5. A wnaiff y Prif Weinidog amlinellu blaenoriaethau polisi Llywodraeth Cymru ar gyfer diogelu bywyd gwyllt Cymru? OAQ53229

Diolch. Mae ein blaenoriaethau polisi ar gyfer bywyd gwyllt yn rhan o'n cynllun gweithredu adfer natur, sy'n pwysleisio'r rôl bwysig y mae bioamrywiaeth yn ei chwarae yn ein lles. Mae hyn, er enghraifft, wedi golygu ein bod yn buddsoddi £4 miliwn ac wedi sicrhau £11 miliwn ychwanegol o arian yr UE ar gyfer tri phrosiect pwysig ar gyfer cynefinoedd a bywyd gwyllt Cymru.

Diolch yn fawr iawn am yr ateb, Weinidog. Gwn fod eich cyllid a—cyllid Cymru a chyllid Ewropeaidd, am ba hyd y bydd yn parhau? Ond canfu astudiaeth ddiweddar o gyflwr adar yng Nghymru fod un o bob tri math o adar yn dirywio'n sylweddol. Mewn rhai achosion, maent mewn perygl o ddiflannu yng Nghymru. Un o'r rhesymau dros y dirywiad hwn yw dinistrio cynefinoedd adar, megis perthi. Mae perthi yn nodwedd bwysig o'r amgylchedd cefn gwlad, ac rwy'n deall bod rheoliadau'n golygu ei bod yn erbyn y gyfraith i ddileu'r rhan fwyaf o wrychoedd cefn gwlad heb ganiatâd gan yr awdurdodau lleol—caniatâd cynllunio. A gaf fi ofyn, Weinidog, beth a wnewch i annog plannu perthi yn lle adeiladu ffensys er mwyn diogelu ein hamgylchedd a gwrthdroi'r dirywiad ofnadwy yn ein poblogaethau adar, os gwelwch yn dda?

Rwyf wedi gweld yr adroddiad hwnnw, ac yn sicr, mae'r dirywiad mewn rhai rhywogaethau adar brodorol yn peri cryn bryder. Credaf y bydd llawer o ffactorau yn cyfuno i achosi newid yn y boblogaeth adar dros amser yng Nghymru, a chredaf fod angen inni sicrhau bod cynefinoedd Cymru yn y cyflwr gorau posibl i roi'r cyfle gorau i boblogaethau adar allu gwella.

Nid wyf wedi gwneud unrhyw beth penodol ynglŷn â pherthi, ond rwy'n sicr yn fwy na pharod i ystyried y mater. Fe fyddwch yn ymwybodol o'r nifer sylweddol o berthi—. Un o'r pethau a wnaeth argraff arnaf pan euthum allan i Seland Newydd i edrych ar ffermydd yno—. Os ewch i ffermydd yng Nghymru, y perthi gwych sydd yma, sy'n amlwg yn hybu rhywogaethau adar yma, nid ydych yn eu gweld draw yno. Felly, credaf eich bod yn llygad eich lle, mae perthi yn rhan o'r gwaith y mae angen ei wneud i sicrhau bod gennym y boblogaeth adar rydym am ei gweld yma.

Yn eich ymateb i Mohammad Asghar, rydych yn iawn i dynnu sylw at bwysigrwydd yr adroddiad 'State of Birds in Wales 2018', ac mae gennym rai poblogaethau pwysig iawn yn rhyngwladol wrth gwrs—rwy'n meddwl, er enghraifft, am nythle'r gwylanwyddau ar Ynys Gwales; gallwn restru llu ohonynt. Yn amlwg, mae peth o'r buddsoddiad a wnaethpwyd eisoes i ddiogelu'r cynefinoedd hynny yn dechrau dangos llwyddiant, ac mae sicrhau ein bod yn ariannu cynlluniau a mentrau yn ddigonol fel y gallant wella a pharhau i wella amgylcheddau naturiol yn allweddol, ac mae hynny'n cynnwys darparu'r holl adnoddau angenrheidiol i Cyfoeth Naturiol Cymru mewn perthynas â'u cylch gwaith cadwraeth, sydd, wrth gwrs, yn her. Pa drafodaethau a gawsoch chi a'ch Llywodraeth, Weinidog, i liniaru'r risg na fyddwn yn gallu cael mynediad at gronfeydd yr UE a grybwyllwyd gennych, gan gynnwys mentrau megis ffrwd gyllido LIFE, sydd wedi bod yn allweddol o ran galluogi peth o'r gwaith adfer rhywogaethau ar raddfa fawr a'r prosiectau amgylcheddol sydd wedi eu cyflawni yma? Sut y gellir sicrhau cyllid yn lle'r buddsoddiad anhygoel o werthfawr hwnnw, a sicrhau ei fod yn cael ei gynnal?

