5. Pa asesiad y mae'r Prif Weinidog wedi'i wneud o'r effaith ariannol y byddai annibyniaeth o weddill y DU yn ei chael ar Gymru? OAQ54510

Diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn yna. Yn 2017-18, £13.7 biliwn oedd y bwlch rhwng trethi a godwyd yng Nghymru a gwariant cyhoeddus er budd pobl Cymru. Mae'r bwlch hwnnw'n cael ei lenwi drwy ein haelodaeth o'r Deyrnas Unedig.

Diolchaf i chi am hynna, Prif Weinidog. O gofio mai oddeutu £2 driliwn yw dyled genedlaethol y DU, nad yw, wrth gwrs, yn ddyled i Loegr yn unig—. Felly, gydag un o bob 20 o bobl yn y DU yn byw yng Nghymru, byddai hynny'n gwneud cyfran Cymru o'r ddyled honno yn £100 biliwn, gyda llog dyddiol o £7 miliwn. Onid yw hyn yn gwneud y ddadl dros annibyniaeth ychydig yn llai dymunol na'r hyn a arddelwyd mewn ffordd mor orfoleddus yng Ngwesty'r Grand yn Abertawe?

Wel, Llywydd, yr hyn y mae'r Aelod yn ei wneud yw nodi un peth yn yr hyn a fyddai'n batrwm llawer mwy a mwy cymhleth fyth y byddai'n rhaid mynd i'r afael ag ef pe byddai Cymru'n annibynnol ar weddill y Deyrnas Unedig. Mae'r ateb a roddais yn wreiddiol yn dangos y bwlch sy'n cael ei lenwi ar hyn o bryd drwy adnoddau'r DU yma yng Nghymru. Ceir trosglwyddiadau cyllidol rhwng y DU a Chymru gwerth £4,000 y pen o boblogaeth Cymru bob blwyddyn. Byddai'n rhaid dod o hyd i'r arian hwnnw o rywle. Ond nid fy lle i yw ateb y cwestiynau, Llywydd. Cyfrifoldeb y rhai sy'n gwneud y cynnig hwn yw ateb y cwestiynau, ac, os ydyn nhw'n disgwyl i'w cynnig gael ei gymryd o ddifrif, yna bydd disgwyl iddyn nhw gynnig atebion difrifol i'r cwestiynau hyn.

Wel, mae'n gwestiwn diddorol gan Dave Rowlands. Gallwn glywed cefnogwyr annibyniaeth Cymru yn gweiddi'n frwd nad ydyn nhw'n poeni am effaith ariannol annibyniaeth: maen nhw eisiau eu gwlad yn ôl. Wel, ble'r ydym ni wedi clywed hynny— [Torri ar draws.] Ble'r ydym ni wedi clywed hynny o'r blaen? [Torri ar draws.] Prif Weinidog, mae eich ystadegau chi eich hun—[Torri ar draws.]

Rydych chi'n creu dyfyniadau nawr.

Newyddion ffug.

Rydych chi'n adrodd stori ffug, onid ydych chi?

Newyddion ffug?

Nid oes angen i chi wrando ar bobl—[Torri ar draws.]—nad ydyn nhw ar eu traed. Ewch ymlaen i ofyn eich cwestiwn.

Rwy'n synnu nad oedden nhw wedi eu cythruddo'n fwy wrth wrando ar y cwestiwn gwreiddiol, ond dyna ni. Prif Weinidog, onid gwirionedd y sefyllfa—? Rhoesoch rai ystadegau da iawn yn y fan yna, ond onid gwirionedd y sefyllfa, o ddydd i ddydd, yw bod Cymru'n tyfu'n raddol i fod yn gynyddol annibynnol yn ariannol fel rhan o'r Deyrnas Unedig, a, phan ddaw'n fater o ddatganoli trethi a phwerau benthyg, yn gynyddol felly? Rydym ni wedi dod yn bell, ac, mewn gwirionedd, nid wyf i'n credu, 20 mlynedd yn ôl, y byddai pobl wedi dychmygu y byddai gan y Cynulliad y pwerau sydd gennym ni heddiw.

Ond y mater pwysig nawr—ar wahân i faterion mawr annibyniaeth, y mater pwysig yw i ni fwrw ymlaen â'r gwaith o ddefnyddio'r offer sydd yn y blwch offer, fel yr oedd eich rhagflaenydd, Carwyn Jones, ac, o'i flaen ef, Rhodri Morgan, yn arfer ei ddweud, a bwrw ati i wneud Cymru yn fwy llewyrchus. Felly, a fyddech chi'n cytuno â mi mai'r peth pwysig yw cadw treth yng Nghymru yn gystadleuol, cadw treth incwm yn isel, sicrhau bod pwerau benthyca yn cael eu defnyddio'n ddoeth fel bod gennym ni, yn y pen draw, fwy o arian ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru fel y gallwn ni fwrw ymlaen â'r gwaith o wneud Cymru yn fwy llewyrchus ac, yn y pen draw, yn rhan fwy annibynnol o'r Deyrnas Unedig?

