan ofynnais pa ffactorau a fyddai'n gwneud iddynt ddefnyddio gorsaf barcffordd Abertawe, dywedodd 77 y cant ohonynt fod osgoi traffig canol y ddinas a thagfeydd yn un rheswm mawr dros ddefnyddio gorsaf barcffordd. Wrth ei sodlau, er hynny, roedd y ffaith y byddai parcffordd i'r gogledd o Abertawe yn fwy cyfleus i rai ohonynt yn bersonol na'r gorsafoedd presennol, sydd, wrth gwrs, yn cynnwys: Stryd Fawr Abertawe, Castell-nedd, Port Talbot ei hun, Llansawel, Sgiwen, Llansamlet, a Llanelli.

Ond gall parcffordd i Abertawe wneud mwy na dim ond galluogi trigolion i gael mynediad cyflym a chyfleus at swyddi presennol a newydd, oherwydd gall hefyd, os caiff ei wneud yn gywir wrth gwrs, helpu i wella ansawdd aer, sydd wedi dod yn gymaint o flaenoriaeth i ni yma yn y Siambr hon. Dywedodd bron i hanner y trigolion wrthyf y byddent yn ystyried defnyddio parcffordd ar gyfer Abertawe pe bai'n cael ei chefnogi gan rwydweithiau bysiau a theithio llesol, gan ddangos y gallai parcffordd Abertawe chwarae ei rhan yn annog cymudwyr i roi'r gorau i ddefnyddio'u ceir yn gyfan gwbl os caiff ei wneud yn y ffordd gywir yn y lle iawn.

Diolch i waith Sustrans a sefydliadau lleol, mae gennym fap rhwydwaith trafnidiaeth integredig cynaliadwy ar gyfer Castell-nedd Port Talbot ac Abertawe eisoes, sy'n galluogi trigolion ac ymwelwyr i deithio'n rhwydd o un ardal awdurdod lleol i'r llall. Byddai gwaith i ymgorffori parcffordd ar gyfer Abertawe yn y map ond yn fanteisiol i'r rhanbarth o safbwynt annog pobl i feddwl yn wahanol ynglŷn â sut y maent yn teithio o le i le yn ogystal â gwella llif y symudiad hwnnw.

Mae'r hen waith tunplat yn Felindre ychydig i'r gogledd o Abertawe wedi cael miliynau o bunnoedd o arian trethdalwyr i'w ddatblygu'n barc busnes Parc Felindre. Mae'r tir mewn dwylo cyhoeddus, fel y gwyddoch, mae peth yn nwylo'r awdurdod lleol a pheth yn nwylo Llywodraeth Cymru, ond dros amser, fel y clywsom, ychydig iawn o ddiddordeb y mae hyn wedi'i ysgogi tan yn ddiweddar, a fawr iawn o enillion ariannol. Rwyf wedi codi hyn o'r blaen, a chafodd ei ddwyn i'ch sylw fwy nag unwaith yn y misoedd diwethaf gan Dr Dai Lloyd, felly fe wyddoch beth yw'r sefyllfa. Rydym yn edrych ar oddeutu 200 hectar o dir sydd wedi'i leoli 7.5 km o ganol y ddinas, gyda chyffordd bwrpasol i'r M4, ac sydd â photensial ar gyfer cyfleuster cyswllt rheilffordd. Mae hynny ar wefan cyngor dinas Abertawe sy'n cadarnhau hynny. Mae'n safle cyflogaeth strategol o arwyddocâd rhanbarthol o ran maint a lleoliad. Ac wrth gwrs, mae'r Asiantaeth Trwyddedu Gyrwyr a Cherbydau, sy'n cyflogi bron i 6,000 o bobl o bob rhan o'r ardal teithio-i'r-gwaith, y rhan fwyaf ohonynt yn fenywod, gan gynnwys ar raddfeydd uwch, ar draws y ffordd.

