Diolch, Llywydd. Rwy'n datgan buddiant gan fy mod i'n gynghorydd yng Nghaerdydd .

1. Sut y mae Llywodraeth Cymru yn defnyddio'r system gynllunio i fynd i'r afael ag anheddau gwag yng Nghaerdydd? OAQ53075

Diolch. Mae angen i awdurdodau cynllunio lleol ddeall y ffactorau sy'n dylanwadu ar anghenion tai yn eu hardal, gan gynnwys anheddau gwag. Mae asesiadau o'r farchnad dai leol yn ddarn allweddol o'r sylfaen dystiolaeth ar gyfer cynlluniau datblygu lleol, sy'n ymdrin â'r holl farchnad dai, gan gynnwys cyfraddau anheddau gwag.

Diolch. Mae heddiw'n ddiwrnod hanesyddol, felly hoffwn ddechrau drwy anrhydeddu'r Tywysog Llywelyn, tywysog brodorol olaf Cymru sofran, a gafodd ei ladd ar y diwrnod hwn ym 1282 yng Nghilmeri.

Ysgrifennydd y Cabinet, ymwelais yn ddiweddar â thŷ yn Nhrelái a oedd yn dechrau edrych fel jyngl. Roedd yr ardd wedi tyfu mor wyllt fel mai prin y gallech chi weld bod tŷ yno. Yn yr ardd, roedd sbwriel yn cael ei waredu, roedd y ffenestri wedi malu ac roedd planhigion yn tyfu i mewn i'r tŷ, ac mae'n un o 1,300 o gartrefi gwag yng Nghaerdydd y dylai teulu fod yn byw ynddo.

Mae gan Gaerdydd y record waethaf yng Nghymru am ailddechrau defnyddio tai gwag—llai nag 1 y cant yn 2016-17. Rydych chi'n gadael iddyn nhw wneud fel y mynnon nhw yn hynny o beth, ond ar yr un pryd yn caniatáu i'r cyngor Llafur adeiladu miloedd o dai newydd ar gaeau glas na all pobl leol eu fforddio. Felly, pam nad ydych chi'n mynnu bod Cyngor Caerdydd yn defnyddio eu pwerau i ailddefnyddio'r tai gwag hyn, oherwydd nid oes dim yn dangos esgeuluso ein cymunedau yn fwy na thai yn cael eu gadael i bydru am flynyddoedd lawer?

Rwy'n gwybod bod dyhead gan Gyngor Caerdydd i leihau nifer yr anheddau gwag, ac ystyriwyd hynny yn rhan o'r archwiliad annibynnol parthed y cynllun datblygu lleol. Fe wnaf i ddweud bod anheddau gwag, yn gwbl ddi-gwestiwn, yn wastraff ar adnoddau. Fe allan nhw'n aml fod yn darged i fandaliaid, sy'n amlwg yn effeithio ar ansawdd bywyd cymdogion a chymunedau lleol. Fel Llywodraeth, rydym ni wedi rhoi arian—rwy'n credu ei fod bellach tua £40 miliwn—ar gyfnod ailgylchu parhaus. Rwy'n credu bod hynny dros 15 mlynedd, ac mae hynny wedi'i ddarparu i awdurdodau lleol weithredu cynlluniau.

Ysgrifennydd y Cabinet, rwyf yn credu bod hwn yn faes pwysig o bolisi cyhoeddus. Gan ddibynnu ar sut yr ydych chi'n cyfrif cartrefi gwag—p'un a ydyn nhw'n wag ar ôl chwe mis, neu gyfnod byrrach—mae rhywle rhwng 23,000 a 43,000 o gartrefi gwag yng Nghymru. Yn fy ardal i, mae gan Rhondda Cynon Taf bron i 500 o adeiladau sydd wedi bod yn wag am bum mlynedd—dyna'r gwaethaf o unrhyw awdurdod ar wahân i Abertawe. Mae'n eithaf rhyfeddol bod ymhell dros 1,100 o anheddau a fu'n wag ers 10 mlynedd ledled Cymru. Felly, mae'n bwysig iawn, gan fod angen inni bwysleisio'r angen i adeiladu mwy o gartrefi, ein bod ni yn defnyddio'r cartrefi sydd ar gael eisoes mor effeithlon â phosib.

Ni allaf anghytuno â dim a ddywedodd David Melding. Rwy'n credu y dylai nifer yr anheddau gwag mewn ardal awdurdod cynllunio lleol fod yn ystyriaeth pan fyddant yn ystyried nifer y cartrefi mewn datblygiad newydd. Soniais yn fy ateb gwreiddiol i Neil McEvoy am y cyllid y mae Llywodraeth Cymru wedi ei gyflwyno. Rydym ni wedi gweld y cynllun Troi Tai'n Gartrefi, rydym ni wedi gweld y cynllun benthyciadau gwella cartrefi, ac mae hynny yn rhoi'r hyblygrwydd i awdurdodau lleol allu ymateb i ofynion eu hardal benodol.

Cwestiwn 2—John Griffiths. Nid yw John Griffiths yma i ofyn cwestiwn 2.

Ni ofynnwyd cwestiwn 2 [OAQ53086].