3. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am gyllid addysgol fesul disgybl yng Nghymru? OAQ54583

Yn ôl dadansoddiad y Sefydliad Astudiaethau Cyllid, mae gwariant fesul disgybl yng Nghymru ychydig o dan £6,000 ar gyfartaledd. Fodd bynnag, mae hyn yn amrywio'n sylweddol rhwng awdurdodau lleol, gan adlewyrchu gwahaniaethau o ran amddifadedd a theneurwydd poblogaeth, yn ogystal â dewisiadau a wneir gan awdurdodau lleol unigol yn unol â'u cyfrifoldebau dros osod cyllidebau ysgolion.

Weinidog, dros y 10 mlynedd diwethaf, mae gwariant y pen ar ddisgyblion wedi gostwng £500, sef bron i 10 y cant. Mae ysgolion yn ei chael hi'n anodd iawn yn ariannol. Maent mewn sefyllfa lle bydd yn rhaid iddynt ddiswyddo staff. Felly, fel y Gweinidog Addysg yng Nghymru, gyda'r cefndir hwnnw a'r argyfwng hwnnw o ran cyllid, sut y gallwch gyfiawnhau safbwynt eich Llywodraeth a beth a wnewch ynglŷn â'r broblem?

Fel rwyf newydd egluro wrth Mohammad Asghar, yn ddiweddarach y prynhawn yma, byddwn yn cael cyfle i drafod canfyddiadau adroddiad y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg. Nid wyf am achub y blaen ar y ddadl honno, ond bydd yr Aelod yn ymwybodol fy mod wedi derbyn holl argymhellion yr adroddiad hwnnw, gan gynnwys ei brif argymhelliad, sef sefydlu adolygiad annibynnol i gyllid addysg yng Nghymru, gan archwilio rôl Llywodraeth Cymru, yr haen ganol, yr awdurdodau lleol, sydd â'r prif gyfrifoldeb am ariannu ysgolion, a sut y gallwn sicrhau ein bod yn gwybod bod digon o arian yn dod i mewn i'n system addysg a'i fod, o ran y ffordd y gwerir yr arian hwnnw, yn cael ei ddefnyddio'n briodol.

Weinidog, wrth gwrs, mae'r swm fesul disgybl yn codi fymryn bob tro y ceir cyhoeddiad o gynnydd yng nghyflogau a phensiynau athrawon. Roeddwn yn ddiolchgar iawn i chi am eich datganiad ddoe. Tybed a allwch gadarnhau a yw'r £12.8 miliwn y sonioch amdano yn y datganiad hwnnw yn rhan o'r £14 miliwn a grybwyllwyd y llynedd, neu a yw'n dod o ffynhonnell hollol wahanol. Rwy'n siŵr eich bod yn cytuno y bydd y £195 miliwn a gyhoeddwyd gan Lywodraeth y DU yn y rownd wario'n gwneud hyn yn haws hefyd yn y dyfodol, yn enwedig gan fod cyflogau athrawon bellach wedi'u datganoli.

Hoffwn ddychwelyd at y cwestiwn a ofynnodd Paul Davies i chi. Wrth gwrs, nid oes gennych unrhyw reolaeth dros yr arian hwn pan fydd yn taro'r grant cynnal refeniw. Tybed pa gamau y byddwch yn eu cymryd yn erbyn cynghorau nad ydynt yn trosglwyddo'r arian hwn i ysgolion, yn enwedig gan fod perygl, os na fyddant yn gwneud hynny, y byddant yn parhau i golli athrawon, heb sôn am weld ysgolion yn cael eu heffeithio gan y pwyntiau ehangach a wnaed gan Neil McEvoy.

Iawn. Felly, mae'r arian a gyhoeddwyd ddoe, y £12.8 miliwn yn ystod y flwyddyn i gynorthwyo awdurdodau lleol gyda chostau gweithredu'r codiad yng nghyflogau athrawon, yn arian newydd ychwanegol, sy'n cael ei ddarparu gan fy nghyd-Aelod, y Gweinidog cyllid. Dylid nodi nad ydym wedi derbyn yr un geiniog o gyllid canlyniadol gan Lywodraeth San Steffan i dalu am y codiad yng nghyflogau athrawon, oherwydd yn Lloegr, fe'i talwyd o danwariant o £50 miliwn yn y gyllideb adrannol honno. Wrth symud ymlaen, mae'r Gweinidog llywodraeth leol a minnau wedi cael sgyrsiau gyda chydweithwyr mewn llywodraeth leol am yr angen i wario'r arian ychwanegol hwn ar y dibenion a fwriadwyd ar ei gyfer, h.y. cymorth tuag at gyflogau athrawon. Yn ôl fy nealltwriaeth i, mae'r ddwy ohonom wedi cael sicrwydd gan awdurdodau lleol y bydd yr arian hwnnw'n cael ei wario at y diben hwnnw.

Credaf fod angen gwario cyfran fwy o gyllideb Cymru ar addysg, ac mai gweithlu tra addysgedig yw'r offeryn gorau y gallwn ei gael at ddibenion datblygu economaidd. O ran yr arian ychwanegol a gyhoeddwyd ar gyfer dyfarniad cyflogau athrawon, a gyhoeddwyd gennych ddoe, a fydd yn cael ei ddosbarthu drwy'r fformiwla ariannu i awdurdodau lleol ac yna ymlaen i ysgolion, rhywbeth sy'n mynd i arwain at enillwyr a chollwyr, neu a fydd yn cael ei ddyrannu i ysgolion i ddiwallu'r costau uwch ar sail cost? Mae sut rydych yn gwneud hynny'n gwneud gwahaniaeth enfawr, oherwydd os gwnewch hynny drwy ei roi yn y fformiwla yn unig, bydd gennych enillwyr a chollwyr ymhlith awdurdodau lleol ac enillwyr a chollwyr ymhlith ysgolion.

Rwy'n cytuno â chi, Mike, o ran pwysigrwydd buddsoddi mewn addysg. Mae'n fuddsoddiad; nid yw'n gost. Os ydym am ddatblygu’r sgiliau uchel y bydd eu hangen arnom ar gyfer economi lwyddiannus yn y dyfodol, y peth gorau y gallwn ei wneud yw buddsoddi yn ein plant ac yn y rhai sy’n gweithio gyda hwy bob dydd. Cytunir ar y dyraniad rhyngom ni a'r awdurdodau lleol, a chaiff ei wneud ar sail eu cyfran deg o'r £12.8 miliwn ychwanegol hwnnw rydym wedi gallu ei ddarparu iddynt.