Mae'n amlwg yn faes rydym wedi gweithio arno gyda Llywodraeth y DU, oherwydd, os cofiwch, dywedwyd wrthym gan Lywodraeth y DU, pe baem yn gadael yr Undeb Ewropeaidd, na fyddem yn colli ceiniog o gyllid. Felly, ar hyn o bryd, rydym yn dal i fod yn y sefyllfa lle rydym yn dweud wrthynt, 'Fe wnaethoch chi addo inni na fyddem yn colli ceiniog', ac yn sicr, mae fy mhortffolio—fel y dywedais mewn ateb cynharach i Rhun ap Iorwerth—yn nofio mewn cyllid Ewropeaidd. Mwy na thebyg mai fy mhortffolio i sy'n derbyn y swm mwyaf o arian. Felly, mae'n hanfodol ein bod yn parhau i gael y trafodaethau hynny, gan y gwyddom am yr effaith y byddai'n ei chael, nid yn unig ar amaethyddiaeth a physgodfeydd, ond hefyd ar yr amgylchedd.

Mae pob un ohonom wedi bod yn darllen adroddiad y Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar, 'State of Birds in Wales 2018', felly mae'n eithaf amlwg mai'r cwestiwn yw bod niferoedd adar yn cwympo—mae yno ostyngiad cyflym—ac rwy'n aelod o'r Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar, felly rwyf am ddatgan hynny nawr. Felly, o ran y pethau da rydym wedi'u gwneud, fel gwahardd saethu ar dir Cyfoeth Naturiol Cymru, rhoi diwedd ar saethu gwyddau talcenwyn—pethau fel hynny, gwarchod pethau penodol—maent yn bethau da iawn. Ond rwy'n tybio, o ran rheoli tir, y bydd fy nghwestiwn yn ymwneud â pharthau perygl nitradau a'r effaith a gaiff rhai ohonynt ar ein bywyd gwyllt, a beth y bwriadwch ei wneud, Weinidog, i sicrhau ein bod yn cyflwyno cynllun cynaliadwy lle na cheir crynodiadau o nitradau a allai ddinistrio unrhyw gynefin sy'n ceisio byw y tu hwnt iddynt.

Diolch. Felly, fe fydd yr Aelod yn gwybod am y datganiad ysgrifenedig a wneuthum mewn perthynas â llygredd amaethyddol a pharthau perygl nitradau. Credaf ei bod yn wirioneddol bwysig ein bod yn parhau i ddatblygu'r cynllun gweithredu adfer natur. Dyna yw ein strategaeth genedlaethol fel y gallwn fynd i'r afael â'r dirywiad mewn bioamrywiaeth. Fe sonioch chi am un neu ddwy o enghreifftiau yn gysylltiedig â gwarchod adar, a chredaf ei fod yn ymwneud â strategaethau fel yr un rydych newydd ei chrybwyll ar gyfer gwyddau talcenwyn yr Ynys Las. Credaf ei bod yn wirioneddol bwysig hefyd ein bod yn gwneud cynnydd sylweddol er mwyn sefydlu'r ddyletswydd bioamrywiaeth a chydnerthedd ecosystemau gyda phob awdurdod cyhoeddus. Credaf fod cryn dipyn o waith i'w wneud yma, ac unwaith eto, gwn fod y Prif Weinidog—mae hwn yn faes y mae'n frwdfrydig iawn yn ei gylch, o ran edrych ar y dirywiad mewn bioamrywiaeth, sy'n rhywbeth y credaf ein bod wedi dechrau ei wrthdroi bellach, ond mae angen inni wneud hynny'n llawer cyflymach.