1. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am bolisi Llywodraeth Cymru ar ffracio? OAQ54464

Diolch. Mae'r Llywodraeth hon wedi egluro ein gwrthwynebiad i ffracio yn gyson, fel y nodwyd yn ein rhaglen lywodraethu. Yn dilyn cefnogaeth enfawr y cyhoedd i argymhellion yr ymgynghoriad, gwneuthum ddatganiad polisi fis Rhagfyr diwethaf, yn nodi na chaiff ffracio ei gefnogi yng Nghymru ac ni ddylid caniatáu unrhyw drwyddedau petrolewm newydd.

Rwy'n falch o glywed hynny, Weinidog, gan fy mod wedi clywed bod yna bryderon gan rai grwpiau amgylcheddol y gallai Llywodraeth Cymru fod wedi lleihau ei gwrthwynebiad yn sgil y cyhoeddiad y bydd Ineos yn agor ffatri yng Nghymru. Wrth gwrs, prif ddiddordeb Ineos ar dir mawr Prydain yw echdynnu nwy siâl. Mae buddsoddiad Ineos ym Mhen-y-bont ar Ogwr ar gyfer adeiladu ei gerbyd 4x4 newydd, wrth gwrs, i'w groesawu'n fawr, ac rwy'n gobeithio y bydd pobl yn teimlo'n dawelach eu meddwl yn awr oherwydd eich ateb na fydd yn effeithio ar bolisi ffracio Llywodraeth Cymru. Nawr, nid ffracio yw'r unig ddull o echdynnu petrolewm sy'n peri pryder, fodd bynnag. Yn ddiweddar, gwnaed cais i gynnal profion seismig ym Mae Ceredigion, i ddod o hyd i leoliadau posibl ar gyfer drilio. Ataliwyd y drwydded honno, ond nid yw hynny'n atal ceisiadau tebyg rhag cael eu gwneud yn y dyfodol. Felly, a allai'r Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf inni am y camau y mae eich Llywodraeth yn eu cymryd i osod gwaharddiad effeithiol ar brofion seismig, yn union fel y gwnaethoch gyda ffracio?

Diolch. Rwy'n gobeithio y bydd hynny'n tawelu meddwl unrhyw un sydd wedi cael unrhyw bryderon. Nid wyf yn meddwl bod unrhyw un wedi cysylltu â mi'n bersonol i dynnu fy sylw at y mater hwnnw. Yn amlwg, roeddwn yn ymwybodol o'r cais ynghylch cynnal profion seismig ac fe gefais sgyrsiau â swyddogion cyfatebol yn Llywodraeth y DU i fynegi ein barn ar hynny.

Weinidog, yn ôl Gweinyddiaeth Gwybodaeth Ynni yr Unol Daleithiau, gellir priodoli bron i ddwy ran o dair o'r lleihad mewn allyriadau carbon deuocsid sy'n gysylltiedig ag ynni dros y degawd diwethaf yn yr Unol Daleithiau i ffracio. Mae panel rhynglywodraethol y Cenhedloedd Unedig ar y newid yn yr hinsawdd yn nodi bod ffracio wedi cynyddu ac wedi arallgyfeirio'r cyflenwad nwy, gan ganiatáu ar gyfer newid mwy helaeth yn y cynhyrchiant pŵer a gwres o lo i nwy. Maent hefyd yn cadarnhau bod hyn yn rheswm pwysig dros leihau allyriadau nwyon tŷ gwydr yn yr Unol Daleithiau. Yng ngoleuni'r uchod, a yw'r Gweinidog yn cytuno â'r sefydliadau hyn fod ffracio yn arwain at lai o allyriadau carbon?

Nid wyf yn ymwybodol o'r erthygl na'r gwaith ymchwil y mae'r Aelod yn cyfeirio atynt. Rwy'n ailadrodd ein bod wedi gwrthwynebu ffracio'n gadarn ac yn bendant iawn. Fe fyddwch yn ymwybodol o'r ymgynghoriad a gawsom y llynedd, ac yn sicr, y farn gyhoeddus oedd bod newid i ddewisiadau ynni sy'n allyrru llawer llai o lygredd yn gyraeddadwy ac yn well, a gwelwyd hefyd nad oes dyfodol mewn dechrau diwydiant tanwydd ffosil newydd. Mae fy holl ymdrechion, ac ymdrechion fy nghyd-Aelodau, yn edrych ar yr hyn y gallwn ei wneud i gyflwyno mwy o ynni adnewyddadwy.

Weinidog, mae'n galonogol iawn clywed bod Llywodraeth Cymru yn parhau â'i gwrthwynebiad cadarn i ffracio, yn enwedig y goblygiadau y mae hynny'n eu creu i'n hamgylchedd yn gymaint ag unrhyw beth arall. Ond o ran ffracio, ceir profion ar dyllau turio dwfn hefyd, ac mae peth o'r gwaith hwn yn cael ei wneud ar dir Cyfoeth Naturiol Cymru yn ogystal. Oherwydd hynny, a allwch gael trafodaethau gyda'ch cyd-Weinidog yn y Cabinet sy'n gyfrifol am gynllunio i sicrhau y caiff ceisiadau ar gyfer tyllau turio dwfn eu hystyried hefyd fel allbwynt i ffracio, ac fel y cyfryw, a ddylai cynghorau ystyried hynny ai peidio? Ac a wnewch chi roi arweiniad i gynghorau mewn perthynas â hynny, gan y gallai arwain at wneud llawer o gymunedau'n bryderus iawn, yn nerfus iawn o ganlyniad i gais y byddwn yn gwybod na fydd dim yn digwydd yn ei gylch oherwydd y datganiad cadarn rydych newydd ei wneud?

Mae David Rees yn gwneud pwynt pwysig iawn. Mae angen trwydded petrolewm a chaniatâd cynllunio gan yr awdurdod cynllunio lleol ar bob twll turio sy'n chwilio am betrolewm a'i echdynnu. Mae'r ddwy gyfundrefn wedi'u datganoli, ac maent yn gwbl ddarostyngedig i bolisi Cymru. Felly, fel y dywedais, ein hamcan polisi yw osgoi parhau i echdynnu a defnyddio tanwydd ffosil, ac mae hynny'n cynnwys nwy siâl a echdynnir drwy ffracio. Pan oeddwn yn Weinidog cynllunio, gwn yn sicr ein bod yn darparu cyngor ac arweiniad i awdurdodau lleol, ond rwy'n hapus iawn i siarad â fy nghyd-Weinidog, Julie James, sydd yn ei sedd, i sicrhau, os oes angen i ni ddiweddaru neu adnewyddu cyngor, y gallwn wneud hynny.FootnoteLink

Gwybodaeth ychwanegol at y Cyfarfod Llawn (Saesneg yn unig)