Y weledigaeth ar gyfer Felindre yw parc busnes strategol lefel uchel sy'n gwasanaethu de Cymru. Mae hynny'n dda. Nid ydym eisiau parc manwerthu yno. Ond mae hefyd yn agos at dir arall o'r un maint, fwy neu lai, sydd mewn dwylo cyhoeddus, ac sydd wedi'i glustnodi ar gyfer tai a byddai 20 y cant ohono ar gyfer tai fforddiadwy, a fyddai'n newyddion da i'r ysgol sydd dan fygythiad yn Nghraig-cefn-parc, ond yn llai deniadol nag ar yr olwg gyntaf oherwydd ei fod mor bell o ganol y ddinas. Byddai parcffordd ar garreg y drws yn datrys y broblem honno i 200 hectar o dai.

Ar ôl blynyddoedd o Lywodraeth Cymru'n gwario arian mewn ymdrech i geisio denu tenantiaid i'r safle, rydym yn dechrau gweld rhywfaint o ddiddordeb bellach. Cyhoeddodd y cwmni dosbarthu parseli rhyngwladol DPD eu dymuniad i symud i'r safle a dod â 130 o swyddi newydd i'r ardal. Nawr, mae hynny i'w groesawu, wrth gwrs ei fod, ond nid yw'n hollol yn ddechrau ffwrnais economaidd a gynheuwyd gan y fargen ddinesig. Mae arweinydd cyngor Abertawe bellach yn honni bod diddordeb sylweddol gan fusnesau yn y safle, ac rwy'n gobeithio'n fawr ei fod yn iawn gan fod llai o gwestiwn wedyn ynglŷn â pha un sy'n dod gyntaf: buddsoddiad gan fusnesau mewn swyddi newydd neu seilwaith i'w cynnal. Fy hun, y naill ffordd neu'r llall, rwy'n credu y byddai parcffordd yn helpu pobl i gyrraedd y swyddi newydd hynny o'r tu mewn i'r ddinas a'r tu allan mewn ffordd nad yw'n tagu cyffyrdd y draffordd i'r gogledd ac i'r gorllewin i Abertawe, ac yn sicr nid yw'n tagu'r prif lwybrau i mewn ac allan o'r ardal honno. Mae pawb ohonom yn gwybod sut mae hi ar yr M4 y peth cyntaf yn y bore, onid ydym, foneddigion?

Mae rhannau eraill o Gymru eisoes wedi gweld buddsoddiad sylweddol yng Nghymru gan fusnesau preifat, diolch i waith gan ein dwy Lywodraeth. Yng Nglannau Dyfrdwy, cyhoeddodd Toyota y byddant yn adeiladu eu Auris newydd ac yn sicrhau 3,000 o swyddi yno. Mae CAF yn adeiladu trenau yng Nghasnewydd, gan fuddsoddi £30 miliwn a chreu 300 o swyddi. Mae Aon yn agor swyddfa gwasanaethau ariannol newydd yng Nghaerdydd yn ddiweddarach eleni. Ceir rhes gyfan o'r rhain, ond mae fy etholwyr eisiau peth o'r cyffro hwnnw, drwy gynlluniau'r cyngor ei hun ar gyfer y ddinas, y fargen ddinesig ei hun a'r gwaith a wnaed gan ein dwy Lywodraeth. Mae trigolion eisoes wedi dweud eu bod yn hoff o'r syniad. Bydd buddsoddwyr yn disgwyl mynediad hawdd i'r ddinas-ranbarth. A chredaf mai parcffordd ar gyfer Abertawe yw'r pwynt gwerthu sydd ar goll.

