4. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am gefnogaeth Llywodraeth Cymru i addysg oedolion ym Merthyr Tudful a Rhymni? OAQ53338

Diolch, Dawn. Rydym wedi ymrwymo i sicrhau bod mynediad gan oedolion ledled Cymru at y sgiliau hanfodol sydd eu hangen arnynt i ffynnu yn ein cymdeithas a'n heconomi. Ym Merthyr Tudful a Rhymni, rydym yn ariannu'r awdurdod lleol, y coleg ac Addysg Oedolion Cymru yn uniongyrchol i ddarparu ystod o ddarpariaeth ar gyfer oedolion yn y rhanbarth.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Rwyf bob amser yn edmygu'r cyfraniad y mae addysg oedolion yn ei wneud i ansawdd bywyd yn fy etholaeth a gwn eich bod wedi ymweld â dosbarth yng Nghanolfan Soar ddydd Llun, felly byddwch wedi gweld hynny â'ch llygaid eich hun. Nid oes unrhyw amheuaeth fod addysg oedolion yn cynnig cyfleoedd gwerthfawr i ddysgu, ond mae hefyd yn wych am gyflawni blaenoriaethau eraill y Llywodraeth—cyfeillgarwch i oresgyn problemau unigrwydd ac arwahanrwydd, manteision iechyd meddwl, yn ogystal â chadw pobl yn egnïol ac yn iach. A gaf i ofyn i chi, felly, pa gamau gweithredu eraill y gallai Llywodraeth Cymru eu rhoi ar waith ar draws y portffolios i gryfhau gwasanaethau addysg oedolion yn ein cymunedau, nid fel mecanwaith i ddarparu addysg yn unig, ond hefyd i gyflawni ein hamcanion lles?

Wel, Dawn, rydych yn llygad eich lle. Fore Llun, cefais gyfle i ymweld â Chanolfan Soar i gyfarfod â'r grŵp hanes a oedd yn astudio effaith mewnfudo ar hanes Merthyr Tudful. Dywedodd cyfranogwyr y grŵp wrthyf ei fod nid yn unig yn gymorth iddynt fynd i'r afael â materion unigrwydd, roedd hefyd yn rhoi reswm iddynt adael y tŷ, roedd yn gymorth iddynt barhau i ymgysylltu'n ddeallusol ag amrywiaeth eang o bynciau, ac roeddent yn teimlo bod hynny'n gwella'u hiechyd corfforol yn ogystal â'u hiechyd meddwl, ac mewn gwirionedd, roedd wedi eu galluogi i wneud cysylltiadau ag unigolion eraill i fynd ar drywydd gweithgareddau eraill, nid dysgu yn unig—felly, cylchoedd newydd o gyfeillion sydd wedi arwain at fwrw iddi ar weithgareddau eraill, a oedd yn hynod o werthfawr. Wrth gwrs, roedd hyn oll yn digwydd mewn ffordd a oedd yn hygyrch ac yn fforddiadwy, felly nid oedd unrhyw un yn cael eu hatal rhag cymryd rhan oherwydd costau cysylltiedig, a chredaf fod hynny'n wirioneddol bwysig.

Fe fyddwch yn gwybod bod y Gweinidog blaenorol wedi comisiynu adolygiad o ddyfodol Addysg Oedolion Cymru. Rwy'n ystyried fy opsiynau o ganlyniad i'r adolygiad hwnnw, ond a gaf fi roi sicrwydd i chi, fel y dywedais mewn ateb i Oscar yn gynharach, fy mod yn credu bod gan bawb hawl i addysg gydol oes ac rwy'n edrych ar ffyrdd arloesol a newydd o wireddu'r hawl honno?

Un mater a ddaeth i fy sylw yw bod y cyrsiau a gynigir gan goleg Merthyr Tudful ac sydd ar gael i oedolion sy'n ddysgwyr yn galw at ei gilydd am bresenoldeb amser llawn a phresenoldeb yn ystod y dydd yn ogystal â gyda'r nos. O ystyried yr ymrwymiadau y bydd gan lawer o oedolion o ran gofalu a chyflogaeth, tybed a fyddai'r Gweinidog yn cytuno â mi y byddai'n wych pe bai gan goleg Merthyr Tudful, a cholegau eraill yn wir, fwy o allu i gynnig cyrsiau rhan-amser y gallai oedolion eu mynychu gyda'r nos i gael y cymwysterau hyn?

Mae'r Aelod yn gwneud pwynt teg iawn. Mae angen inni gael amrywiaeth o ffyrdd ac amrywiaeth o leoliadau i unigolion allu cymryd rhan, a byddaf yn cynnal trafodaethau gyda chymheiriaid ym maes addysg bellach ynglŷn â beth arall y gallant ei wneud i gefnogi darpariaeth ran-amser, gan sicrhau ei bod yn hygyrch i bawb sy'n dymuno cymryd rhan, ac edrychaf ymlaen, fel y dywedais, at ddod o hyd i ffyrdd newydd ac arloesol o gynyddu'r cyfleoedd ar gyfer dysgu rhan-amser, er mwyn sicrhau bod cymaint o bobl ag sy'n awyddus i wneud hynny yn cael cyfle i wneud hynny. Credaf fod hynny'n dda i'r unigolyn, yn dda i gymdeithas, ac yn y pen draw, bydd hynny'n dda i'n heconomi.