Cwestiynau nawr gan lefarwyr y pleidiau. Llefarydd Plaid Cymru, Leanne Wood. 

Diolch, Lywydd. Yr wythnos diwethaf, fe dderbynioch chi mewn egwyddor yr argymhelliad y dylai pob cartref fforddiadwy newydd fod mor agos â phosibl at fod yn ddi-garbon erbyn 2021, yn amodol ar ganlyniad eich adolygiad o'r rheoliadau adeiladu. Fodd bynnag, y cartrefi sy'n debygol o gael eu cwblhau a bod ar gael erbyn 2021 yw'r cartrefi sy'n rhan o'r ceisiadau sy'n mynd drwy'r broses gynllunio ar hyn o bryd. A wnewch chi ddweud ar goedd felly y dylai adrannau cynllunio sydd wrthi'n gwerthuso'r ceisiadau hyn ar hyn o bryd sicrhau eu bod yn gartrefi di-garbon, a gwneud penderfyniadau yn awr sy'n amlwg yn y fframwaith ar gyfer tai a osodwyd gennych ar gyfer y dyfodol?

Rydym wedi ysgrifennu at awdurdodau cynllunio yn ddiweddar i ofyn iddynt adolygu rhai o'r polisïau yng ngoleuni 'Polisi Cynllunio Cymru', ond mae'n broses sy'n dilyn y cynllun ac mae gan y cynlluniau eu hoes eu hunain. Felly, rydym yn gofyn drwy Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru a thrwy arweinwyr awdurdodau lleol iddynt adolygu proses y cynllun datblygu lleol. Ac fel y gwyddoch, rydym ar fin ymgynghori ar y fframwaith datblygu cenedlaethol a fydd yn rhoi'r strategaeth drosfwaol ar waith. Nid yw'n bosibl newid y system gynllunio ar unwaith fel y dywedwch, ond rydym yn rhoi'r holl gamau ar waith i'w newid mor gyflym ag y gallwn a chadw'r broses sy'n dilyn y cynllun yn ei lle ac yn gynaliadwy—gyda'r bwriad o gyrraedd y sefyllfa rydych am i ni ei chyrraedd, ond mae'n rhaid i ni wneud hynny yn unol â'r cynlluniau eu hunain.

Mae argyfwng hinsawdd yn golygu bod yn rhaid i benderfyniadau sy'n cael eu gwneud yn awr fod yn gyson â'r dyheadau am economi ddi-garbon; nid yw parhau i oedi pethau yn ddigon da, Weinidog. Ond wrth symud at fater cynllunio, fe fyddwch yn ymwybodol fod fy nghyd-Aelod wedi ysgrifennu atoch yn ddiweddar i ofyn am addasu polisi cynllunio i adlewyrchu'r ffaith, wrth ystyried mater yr M4, fod y Prif Weinidog wedi rhoi mwy o bwys ar ystyriaethau amgylcheddol nag y gwnaeth yr arolygydd cynllunio. Ymddengys nad oedd eich ateb yn deall y mater yn iawn. Os mai barn y Llywodraeth, fel y'i mynegwyd gan y Prif Weinidog, yw bod datgan argyfwng hinsawdd yn golygu y dylid rhoi mwy o bwyslais ar ystyriaethau amgylcheddol wrth gynllunio nag yr oedd yr arolygydd cynllunio yn barod i'w roi, does bosibl na ddylech dderbyn y dylai pob penderfyniad cynllunio bellach fod yn rhoi mwy o bwys ar ystyriaethau amgylcheddol nag a fyddai wedi digwydd chwe mis yn ôl cyn i chi ddatgan argyfwng hinsawdd? A wnewch chi ddweud ar goedd felly mai dyna farn eich Llywodraeth, ac os nad ydych yn barod i wneud hynny, a allwch egluro'r anghysondeb a fydd yn deillio'n anochel o hynny?