Byddai'n dangos i fuddsoddwyr fod gan fargen ddinesig bae Abertawe ymagwedd gwbl gydgysylltiedig a fyddai'n caniatáu i'r ymchwil a'r arloesi ddigwydd ar draws y rhanbarth, ar yr 11 safle prosiect hynny, i fusnesau mawr a bach allu manteisio'n llawn arnynt. Byddai'n caniatáu i breswylwyr o bob cwr o'r rhanbarth ddechrau neu orffen eu teithiau'n hawdd ac yn gyflym heb ychwanegu at y tagfeydd, a helpu ar yr un pryd i leihau tagfeydd a gwella ansawdd mewn mannau problemus, os mynnwch. Rhan o'r ateb i hynny, wrth gwrs, yw'r hyn y mae Mike Hedges yn debygol o fod yn siarad amdano mewn ychydig funudau, ac mae'r penderfyniad ynglŷn â buddsoddi mewn parcffordd ar gyfer Abertawe, wrth gwrs, yn fater i Lywodraeth y DU yn y pen draw, ond mae angen cefnogaeth gan Lywodraeth Cymru, rwy'n credu, i greu—beth y gallaf ddweud? Wel, gadewch i ni greu'r hyder roeddwn yn siarad amdano yn gynharach yn y cyflwyniad. Rwy'n credu bod cael cyd-ddealltwriaeth rhwng Llywodraethau ynglŷn â ble y mae angen y buddsoddiad hwnnw a sut y gellir ei gefnogi yn allweddol i fargen ddinesig bae Abertawe allu gwireddu ei photensial llawn.

Nawr, ym mis Mawrth eleni, Ysgrifennydd y Cabinet, fe ddywedoch chi wrth y Cynulliad—ac rwy'n dyfynnu—fod

'Llywodraeth Cymru yn galw ar Lywodraeth y DU i wneud nifer o bethau o ran gwella gwasanaethau i deithwyr, a gwelliannau i amseroedd teithio'.

Yn gwbl briodol. Gallai parcffordd i Abertawe fod yn ateb i rai o'r pethau rydych yn chwilio amdanynt. Ym mis Mai, fe ychwanegoch chi y dylai parcffordd i Abertawe gael 

'ei ddatblygu yn gyflym.' 

A hoffwn feddwl eich bod yn dal i goleddu'r farn honno. Rwy'n gobeithio, gyda'r sylwadau hynny mewn cof, eich bod yn gallu cadarnhau y bydd Llywodraeth Cymru yn ymuno â fy etholwyr, ac ACau eraill gobeithio, i wasgu am yr orsaf barcffordd i Abertawe fel sydd ei hangen ar y ddinas-ranbarth. Oherwydd, gadewch i ni feddwl am yr hyn y gallwn ei ennill drwy adael i'r trên wneud y gwaith. Diolch.

Photo of Mike Hedges Mike Hedges Labour 5:27, 28 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Yn gyntaf oll, a gaf fi ddiolch i Suzy Davies am roi munud imi yn y ddadl hon? Rwyf am wneud dau bwynt cysylltiedig. Y cyntaf yw bod angen cyfnewidfeydd bysiau a threnau yn yr holl orsafoedd rheilffyrdd, ac mae angen i'r bysiau gyrraedd a gadael ar yr adegau cywir. Yn llawer rhy aml, mae bysiau'n gadael ar adeg wahanol i'r trenau, ac mae hynny'n golygu bod defnyddio bws i gyrraedd yr orsaf reilffordd yn llai cyfleus. Pan fydd rhywun wedi gwneud rhan o'u taith mewn car, yn enwedig os ydynt wedi dod—. Yn fy achos i, pe bawn i'n defnyddio fy nghar i ddod yma ar y trên, buaswn naill ai'n gyrru am 20 munud i'r cyfeiriad anghywir, neu buaswn yn gyrru am 20 munud i Bort Talbot, sydd ychydig o dan hanner fy nhaith—tua 40 y cant o fy nhaith. Nid yw'n ymddangos yn werth newid y dull o deithio pan fyddwch wedi teithio mor bell â hynny. Credaf felly ei bod hi'n bwysig fod gennym gyfnewidfeydd bysiau a threnau a'n bod yn ei wneud yn hwylus i bobl.

