1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 15 Hydref 2019.
4. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am flaenoriaethau gwario Llywodraeth Cymru ar gyfer Merthyr Tudful a Rhymni? OAQ54537
Diolchaf i'r Aelod am hynna. Rydym ni wedi ymrwymo i fuddsoddi mewn gwasanaethau cyhoeddus, busnesau a chymunedau ledled Cymru, gan gynnwys ym Merthyr Tudful a Rhymni. Ym Merthyr, rydym ni wedi buddsoddi dros £2 filiwn drwy'r grant tai cymdeithasol yn y flwyddyn ariannol bresennol, £225 miliwn ar gyfer gwelliannau yn Ysbyty'r Tywysog Siarl, ac rydym ni wedi ymrwymo £42.5 miliwn i fand B rhaglen ysgolion yr unfed ganrif ar hugain.
Diolch am yr ateb yna, Prif Weinidog. Gwn fod nifer o'r blaenoriaethau craidd hynny'n bwysig i les fy etholwyr, yn enwedig ym meysydd iechyd, tai a gofal cymdeithasol, ond a gaf i ganolbwyntio fy nghwestiwn atodol ar anghenion yr economi leol? Rydym ni'n gwybod y bu rhywfaint o newyddion economaidd drwg yn ddiweddar am golli swyddi yn y dref, ond gwn hefyd am gwmnïau sy'n parhau i recriwtio ac sydd â chynlluniau i ehangu. Felly, er enghraifft, agorwyd Sharp Clinical Services yn Rhymni yr wythnos diwethaf. Mae General Dynamics Land Systems UK bellach yn recriwtio mwy o staff, a gwelwn lwyddiant atyniadau twristaidd mawr fel BikePark Wales a Rock UK. Ac ym mhob un o'r achosion hynny, mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn gymorth mawr i sicrhau buddsoddiad a swyddi yn fy etholaeth i. Ond gyda rhywfaint o'r ansicrwydd economaidd sy'n ein hwynebu ar hyn o bryd, a fyddech chi'n cytuno bod buddsoddiad Llywodraeth Cymru yn ein rhwydwaith trafnidiaeth, gan gynnwys cwblhau'r gwaith o ddeuoli ffordd Blaenau'r Cymoedd o Ddowlais i Hirwaun, yr orsaf fysiau newydd sy'n cael ei hadeiladu ym Merthyr Tudful erbyn hyn, ail-reoleiddio gwasanaethau bysiau a buddsoddi yn y system rheilffyrdd a metro ymhlith blaenoriaethau gwario Llywodraeth Cymru, oherwydd yr atebion trafnidiaeth hynny fydd y sail hanfodol i economi Merthyr Tudful a Rhymni, a chymunedau ehangach y Cymoedd?
Llywydd, wrth gwrs bod Dawn Bowden yn iawn bod buddsoddi mewn seilwaith yn hanfodol i economi fodern a llwyddiannus. Dyna pam yr ydym ni mor ymrwymedig i sicrhau ein bod ni'n cael y gwerth gorau posibl o rownd bresennol rhaglenni ariannu'r UE, gyda phopeth y bydd hynny'n ei wneud i Ferthyr a Rhymni. Rydym ni'n mynd i wario £21.1 miliwn i wella rheilffordd Merthyr, rydym ni'n mynd i wario £19.5 miliwn i wella rheilffordd Rhymni, ac mae hynny i gyd yn dod o raglen ariannu 2014-20 yr UE. Ynghyd â seilwaith trafnidiaeth o'r math hwnnw, mae angen seilwaith digidol arnom ni, a dyna pam yr ydym ni'n buddsoddi £7.6 miliwn yn y seilwaith band eang cyflym iawn ar gyfer yr etholaeth y mae'r Aelod yn ei chynrychioli.
Mae'r economi, wrth gwrs, yn hanfodol i ddyfodol yr etholaeth. Rydym ni wedi sicrhau'r holl gymorth y gallwn ei roi i'r cwmnïau hynny sy'n eu canfod eu hunain mewn trafferthion, ond fel yr ydym ni wedi ei ddweud ar lawr y Cynulliad o'r blaen, collir miloedd o swyddi bob wythnos yng Nghymru ond mae miloedd o swyddi yn cael eu creu, ac mae Merthyr Tudful yn arbennig wedi bod yn fan yn y blynyddoedd diwethaf lle mae'r economi wedi bod yn ffynnu, a chyda chymorth gan Lywodraeth Cymru bydd yn parhau i wneud hynny yn y dyfodol.
Prif Weinidog, mae pryderon wedi cael eu mynegi bod eich Llywodraeth wedi penderfynu torri gwariant ar y fenter nofio am ddim £1.5 miliwn o fis Ebrill nesaf ymlaen. O ganlyniad, efallai na fydd rhai pobl dros 60 oed yn gallu cael mynediad at eu sesiwn arferol ac efallai y bydd angen iddyn nhw dalu swm cymorthdaledig am sesiynau nofio. O ystyried manteision iechyd a hamdden nofio am ddim i bobl dros 60 oed, sut y gwnewch chi sicrhau y bydd y manteision hyn yn parhau i gael eu mwynhau, yn enwedig gan bobl sy'n byw mewn ardaloedd a chymunedau difreintiedig fel Merthyr Tudful a Rhymni? Diolch.
Llywydd, efallai fod yr Aelod yn gwybod bod y dadansoddiad diweddaraf o'r cynllun nofio am ddim wedi dangos mai dim ond 6 y cant o'r boblogaeth dros 60 oed yng Nghymru oedd yn manteisio ar nofio am ddim. Felly, nid oedd 94 y cant o'r boblogaeth bosibl yn cael unrhyw fudd ohono o gwbl. Dyna pam ein bod ni wedi cytuno ar ddull newydd gyda Chwaraeon Cymru trwy awdurdodau lleol o ddarparu nofio am ddim, sydd wedi ei gyfeirio'n benodol at sicrhau y bydd pobl mewn cymunedau llai cefnog yn cael mwy o gyfleoedd i fwynhau nofio am ddim nag yn y gorffennol. Mae hynny'n golygu diwygio rhywfaint ar y rhaglen, ond os oes gennych chi raglen sy'n cyrraedd dim ond 6 y cant o'i chynulleidfa arfaethedig—os nad yw honno'n sail ar gyfer diwygio, nid wyf i'n gwybod beth fyddai.
Cwestiwn 5—David Rowlands.
Diolch, Llywydd. Prif Weinidog, ar ôl cynhadledd Plaid Cymru, pa asesiad ydych chi wedi ei wneud o'r effaith ariannol y mae—?
Mae angen i chi ofyn y cwestiwn ar y papur trefn.
Mae'n ddrwg gen i?
Gofynnwch y cwestiwn ar y papur trefn—y cwestiwn a gyflwynwyd gennych.
Mae'n ddrwg gen i—
Mae angen i chi ddarllen y cwestiwn yr ydych chi wedi ei gyflwyno; nid dyna'r cwestiwn a gyflwynwyd gennych chi.
Ymddiheuraf, Llywydd.