Ni chredaf fod yma anghysondeb. Nid gwyddor yw'r broses gynllunio; mae'n set o farnau yn seiliedig ar set o gynlluniau mewn system sy'n dilyn y cynllun. Ac felly, mae'n rhaid i chi edrych ar y system yn ei chyfanrwydd, a bydd gan bob unigolyn sy'n gwneud penderfyniad, neu bob pwyllgor sy'n gwneud penderfyniad, ryw farn oddrychol ddynol ynglŷn â sut y maent yn gweld y cynlluniau. Cyhoeddasom ganllawiau ar gyfer hynny, ond ni allwch ddiddymu barn unigol y sawl sy'n gwneud penderfyniad mewn perthynas â hynny yn y broses sy'n dilyn y cynllun. Dywedodd y Prif Weinidog yn glir iawn ei bod yn gwbl bosibl ystyried y broses honno yn y modd hwnnw. Rydym yn cynnal sgyrsiau rheolaidd â phob lefel o'r broses gynllunio ynghylch sut y dylid rhoi'r cynlluniau hynny ar waith. Ond yn y pen draw, mae'n ymwneud â gallu'r penderfynwr unigol i roi'r farn oddrychol honno o fewn y broses gynllunio. Nawr, nid wyf mewn sefyllfa—ac rwy'n deall yr hyn rydych yn ceisio'i ddweud—ac ni fyddai unrhyw benderfynwr arall, nac unrhyw Weinidog arall mewn unrhyw broses sy'n dilyn y cynllun, mewn sefyllfa i orchymyn y penderfynwr ar unrhyw bwynt yn y system honno i roi pwyslais penodol ar bolisi penodol. Yn amlwg, rydym wedi dweud yn glir iawn ein bod am i ystyriaethau amgylcheddol fod ar frig y goeden honno yn yr ystyriaeth, yn y penderfyniad cynllunio hwnnw yn ei gyfanrwydd, y penderfyniad cynllunio unigol hwnnw.

Rhan bwysicaf y broses yw'r cynllun ei hun, a dyma'r peth rydym yn ceisio'i gyfleu bob amser—fod angen i bobl ymwneud â'r cynllun ei hun, fel bod y cynllun ei hun yn nodi'r paramedrau ar gyfer hynny. Felly, pan fydd yr awdurdod lleol yn nodi ei gynllun, neu'n diwygio ei gynllun, neu'n rhoi ei bolisïau cynllunio penodol ar waith, dyna pryd y mae angen rhoi'r pwyslais mwyaf ar y mathau o ganlyniadau amgylcheddol yr hoffech chi a minnau eu gweld yn y broses hon. Ac wrth i ni fwrw ymlaen â'r fframwaith datblygu cenedlaethol, ac yna, ar ôl hynny, y trefniadau cynllunio strategol, a bod gennym broses gynllunio lawn yng Nghymru, bydd y cynllun hwnnw'n arwain pobl drwy'r broses yn y ffordd honno. Ond ni allwch gael gwared yn llwyr ar allu'r penderfynwr i roi eu barn oddrychol ar set o gynlluniau. Nid gwyddor mohoni.

Hoffwn edrych ymhellach i'r dyfodol yn awr, y tu hwnt i 2021, Weinidog. Mae'n amlwg y bydd rhywfaint o'r dechnoleg sy'n mynd i gael ei defnyddio mewn tai yn troi rhai tai yn orsafoedd pŵer bach i bob pwrpas, a fydd yn gallu cynhyrchu'r trydan y bydd y cymunedau hynny'n ei ddefnyddio, a hyd yn oed, mewn rhai achosion, yn gwneud y tai hynny'n broffidiol. Mae hyn, wrth gwrs, yn gyffrous iawn, ond mae perygl, os nad ydym yn cofleidio'r cysyniad hwn mewn ffordd drefnus, y gallai waethygu rhaniadau cymdeithasol presennol. Bydd pobl gyfoethog yn prynu cartrefi a fydd yn creu incwm ar eu cyfer, ond bydd y rhai ar yr incwm lleiaf naill ai'n gorfod bodloni ar y stoc dai hynaf sy'n ddrud i'w rhedeg, neu os ydynt yn byw mewn cartrefi mwy newydd, bydd yr incwm o ynni o'r fath yn mynd i gymdeithasau tai neu landlordiaid preifat. A wnewch chi amlinellu felly sut y mae eich Llywodraeth yn bwriadu sicrhau y bydd y bobl dlotaf yn ein cymdeithas yn elwa o chwyldro gwyrdd?