Mae'r ail bwynt yn ymwneud â chael strategaeth ar gyfer symud pobl ar y rheilffordd rhwng mannau lleol. Dyma wrthdroi Beeching. I'r rhai nad ydynt yn gwybod beth a wnaeth Beeching, fe gafodd wared ar yr holl linellau cangen gan fod y prif reilffyrdd yn gwneud elw, heb sylweddoli bod y bobl a ddôi ar y llinellau cangen yn mynd ar y brif linell, felly'n sydyn iawn, nid yw'r brif reilffordd yn gwneud elw ychwaith. Rwyf eisiau gwrthdroi hynny.

A hefyd, mae gennym lawer o'r hyn a arferai fod yn hen orsafoedd. Gwn imi sôn am Landŵr yn aml, ond mae gennych lawer o orsafoedd y mae trenau'n mynd drwyddynt ar hyn o bryd—gorsafoedd sy'n bodoli. Gwn fod angen eu hadnewyddu, ond maent yn bodoli. Credaf fod angen inni edrych ar fwy o'r rhain. Rwy'n mynd i grwydro i ardal Jeremy Miles yn awr, oherwydd mae rhai yng Nghastell-nedd hefyd, ar y brif reilffordd. Gellid eu hailagor. Bydd rhywfaint o gostau wrth adnewyddu, ond gellir eu hailagor. Mae angen inni gael pobl allan o'u ceir, ond gadewch inni beidio â gwneud hynny pan fo gadael eu ceir yn peri anghyfleustra i bobl. Rydym yn gofyn iddynt wneud rhywbeth dros yr amgylchedd sy'n mynd i wneud dolur iddynt. Rwyf eisiau gofyn i bobl wneud pethau dros yr amgylchedd sydd o fudd iddynt hefyd, gan y byddant yn fwy tebygol o'i wneud.

Fel y dywedais droeon, mae angen strategaeth ar gyfer trafnidiaeth gyhoeddus yn ninas-ranbarth bae Abertawe. A gaf fi wneud dau bwynt byr iawn? Un yw: rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn fod gorsaf Castell-nedd yn parhau ar y brif linell ac nad yw'n cael ei thynnu oddi arni. Ac wrth gwrs, parcffordd Abertawe—cafodd ei chynllunio gan Awdurdod Datblygu Cymru yn y 1990au. Felly, nid yw'n newydd, ond nid yw'r ffaith nad yw'n newydd yn golygu nad yw'n syniad da.

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 5:29, 28 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Galwaf yn awr ar Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a Thrafnidiaeth i ymateb i'r ddadl. Ken Skates.

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd dros dro. A gaf fi ddiolch i Suzy Davies am gyflwyno'r ddadl fer hon heddiw, a diolch hefyd i Mike Hedges am ei gyfraniad i fater pwysig i lawer o bobl yn ardal bae Abertawe? Nid oes gennyf unrhyw amheuaeth fod y weledigaeth yn glir ac mae'r partneriaid am weithio gyda'i gilydd i gyflawni dinas-ranbarth bae Abertawe, gyda'r fargen ddinesig sydd wedi'i chysylltu mor agos ag ef.

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 5:30, 28 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Mae'r dull cydweithredol hwnnw o weithio'n rhanbarthol eisoes yn sicrhau canlyniadau, ac un enghraifft o hyn, wrth gwrs, yw parc busnes Parc Felindre. Mae'n safle cyflogaeth strategol o ansawdd uchel ar gyfer dinas-ranbarth bae Abertawe, yn union fel y nododd Suzy Davies. Mae'n darparu tir gyda seilwaith llawn ar gyfer datblygwyr a phreswylwyr fel ei gilydd. Yn absenoldeb buddsoddiad sector preifat digonol mewn safleoedd newydd, datblygwyd Parc Felindre ar y cyd gan Lywodraeth Cymru a chyngor Abertawe i ddenu cyfleoedd cyflogaeth o ansawdd uchel i'r ardal. Mae'n cael ei farchnata'n weithredol, ac mae ein cyd-bartneriaid menter, cyngor Abertawe, bellach ar gam datblygedig yn y trafodaethau i ddod â'r datblygiad sylweddol cyntaf i'r safle. Mae cais cynllunio wedi'i gyflwyno ar gyfer 800 o anheddau a fydd yn cynnwys tai fforddiadwy a'r holl gyfleusterau cymunedol cysylltiedig y byddech yn eu disgwyl.

