4. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i wella gwasanaethau rheilffyrdd yn Islwyn? OAQ54401

Diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn yna. Bydd Trafnidiaeth Cymru yn darparu gwasanaethau ychwanegol, gyda gwell cerbydau a gorsafoedd yn Islwyn, yn rhan o'n cynlluniau uchelgeisiol ar gyfer metro de Cymru. Bydd Gweinidog yr Economi a Thrafnidiaeth yn gwneud datganiad ar faterion rheilffyrdd yng Nghymru, sydd wedi ei drefnu ar gyfer yr wythnos nesaf.

Diolch, Prif Weinidog. Yn 2018, cyhoeddodd Llywodraeth Lafur Cymru, yn rhan o'r contract rheilffyrdd Cymru a'r gororau newydd, wedi ei redeg gan Trafnidiaeth Cymru, y byddai cysylltiadau rheilffordd uniongyrchol rhwng Casnewydd a Glynebwy yn cael eu hailgyflwyno yn 2021. Ac mae hyn yn newyddion gwych i'm hetholwyr i yn Islwyn, yn Nhrecelyn, Crosskeys a Rhisga. Caewyd y cyswllt i deithwyr ym mis Ebrill 1962, yn dilyn adroddiad enwog Beeching. Felly, Prif Weinidog, beth yw'r cynnydd presennol ar y gwasanaeth bob awr rhwng Glynebwy, drwy Islwyn, i Gasnewydd, pryd y bydd yn dechrau, a, Phrif Weinidog—[Torri ar draws.] Clywaf sylwadau i'm chwith. Beth mae'r cyhoeddiad y bydd pob gorsaf reilffordd yn Islwyn yn derbyn cyfran o'r £194 miliwn o fuddsoddiad gan Trafnidiaeth Cymru, sy'n dangos ymrwymiad Llafur Cymru yn ei wneud i wella'n sylweddol y profiad i gymudwyr rheilffordd Islwyn?

Wel, Llywydd, diolch i Rhianon Passmore am dynnu sylw, unwaith eto, at y gwelliannau sydd ar eu ffordd i ddinasyddion sy'n byw yn Islwyn, ac mae'r ffaith ein bod ni wedi ymrwymo i ddarparu cysylltiadau rheilffordd uniongyrchol rhwng Casnewydd a Glynebwy, yn rhan o fasnachfraint newydd Cymru a'r gororau, yn dangos, pan fydd y penderfyniadau hyn yn ein dwylo, ein bod ni'n gallu eu gwneud mewn ffordd sydd wedi ei chynllunio yng Nghymru ac sicrhau manteision i bobl Cymru.

Bydd etholwyr yn Islwyn yn dechrau gweld cyflwyno trenau dosbarth 170 o fis Rhagfyr eleni. Mae'r achos busnes amlinellol ar gyfer rheilffordd Glynebwy ar y trydydd cam yn ei broses ddatblygu ac mae wedi ei hen ddatblygu. Ac o ran rhaglen gwella gorsafoedd gwerth £194 miliwn Trafnidiaeth Cymru, bydd yn golygu yn Islwyn, fel mewn mewn mannau eraill, y bydd Wi-fi am ddim, gwybodaeth newydd i deithwyr, gwell cyfleusterau cadw beiciau, glanhau trylwyr ym mhob gorsaf o dan reolaeth Trafnidiaeth Cymru, a bydd dinasyddion yn etholaeth yr Aelod yn Rhisga, Crosskeys a Threcelyn yn gweld yr holl fanteision hynny hefyd.

Prif Weinidog, mater sy'n codi pryder yw diffyg toiledau ar y trenau newydd sydd ar y gweill ar gyfer y rhwydwaith, sy'n gwasanaethu Islwyn a Chymoedd y De. Ac mae'n ymddangos mai'r cynnig sy'n cael ei wneud i bobl sy'n anabl, yn oedrannus neu sydd â chyflyrau meddygol yw dod oddi ar y trên i ddefnyddio toiled mewn gorsaf ac yna aros am y trên nesaf. Tybed a ydych chi'n credu bod y dull hwnnw'n dderbyniol.

Wel, Llywydd, rwyf i'n credu ei bod hi'n bwysig bod yn eglur am yr hyn yr ydym ni'n siarad amdano. Nid ydym ni'n sôn am gyffredinolrwydd trenau. Rydym ni'n sôn am drenau tram ac ar hyn o bryd, y cynnig yw cyflwyno trenau tram ar y rheilffyrdd hynny gan y byddan nhw'n darparu mynediad at lawer mwy o gymunedau nag y mae'r system bresennol yn gallu ei wneud. Bydd tramiau yn gallu mynd ar y ffordd, cyrraedd mannau na all y system bresennol eu cyrraedd a byddant yn cynyddu mynediad at y llinellau hynny, nid ei gyfyngu.

Nawr, mae Trafnidiaeth Cymru wedi edrych ym mhob man o amgylch y byd i weld a oes modd caffael trenau tram newydd sydd â chyfleusterau toiled arnynt. Dim ond un lle yr ydym ni wedi gallu dod o hyd iddo yn unman yn y byd lle ceir toiled ar drên tram, ac mae'r rheini'n doiledau nad ydyn nhw'n caniatáu mynediad i bobl anabl, oherwydd os ydych chi'n gyrru trên tram, am resymau diogelwch, mae'n rhaid i'r gyrrwr allu cael llinellau golwg dirwystr o'r man lle mae'n gyrru'r trên yr holl ffordd i gefn y trên. Serch hynny, mae'r Gweinidog wedi gofyn i Trafnidiaeth Cymru barhau i weld a yw'n bosibl perswadio gweithgynhyrchydd, neu ddod o hyd i weithgynhyrchydd sy'n gallu darparu cyfleusterau toiled ar drenau tram mewn ffordd a fyddai'n osgoi'r anawsterau y mae'r Aelod wedi eu nodi.

Yn y cyfamser, os edrychwch chi mewn mannau eraill yn y Deyrnas Unedig, nid oes toiledau ar system tram Caeredin; nid—

Manceinion Fwyaf.

Manceinion Fwyaf. Sefais am 40 munud ddoe ar drên tanddaearol yn Llundain gyda miliynau o bobl eraill a does dim cyfleusterau toiled yno ychwaith. Yno, mae ganddyn nhw gyfleusterau toiled ar gael i chi mewn gorsafoedd a dyna'r hyn y byddwn ni'n ei wneud gyda'r trenau tram. Ond os gallwn ni ddod o hyd i ateb gwell, os gallwn ni ddod o hyd i gyflenwr sy'n gallu gwneud yr hyn yr hoffem ni ei wneud, yna dyna y gofynnwyd i Trafnidiaeth Cymru fynd ar ei drywydd.