Yn sicr, a chytunaf yn llwyr â chi fod system ynni wasgaredig yn gyffrous, a gallu hynny i ddarparu elfen o gyfiawnder cymdeithasol yn y system honno na fyddai'r hen system ganolog erioed wedi gallu ei wneud. Ac rydym yn llawn cyffro i allu gwneud hynny. Bore yfory, byddaf yn cael adroddiadau'r gweithgor datgarboneiddio, ac rwyf wedi cael cyfarfodydd gyda'r grŵp, felly mae'n debyg fod gennyf lun o syniad beth fyddant yn ei ddweud. A gwn fod ganddynt gryn dipyn o ddiddordeb yn yr hyn rydych newydd sôn amdano, y gallu i fanteisio ar dechnoleg y dyfodol i droi cartrefi'n orsafoedd pŵer. Mae hyn yn rhan o'r cynlluniau arfaethedig ar gyfer bargen ddinesig Abertawe. Rwy'n siŵr eich bod yn gwybod bod honno'n cynnwys elfen o gartrefi fel gorsafoedd pŵer, ac rydym yn awyddus iawn i wneud hynny.

Un o'r pethau eraill y byddaf yn eu gwneud cyn bo hir, pan fyddaf wedi cael pob un o'r adroddiadau hyn ar dai yn gyffredinol yn ôl, yw edrych eto ar osod ein polisïau rhent. Ac wrth osod ein polisïau rhent, un o'r pethau y byddwn yn awyddus i edrych arnynt yw cyfiawnder cymdeithasol y math o beth rydych yn sôn amdano. Felly, lle caiff cartref rhywun ei ddefnyddio fel gorsaf bŵer, a'u bod yn denant mewn eiddo rhent cymdeithasol, hoffwn weld budd y pŵer hwnnw'n dod yn ôl i'r tenant, naill ai drwy filiau llai o lawer, neu drwy renti is, neu gyfaddawd rhwng y ddau. Felly, byddaf yn edrych yn ofalus iawn ar y polisi rhent, er mwyn sicrhau nad yw'r mathau o anghyfiawnder rydych yn sôn amdanynt yn digwydd yn y system honno, a bod y budd yn mynd i'r bobl sy'n rhedeg eu cartrefi yn y modd hwn, naill ai, fel y dywedaf, drwy filiau is neu gydwasanaethau, neu drwy renti is mewn rhai amgylchiadau ac ati. A byddwn yn ceisio sicrhau bod gennym bolisi rhent hyblyg, heb rag-gyhoeddi'r polisïau rwy'n eu hystyried. Ond yn gyffredinol, byddwn yn ceisio sicrhau bod gennym bolisi rhent hyblyg sy'n gwobrwyo landlordiaid cymdeithasol cofrestredig a chynghorau sy'n rhoi'r mathau hynny o gamau lliniaru ar waith, ac y dylid adlewyrchu hynny yn nhelerau ac amodau'r tenantiaid sy'n byw yn y cartrefi hynny.

Ac o ran y sector rhentu preifat wrth gwrs, wrth ymateb i'r agenda cartrefi fforddiadwy a'r agenda ddatgarboneiddio, byddwn hefyd yn rhoi mesurau ar waith mewn perthynas â'r hyn y disgwyliwn i'r sector rhentu preifat ei wneud i'r perwyl hwnnw hefyd.

Llefarydd y Ceidwadwyr, Mark Isherwood. 

Diolch, Lywydd. Hoffwn ganolbwyntio fy nghwestiynau ar eich cyfrifoldebau fel Gweinidog gwaith teg a diwygio lles. Nodaf fod gwefan Llywodraeth Cymru yn dweud bod eich cyfrifoldebau gwaith teg yn cynnwys cyfleoedd ar gyfer mynediad, twf a chynnydd, ac ar gyfer amgylcheddau gwaith diogel, iach a chynhwysol.

Ddydd Llun, fel y gwyddoch o bosibl, cefais y fraint o noddi'r digwyddiad undydd sgiliau gwleidyddol ar gyfer pobl ifanc anabl yn Senedd Cymru i ddathlu Diwrnod Sgiliau Ieuenctid y Byd y Cenhedloedd Unedig a sgiliau pobl ifanc anabl yng Nghymru, digwyddiad a drefnwyd gan Leonard Cheshire Cymru, Plant yng Nghymru, a Whizz-Kidz. Fel y dywedais, ar hyn o bryd, mae pobl ifanc anabl yn un o'r grwpiau sydd wedi'u hymyleiddio fwyaf, ac yn rhy aml o lawer, mae cymdeithas wedi methu cydnabod eu doniau, eu creadigrwydd, eu gallu i weld y byd mewn ffordd sy'n aml yn wahanol i eraill, eu profiadau, a all helpu i nodi a mynd i'r afael â'r rhwystrau y maent yn eu hwynebu o ran mynediad a chynhwysiant. A chododd y bobl ifanc hynny lawer o faterion gyda mi ac aelodau eraill o'r panel holi yn ddiweddarach y bore hwnnw, yn enwedig ynghylch—ymysg pethau eraill—y rhwystrau y maent yn eu hwynebu, nid yn unig i gyflogaeth, ond i'r math o gyflogaeth sy'n gwneud y gorau o'r sgiliau sydd gan bob un ohonynt fel unigolion. Er enghraifft, un o'r cwestiynau oedd: 'Beth arall y dylid ei wneud i'n helpu i ddeall ein budd-daliadau er mwyn gwneud dewisiadau gwybodus ynglŷn â gwaith, a sut y mae disgwyl i bobl ag anableddau gael swydd pan fydd diffyg cyfleusterau hygyrch fel toiledau Changing Places?'