Mae Llywodraeth Cymru hefyd yn gweithio'n agos gyda chyngor dinas Abertawe er mwyn ei gwneud hi'n bosibl adfywio canol y ddinas a'r cyffiniau yn gyrchfan ddigidol a hamdden uwch-dechnoleg unigryw, bywiog a gwyrdd ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain—sy'n ddeniadol iawn i arloesedd, i fusnesau, i dwristiaid, i fyfyrwyr ac i fewnfuddsoddwyr yn ogystal.

Fel yr eglurwyd yn y ddadl hon heddiw, mae trafnidiaeth integredig—soniodd Mike amdani ar ddechrau ei araith; soniodd Suzy amdani hefyd—mae cysylltiadau trafnidiaeth integredig yn hanfodol i gyflawni'r weledigaeth o dwf economaidd. Dyna pam y gwnaethom ddyrannu £115,000 i gyngor dinas Abertawe y llynedd i arwain ar ddatblygu gweledigaeth ar gyfer metro de-orllewin Cymru. Gwnaethom ddarparu £700,000 pellach ar gyfer achos busnes mwy manwl y flwyddyn ariannol hon drwy'r gronfa trafnidiaeth leol. Mae cyngor Abertawe eu hunain yn cydlynu gwaith mewn partneriaeth ag awdurdodau lleol y dinas-ranbarthau eraill yn ne-orllewin Cymru, ac mae'n hanfodol bwysig fod y gwaith yn seiliedig ar dystiolaeth gadarn i sicrhau bod yr ateb yn cyflawni anghenion trafnidiaeth y rhanbarth yn y dyfodol.

Mae cysyniad y metro yn ddull amlfodd sy'n canolbwyntio ar drafnidiaeth gyhoeddus. Mae'n cynnwys bysiau a threnau, wrth gwrs, sy'n gweithredu fel bod un yn cyfarfod â'r llall ar adegau rheolaidd ac yn brydlon, ac wrth gwrs, mae'n cynnwys teithio llesol. Er bod ariannu'r seilwaith rheilffyrdd yn dal i fod yn fater a gadwyd yn ôl, bydd y gwaith yn adolygu cyfleoedd i ymestyn y rhwydwaith rheilffyrdd i ateb yr angen yn y dyfodol.

Cyfarfûm yn ddiweddar ag Ysgrifennydd Gwladol Cymru a hefyd gydag arweinydd y cyngor i drafod y cynnig ar gyfer gorsaf newydd yn Felindre. Yn dilyn y cyfarfod hwnnw, gofynnais i swyddogion gomisiynu dadansoddiad lefel uchel o effeithiau economaidd adeiladu gorsaf reilffordd newydd yn y cyffiniau, a oedd hefyd yn cynnwys yr effaith ar ganol dinas Abertawe. Mae'n bwynt pwysig i'w wneud, wrth ddatblygu cynllun yn seiliedig ar dystiolaeth ar gyfer gorsaf barcffordd yn Abertawe, na ddylem danseilio neu ansefydlogi'r cynllun mwy hirdymor pwysig y mae'r cyngor a Llywodraeth Cymru yn cydweithio arno er mwyn adfywio canol y ddinas ei hun. Rwyf wedi trafod y mater hwn, fel rwy'n dweud, gydag Ysgrifennydd Gwladol Cymru, ac arweinydd cyngor Abertawe, Rob Stewart, ac rwyf wedi gofyn i fy swyddogion a Trafnidiaeth Cymru sicrhau yr adlewyrchir y pryderon hyn ynglŷn â thwf canol y ddinas yn yr astudiaeth a gomisiynwyd. Felly, ar y cam hwn, mae cynnig sy'n dod yn rhan o ddatblygiad ehangach y metro ar gyfer y rhanbarth yn rhywbeth y byddai'n well gennyf ei weld.