Wel, Lywydd, fy marn i erioed yw mai'r ffordd gywir o ddefnyddio'r datganoli cyllidol sydd gennym ni erbyn hyn yw o fewn fframwaith cyllidol y DU, ac roedd hwnnw'n gynnig a gyhoeddwyd gan Blaid Cymru dim ond yr wythnos hon. Felly, yn yr ystyr eciwmenaidd honno y prynhawn yma, yn union fel y cytunais â rhai pethau yn y papur a ddarparwyd gan y Blaid Geidwadol ar ddigartrefedd, cytunais â'r hyn a ddywedodd Plaid Cymru am yr angen am fframwaith cyllidol ar gyfer y DU. Ond rwy'n credu mai'r ffordd orau o sicrhau ein ffyniant yw drwy barhau i fod yn aelod o'r Deyrnas Unedig a pharhau i fod yn aelod o'r Undeb Ewropeaidd. Credaf fod y ddau ffactor hyn yn gweithio er mantais Cymru a chredaf mai'r ffordd orau o sicrhau ein ffyniant yw sicrhau aelodaeth barhaus o'r ddau.

Rwy'n sefyll mewn undod heddiw gyda Democratiaid Catalwnia a garcharwyd, ac efallai, o'r sylwadau a glywsom yn gynharach, yr hoffai Plaid Brexit fy rhoi dan glo am yr hyn yr wyf i ar fin ei ddweud, ond fe'i mentraf—[Torri ar draws.] Fe'i mentraf beth bynnag. Rwyf i bob amser yn ei chael hi braidd yn ddigalon pan fydd cyd-Gymro fel David Rowlands yn dangos y fath ddiffyg hyder a barn mor isel am Gymru a'i photensial, gan gredu, mae'n debyg, bod gwledydd eraill llai na Chymru yn gynhenid well na ni, sy'n amlwg ddim yn wir. Y gwir amdani, onid yw, yw bod pobl Cymru yn effro i'r posibilrwydd, dim ond efallai, na allwn ni fforddio peidio â bod yn annibynnol mwyach.

Crybwyllwyd y bwlch cyllidol gennych: tynnaf eich sylw at yr adroddiad gan Ganolfan Llywodraethiant Cymru a ddywedodd nad yw'r bwlch cyllidol hwn, nad yw'n gywir fel y mae, yn adlewyrchiad o gwbl—yn adlewyrchiad o gwbl—ar Gymru annibynnol, ond yn hytrach yn adlewyrchiad o sut nad yw'r DU yn gweithio i Gymru ar hyn o bryd. Y cwestiwn yw pam mae economi Cymru yn dioddef fel y mae ar hyn o bryd. Ac a fyddai'r Prif Weinidog yn cytuno â mi mai'r ffordd o fagu hyder yn yr hyn y gallwn ni ei gyflawni fel cenedl yw cael confensiwn cyfansoddiadol, gan edrych yn agored ar botensial annibyniaeth i Gymru, mewn cydweithrediad a phartneriaeth â gwledydd eraill, ac edrych ar yr hyn y gallwn ni ei gyflawni, yn hytrach na dangos y diffyg hyder syfrdanol y mae'r unoliaethwyr yn y Siambr hon yn ei ddangos dro ar ôl tro?

Wel, Llywydd, nid yw'n fater o hyder o gwbl; mae'n fater o ddewis gwleidyddol. Nawr, mae gan yr Aelod ei ddewis gwleidyddol, ac felly hefyd ei blaid, ac mae hynny'n gwbl deg ac wrth gwrs bydd ymgyrch dros hynny, ond mae posibiliadau eraill i Gymru hefyd. Ac, yn y papur y byddwn ni'n ei drafod yn ddiweddarach y prynhawn yma, rwyf i wedi nodi'r dyfodol i Gymru fel y byddai'r Llywodraeth hon a'r blaid hon yn ei weld. Ac nid mater o hyder ydyw; mae'n fater o sut y gall pobl fynegi gwahanol bosibiliadau ar gyfer y dyfodol. I mi, y ffordd orau o sicrhau dyfodol Cymru yw fel aelod llwyddiannus o Deyrnas Unedig lwyddiannus ac Undeb Ewropeaidd llwyddiannus. Credaf fod y ddau undeb yn iawn i Gymru. Gadewch inni gael y ddadl—y ddadl yw natur gwleidyddiaeth, a dylem ni ei chael, wrth gwrs.

Yn y ddogfen y byddwn ni'n siarad amdani yn ddiweddarach, rydym ni'n cynnig, fel yr ugeinfed pwynt o 20, y dylid cael confensiwn cyfansoddiadol. Credaf mai pwyslais y confensiwn cyfansoddiadol ddylai fod sut i wneud i'r DU weithio'n well yn y dyfodol—sut i sicrhau bod y DU yn parhau i fod yn endid llwyddiannus y mae Cymru'n chwarae ei rhan lwyddiannus ynddi. Ond, os oes gennych chi gonfensiwn cyfansoddiadol, ac yn enwedig os oes gennych chi un sy'n cynnwys dinasyddion, yn ogystal â'r bobl hynny sy'n chwarae rhan ynddo ar hyn o bryd, yna bydd y cyfle hwnnw ar gael i bobl gyfrannu eu syniadau, i ddadlau dros gynigion eraill. I fynd yn ôl at y pwynt a wnaeth yr aelod ar y dechrau: dadl, trafodaeth a phenderfyniad democrataidd yw'r ffordd iawn o ddatrys y materion hyn.