Felly, sut y byddwch yn ymgorffori'r anghenion hynny, y dymuniadau hynny, yr uchelgeisiau hynny, y cyfleoedd hynny, yn eich gwaith ar waith teg a diwygio lles, gan nodi, er enghraifft, y gwaith a wnaethoch ar y cyd gyda'r Adran Gwaith a Phensiynau ar Cymunedau am Waith, y gwaith y mae Remploy Cymru yn ei wneud gyda'r rhaglen waith ac iechyd, cynllun hyderus o ran anabledd yr Adran Gwaith a Phensiynau, ac wrth gwrs, y cynllun Mynediad i Waith?

Ydy, mae'n bwynt pwysig iawn. Rwyf innau wedi cael y pleser gwirioneddol o weithio gyda rhai o'r bobl ifanc sy'n gweithio gyda Leonard Cheshire, gan gynnwys y llynedd, yn fy mhortffolio blaenorol, pan gyfarfûm â dyn ifanc rwy'n mawr obeithio ei weld yma yn ein plith cyn bo hir, a ddywedodd wrthyf fod ei uchelgais i fod yn wleidydd wedi'i rwystro gan ei fod yn defnyddio cadair olwyn. A cheisiais fy ngorau i egluro iddo, i'r gwrthwyneb, fod hynny'n fantais wirioneddol, ac y byddai'n fantais fawr i ni fel penderfynwyr gael unigolyn ifanc fel ef yn ein plith. Felly, os yw'n gwrando, rwy'n gobeithio ei fod yn parhau i fynd ar drywydd hynny. Felly, cytunaf yn llwyr â'r hyn a ddywedwch.

Mae nifer o bethau rydym yn eu gwneud drwy'r agenda gwaith teg, ond mewn gwirionedd, ar draws y Llywodraeth mewn ffyrdd eraill hefyd. Nid yw llawer o'r pethau a grybwyllwyd gennych yn rhan uniongyrchol o fy mhortffolio, ond rwy'n gweithio'n agos gyda fy nghyd-Aelod, y Dirprwy Weinidog, ar rai o'r materion hynny, o ran sicrhau bod ein cyflogwyr yn dod yn gyflogwyr sy'n cynnwys pobl anabl, eu bod yn ymwybodol o'r mathau o addasiadau rhesymol ar gyfer pobl ac yn eu gwneud, ac nad yw pobl anabl—o unrhyw fath, ni waeth beth fo'u hanabledd—yn wynebu rhwystrau ychwanegol, ond mewn gwirionedd yn cael gweithle gwastad yn yr ystyr nad oes yn rhaid iddynt wynebu rhwystrau, ond bod y rhwystrau hynny'n cael eu dileu iddynt. Ac yn rhan o'n hagenda gwaith teg, drwy'r contract economaidd ac fel arall, byddwn yn anelu i wobrwyo cwmnïau sy'n ateb yr her, ac yn sicrhau ein bod, drwy ein cydweithwyr yn yr undebau llafur a thrwy ein gwaith partneriaeth gymdeithasol, yn hybu'r math o ddiwylliant ac ymddygiad sy'n annog ac yn gwobrwyo cyflogwyr da am fwrw iddi ar hyn, gan sicrhau eu bod yn gwneud hynny yn y ffordd honno.

