3. Pa drafodaethau y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'u cynnal ynghylch Brexit yn dilyn dyfarniad diweddar Goruchaf Lys y DU ynghylch addoediad? OAQ54426

Mae Senedd y DU wedi mynd yn ôl i eistedd, fel y dylai fod wedi'i wneud drwy'r adeg. Yn y cyfamser, rwy'n parhau i achub ar bob cyfle i godi fy llais i amddiffyn buddiannau Cymru, sy'n cael eu diogelu orau drwy aros yn yr Undeb Ewropeaidd. Yn nes ymlaen heddiw, rwy’n disgwyl siarad â'r Ysgrifennydd Brexit, a byddaf hefyd yn mynychu Cyd-bwyllgor y Gweinidogion ar negodiadau Ewropeaidd yn y dyddiau nesaf.

Mae'r methiant hwn yn y cyfansoddiad a grëwyd gan Brexit yn awgrymu, pan fo angen i'r llysoedd ymyrryd, nad yw'r cyfansoddiad yn gweithio, a'r gwir yw nad yw wedi gweithio ers peth amser. Felly, a fyddai’r Gweinidog yn cytuno bod angen cyfansoddiad ysgrifenedig arnom, gwladwriaeth ffederal wedi’i hadfywio, sef y Deyrnas Unedig gyda Chymru yn bartner cyfartal o fewn y wladwriaeth honno, gyda rôl warchodedig ac egwyddor sybsidiaredd yn graidd i'r cyfansoddiad newydd, sy'n golygu gwneud penderfyniadau ar lefel sy'n berthnasol i natur y penderfyniadau a wneir? A wnaiff gefnogi’r farn honno, ac a wnaiff Llywodraeth Cymru gefnogi’r farn honno?

Fy marn bersonol yw fy mod yn cytuno â llawer o'r hyn a ddywed yr Aelod yn ei ymateb. Mae'n mynd at wraidd breuder y setliad cyfansoddiadol presennol, yn fy marn i, pan allwch weld sut y mae'n dibynnu ar bleidiau gwleidyddol yn San Steffan, a Llywodraeth y DU ar hyn o bryd, i gadw at gonfensiynau anysgrifenedig. Ac mewn gwirionedd, mae'r methiant i wneud hynny—mor aml dros yr wythnosau diwethaf—wedi datgelu gwendidau sylweddol yn ein trefniadau cyfansoddiadol. Ni ddylai fod wedi bod angen i'r Goruchaf Lys ymyrryd ar fater mor sylfaenol o briodoldeb cyfansoddiadol. Ni ddylai unrhyw Lywodraeth gwestiynu rheolaeth y gyfraith, fel y gwnaeth Boris Johnson mewn perthynas â'r ymgais i addoedi Senedd y DU. Mae gweld achos o'r fath yn mynd i'r Goruchaf Lys yn effeithio ar ein henw da, nid yn unig yn y DU, ond yn rhyngwladol. Rwy’n llwyr gymeradwyo’r egwyddorion y mae ei gwestiwn yn eu hawgrymu, y dylai cyfansoddiad y Deyrnas Unedig fod yn seiliedig ar ddwy egwyddor—cydraddoldeb rhwng gwledydd y DU, ac egwyddor sybsidiaredd. Y ddwy egwyddor hynny, gyda llaw, sydd wedi sicrhau cefnogaeth o fewn yr Undeb Ewropeaidd i aelodaeth yn gyffredinol ar draws y cyfandir, a byddai'n dda pe gallem gael ein hysbrydoli gan yr egwyddorion hynny yma yn y DU hefyd.