Credaf ei bod hi'n bwysig wrth gwrs ein bod yn dilyn prosesau arweiniad ar arfarnu trafnidiaeth Cymru—WelTAG—Llywodraeth Cymru ar gyfer penderfynu beth yw'r atebion gorau ar gyfer y rhanbarth. A thrwy ddilyn proses WelTAG Llywodraeth Cymru, byddwn yn bwrw ymlaen â chynigion sy'n seiliedig ar dystiolaeth gadarn a chynigion a fydd hefyd yn cyflawni ein rhwymedigaethau o dan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015.

Mae'r enghreifftiau hyn yn rhannu'r un thema—trafnidiaeth, datblygu economaidd yn y rhanbarth—a'r thema honno yw cydweithio â'n partneriaid a chyda'n rhanddeiliaid. Yn fy marn i rydym yn gweithio ar y cyd yn awr i gyflawni gyda'n gilydd tuag at weledigaeth a rennir sy'n seiliedig ar dystiolaeth gadarn i dyfu ein heconomi a darparu Cymru well ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol.

Lluniwyd ein model datblygu economaidd newydd ag iddo ffocws rhanbarthol i alluogi economïau rhanbarthol llwyddiannus sy'n manteisio ar eu cryfderau a'u cyfleoedd unigryw. Ac rwy'n credu bod gan bob enghraifft dda o ddatblygiad economaidd rhanbarthol fecanwaith sy'n hwyluso meddwl cydgysylltiedig a chyflawniad cydgysylltiedig hefyd. Ac mae'n ymwneud â mwy na blaenoriaethu strwythurau dros ganlyniadau yn unig, ond cydnabod y cyd-ddibyniaethau rhwng y ddau a sicrhau bod gennym y strwythurau a'r mecanweithiau cywir ar waith i gyflawni'r canlyniadau rydym am eu gweld.

Lywydd dros dro, rydym wedi ystyried hefyd beth y mae rhanddeiliaid wedi dweud wrthym am ein ffyrdd presennol o weithio, sut y byddent yn hoffi ein gweld yn gweithredu yn y dyfodol mewn ffordd sy'n eu cynnwys yn well yn y gwaith a wnawn, a dyna pam fod creu'r tair uned ranbarthol a'r prif swyddogion rhanbarthol mor bwysig. Credaf y byddem yn gwneud cam â ni ein hunain pe baem yn trin cynhyrchu cynlluniau rhanbarthol fel ymarfer drafftio'n unig. Rhaid iddynt ychwanegu gwerth yn hytrach na chymhlethdod, ac mae hyn yn rhywbeth sydd wedi'i ddwyn i fy sylw, a rhywbeth rwyf wedi rhoi sicrwydd yn ei gylch i awdurdodau lleol amrywiol ledled Cymru, gan gynnwys y rhai yn ninas-ranbarth bae Abertawe. Ac mae'n golygu ystyried dibyniaethau â buddsoddiadau strategol ehangach. Buddsoddiadau megis, ie, bargeinion twf, metro de-orllewin Cymru, canolfannau trafnidiaeth cyhoeddus, ac adfywio ein stryd fawr, nid yn unig yn ninas-ranbarth Abertawe, ond trwy Gymru gyfan. Ond rwy'n hyderus, gyda mentrau'r dinas-ranbarthau, gyda Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda'i gilydd ar ymyriadau trafnidiaeth sy'n gwneud gwahaniaeth i economi a phobl ardal bae Abertawe, y byddwn yn gallu tanio twf economaidd pellach yn y rhanbarth hwnnw.

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 5:36, 28 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch. Felly, daw hynny â thrafodion heddiw i ben.

Daeth y cyfarfod i ben am 17:36.