Drwy'r cynllun Rhieni, Gofal Plant a Chyflogaeth a mecanweithiau eraill, rydym hefyd yn edrych ar gyfres gyfan o ymyriadau eraill ar draws y portffolio economi a phortffolios anableddau a chydraddoldebau fy nghyd-Aelod, y Prif Chwip, i wneud yn siŵr ein bod yn sicrhau bod y cyflogwyr eu hunain yn ymwybodol o'r cymorth y gallant ei gael i wneud yr addasiadau rhesymol hynny, a'u bod yn ystyried y bobl ag anabledd sy'n gwneud cais i weithio iddynt yn asedau ac nid yn broblem. Oherwydd credaf fod y newid diwylliannol hwnnw'n bwysig iawn, er mwyn i bobl weld y doniau o'u blaenau, yn hytrach na'r gadair olwyn neu'r anabledd yn unig. Felly, credaf fy mod yn cytuno i raddau helaeth â'r hyn a ddywedwch. Rwy'n fwy na pharod i ystyried unrhyw awgrymiadau eraill a gyflwynir naill ai drwy Leonard Cheshire neu gennych chi, Mark.

Diolch. A chredaf mai'r neges allweddol a gawsom drwy hynny oedd fod y bobl ifanc—nid oedd llawer ohonynt yn ymwybodol o'r cynlluniau sy'n bodoli eisoes, hyd yn oed, felly mae'n ymwneud â sut y gallwn ymgysylltu â hwy yn y gwaith o gynllunio a chyflwyno'r rhaglenni hynny, yn hytrach nag fel derbynwyr, os bydd rhywun yn dewis dweud wrthynt am hyn. A chredaf mai'r dyn ifanc rydych yn cyfeirio ato, o bosibl, oedd yr unigolyn a gadeiriodd y panel holi a gawsom fore Llun, ac fe wnaeth hynny'n wych.

Wrth siarad yma ym mis Hydref 2016, tynnais sylw at bryderon a fynegwyd gan Oxfam Cymru, a ddywedodd ar y pryd nad oeddent wedi cael ateb yn eu cylch yn rhaglen lywodraethu Llywodraeth Cymru, 'Symud Cymru Ymlaen'. Ac fe wnaethant awgrymu diwygiadau yn seiliedig ar rywbeth y credaf eich bod wedi cyfeirio ato yn y pwyllgor—y dull bywoliaethau cynaliadwy. Mae eu prosiect tair blynedd i adeiladu bywoliaethau a chryfhau cymunedau yng Nghymru wedi helpu dros 1,100 o bobl i sicrhau bod eu bywydau ar y trywydd iawn, gan eu helpu i nodi eu cryfderau a'u hasedau, er mwyn nodi'r problemau creiddiol sy'n eu hatal rhag cyrraedd eu potensial. Ac roeddent yn dweud ei fod yn gwneud synnwyr ariannol hefyd, gan ei fod yn darparu elw cyfartalog o £4.39 am bob £1 a werir. Felly, sut rydych yn ymateb i'w datganiad y bydd ymgorffori'r dull bywoliaethau cynaliadwy ym mhob polisi a gwasanaeth yng Nghymru yn helpu pobl i godi allan o dlodi ac i gael gwaith teg, a chan gymryd eich bod yn cytuno â'r datganiad hwnnw—a chredaf y byddwch—pa waith a wnewch i ymgorffori hynny wrth ichi symud ymlaen?

Cytunaf yn gryf â'r datganiad hwnnw, ac mewn gwirionedd, mae'r gwaith penodol hwnnw yn rhan o bortffolio'r Dirprwy Weinidog. Roeddwn yn gyfrifol amdano yn fy mhortffolio blaenorol, felly rwy'n ymwybodol iawn ohono.

O ran yr hyn y ceisiwn ei wneud gydag agenda gwaith teg ehangach—yr hyn rydym yn ceisio'i wneud yw sicrhau ein bod, drwy ein gwaith partneriaeth gymdeithasol, yn newid y diwylliant yng Nghymru fel bod cwmnïau'n llawer mwy tebygol o gymryd pobl sydd wedi dod o raglenni o'r fath, naill ai ar brofiad gwaith neu ar interniaethau estynedig â thâl neu ar gynlluniau prentisiaeth, rhai a rennir neu fel arall, ac yn y blaen.

Rwyf am ddweud hefyd ein bod yn annog pobl ifanc o'r fath i ymuno ag undeb llafur. Mae mudiad yr undebau llafur yn wych am helpu pobl i gael mynediad at y buddion y mae ganddynt hawl i'w cael a gweithio gyda'n cyflogwyr i sicrhau bod y cyflogwyr eu hunain hefyd yn ymwybodol o'r hyn y mae gan eu haelodau hawl iddo.

Felly, fy neges fyddai: wrth gwrs, mae gennym gryn ddiddordeb mewn gweithio gydag Oxfam Cymru. Roeddwn yn gyfarwydd iawn â'r cynllun hwnnw o'r blaen, yn enwedig eu gwaith gyda menywod ifanc. Gwn fod fy nghyd-Aelod, y Dirprwy Weinidog, yn bwrw ymlaen â'r gwaith hwnnw hefyd. Ond yn sicr, dylai pobl ifanc yn yr amgylchiadau hynny ymuno â'u hundeb llafur lleol a sicrhau eu bod yn cael mynediad at yr holl fuddion y gall y math hwnnw o fywyd gwaith eu cynnig.

Yn amlwg, fel y dywedwch, mae'n bwysig ein bod yn gweld cryfderau pobl ac yn defnyddio eu dealltwriaeth o'u hunain a'r rhwystrau y maent yn eu hwynebu er mwyn troi'r rhwystrau hynny'n gyfleoedd.

Ond unwaith eto, wrth gyfeirio at yr holl bwyntiau hyn a'u dwyn ynghyd—diwygio lles a'r dull bywoliaethau cynaliadwy—mae'r prosiect partneriaeth sy'n cael ei roi ar waith ledled Cymru rhwng Oxfam Cymru a'r Adran Gwaith a Phensiynau yn rhoi ymwybyddiaeth o dlodi yng Nghymru i staff rheng flaen a rheolwyr yr Adran Gwaith a Phensiynau ac yn darparu pecyn adnoddau ar sail tystiolaeth sy'n defnyddio'r dull bywoliaethau cynaliadwy. Yn wreiddiol, aelod o staff Oxfam fyddai'n ei gyflwyno, i hyfforddi staff yr Adran Gwaith a Phensiynau, a fis Medi diwethaf, cafodd aelod o staff yr Adran Gwaith a Phensiynau secondiad i weithio i Oxfam fel arweinydd prosiect hyfforddi ar gyfer Cymru gyfan. Canfu'r gwerthusiad interim fod 90 y cant o staff hyfforddedig yr Adran Gwaith a Phensiynau a staff partneriaid cymunedol, a hyfforddwyd yn y dull bywoliaethau cynaliadwy, wedi nodi cynnydd yn yr ymwybyddiaeth o faterion tlodi yng Nghymru, a dywedodd 80 y cant y byddant yn defnyddio'r dull bywoliaethau cynaliadwy yn rheolaidd. Felly, sut, unwaith eto, y bydd neu y mae Llywodraeth Cymru yn ymgysylltu â'r prosiect hwn? A ph'un a yw'n gwneud hynny ai peidio—nid ydynt wedi'u henwi yma fel partner—sut y byddant yn integreiddio'r math hwn o waith yn eu gwaith eu hunain ar waith teg yn y dyfodol?

Unwaith eto, nid yw hynny'n rhan benodol o fy mhortffolio, felly bydd yn rhaid i mi ofyn i'r Dirprwy Weinidog ddod yn ôl atoch ynglŷn â manylion y rhaglen benodol honno, nad wyf yn gyfarwydd â hi, mae arnaf ofn.FootnoteLink

Drwy fy Nirprwy Weinidog, Hannah Blythyn, rydym wedi bod yn cyfathrebu â Llywodraeth y DU ar amrywiaeth o faterion sy'n ymwneud â lles. Ac a gaf fi ddweud fy mod yn croesawu ymagwedd yr Adran Gwaith a Phensiynau yng Nghymru at y math hwnnw o ddull sy'n canolbwyntio ar yr unigolyn, ac rydym yn ei argymell.

Ond mae'n rhaid i mi ddweud mai un o'r rhesymau mwyaf pam y mae gennym dlodi yng Nghymru yw am nad yw'r system fudd-daliadau lles yn addas i'r diben ac am nad yw'n darparu'r math o arian y mae pobl ei angen i fyw. Ac mae'r dreth ystafell wely greulon iawn a'r system gapio yn cael effaith arbennig o niweidiol ar bobl sy'n byw mewn tlodi. Felly, er fy mod yn croesawu'r dull y soniwch amdano sy'n canolbwyntio ar drawma, y peth gorau y gallwch ei wneud gyda lles yn fy marn i fyddai ei wneud yn ddigon o arian i bobl fyw arno.

Gwybodaeth ychwanegol at y Cyfarfod Llawn (Saesneg yn unig)

Cwestiwn 3—Nick Ramsay.

Eich tro chi.

Mae'n ddrwg gennyf, roeddwn yn meddwl bod ganddo drydydd cwestiwn, neu bedwerydd cwestiwn.

Na, na, chi sydd i fynd.

Fi sydd i fynd.